Kritiek van Bouazza op islam in reactie op oproep Samuel

In de NRC gaat Hafid Bouazza in op de zelfcensuur van Hans Teeuwen en Monique Samuel. Ze zijn volgens hem bang voor dreigementen uit islamitische hoek en slikken daarom (een deel van) de kritiek op de islam in.

Monique Samuel trad op bij Knevel & Van de Brink en las tot verbazing van Bouazza een verklaring voor over haar bedreiging. Bouazza beschrijft het alsvolgt: ‘Zij vertelde dat ze door drie Marokkanen werd ingesloten en bedreigd omdat ze de islam en hun ‘geliefde profeet’ (laat me niet lachen) zwart zou maken. (..) Angst was duidelijk in haar overslaande stem te horen toen zij deze verklaring voorlas, rijkelijk gekruid met islamitische plichtplegingen en gemeenplaatsen; ze begon zelfs met de aanhef „In naam van Allah de Barmhartige Genadevolle”! Ze gaf aan de islam en Mohammed te respecteren (zij zelf is christen).‘ Bouazza vat dat op als de omgekeerde wereld als een bedreigde vrouw haar verontschuldigingen aanbiedt aan haar bedreigers.

Monique Samuel reageert op haar beurt weer op de kritiek die ze naar haar optreden bij Knevel & Van de Brink kreeg: ‘Tot mijn afgrijzen moet ik bekennen dat diezelfde oproep aanleiding was voor het populistische debat aan de borreltafel van Hilversum. Dat mijn woorden worden verdraaid “of door sommigen bewust niet worden begrepen” zoals een journalist vandaag in een persoonlijk bericht zo mooi verwoordde weet ik al langer. Maar dat mijn actie van verzoening als een knieval voor bedreigers werd gezien had ik nooit verwacht.’

Wie heeft er gelijk, Bouazza of Samuel? Kruipt Samuel te diep door het zand voor de jongens die haar in naam van de islam bedreigen? Is haar oproep tot pacificatie gepast? Of valt Bouazza Samuel te zwaar af zonder dat-ie zegt dit te willen doen en heeft-ie makkelijk praten? Ach, het is onbelangrijk. Bouazza en Samuel mogen zeggen en denken wat ze willen. Het ultieme gelijk bestaat niet.  Samuel maakt duidelijk dat ze bang gemaakt wordt en aan zelfcensuur doet. Bouazza constateert dat het publieke debat niet iets voor bange mensen is.

Heeft de islam er iets mee te maken of dient die als dekmantel, excuus en surrogaat-identiteit van jongeren die hun weg in Nederland niet kunnen vinden? Maakt dat iets uit voor Samuels oproep? Alleen de bedreigingen en intimidaties tellen. Of de reden is dat Samuel christelijk, lesbisch of islam-kritisch is maakt niets uit.

Als we elkaar in Nederland willen bestrijden, dan doen we dat met woorden. Niet met bedreigingen. Dat moet iedereen leren. Christelijk, islamitisch, atheïstisch, nihilistisch, het is allemaal beschikbaar om te praktiseren. Bij die vrijheid hoort onlosmakelijk de vrijheid om het christendom, de islam, het atheïsme of het nihilisme te bekritiseren. Niets staat in Nederland boven kritiek. Maar dus kritiek die niet tot geweld leidt. Hafid Bouazza spreekt uit kwaadheid over de zelfcensuur van Hans Teeuwen en Monique Samuel moslims toe. Zo hoort het:

Moslims, ik respecteer jullie religie niet; ik heb niet eens een atoom van eerbied voor de dagelijkse en jaarlijkse rituelen, voor de verboden en geboden van jullie godsdienst.

Ik heb geen respect voor de mythe van Mohammed. Ik vind Allah een armoedig verzinsel. De hoeri’s zijn een lachertje. Geweld is voor mietjes. Dreigen is voor leeghoofden (ga toch werken).

In den beginne was het woord en het woord was bij de mens en in het einde zal er het woord zijn, want een mens heeft meer woorden dan hartslagen tot zijn beschikking.

Gebruik de handen om een pen te grijpen of toetsen te beroeren en niet om ze tot vuisten te ballen. Evolueer.

Foto 1: Morsi supporters in Egypte, augustus 2013. Credits: Mai Shaneen.

Foto 2: Monique Samuel bij Knevel & Van de Brink, 29 juli 2013.

Egypte balanceert op de rand van een burgeroorlog

De Moslimbroederschap roept op tot opstand. Aanleiding is het doodschieten door het leger van pro-Morsi demonstranten die bij een kazerne protesteerden tegen het afzetten van president Mohamed Morsi. Ze eisen zijn herinstallatie. Naar verluidt zijn er 42 doden en 322 gewonden. Volgens het leger begon het incident met een aanval door een gewapende groep die probeerde door te dringen tot de kazerne van de Republikeinse Garde. Morsi zit daar vermoedelijk gevangen. Het leger zegt dat een officier gedood en 40 manschappen gewond werden. Demonstranten zouden zijn gearresteerd omdat ze in het bezit waren van wapens, munitie en Molotov-coctails. Volgens de Moslimbroederschap ging het om een vreedzame sit-in, en zijn er vrouwen en kinderen onder de doden. Feiten spreken elkaar tegen en  de lezing ervan is een onderdeel van de strijd.

Als reactie op de slachtpartij van vanochtend trekt de radicaal-islamistische Nour-partij haar steun in voor een overgangsregering. De partij had eerder afstand genomen van de Moslimbroederschap en steunde de afzetting van Morsi. Maar het steunde evenmin de kandidaten voor de overgangsregering. Nu is de chaos compleet en neemt de kans op een burgeroorlog toe. Een politiek compromis lijkt verder uit zicht dan ooit.

Westerse bemoeienis gooit olie op het vuur. Zo zei de Britse oud-premier en gezant voor het Midden-Oosten Tony Blair over de afzetting van Morsi dat het Egyptische leger moest optreden om de chaos te beteugelen. Dit lijkt te zeggen dat voor Egypte andere normen gelden dan voor een westerse liberale democratie. Het commentaar van David Brooks in de New York Times was racistisch: ‘It’s not that Egypt doesn’t have a recipe for a democratic transition. It seems to lack even the basic mental ingredients.’ Dit is onzin. Mede doordat het land slecht bestuurd wordt is Egypte in een onmogelijke positie terechtgekomen, een deel van de bevolking is slecht geschoold en heeft weinig democratisch besef, het land loopt economisch, cultureel en politiek achter. Het zijn uitsluitend deze omstandigheden die de chaos, de onrust en de oproep tot een opstand verklaren.

Foto 1: Leden Republikeinse Garde bij kazerne waar vele doden vielen, 8 juli 2013.

Foto 2: Tweet van 13 januari 2013 van Herman Van Rompuy. Zie posting ‘EU is vriend van Morsi, maar niet van Europese waarden‘.

Morsi afgezet door leger. Rechter is waarnemend president

De Egyptische president namens de Moslimbroederschap Mohamed Morsi is afgezet door het leger. Hij is niet langer president. Vooralsnog is z’n verblijfplaats onbekend. Maar het leger heeft de macht niet gegrepen. Dat blijft in de coulissen. Egypte is vandaag nog verdeelder dan gisteren. De salafisten van de Nour partij kiezen eieren voor hun geld en nemen afstand van de Moslimbroeders. Die noemen de salafisten weer verraders. En de oppositie en het leger zitten evenmin op dezelfde lijn. Is er een burgeroorlog in de maak of dooft de woede van de Islamisten? De belangrijkste rechter Adly Mansour wordt tijdelijk president. Hij is sinds kort president van het Constitutionele Hof. De grondwet wordt opgeschort. Dat was de steen des aanstoots voor de minderheden die door Morsi genegeerd werden. Egypte, het land maakt het zichzelf moeilijk. Steeds weer.

Foto: Presidentieel paleis met vuurwerk en gejuich nadat bekend werd dat president Morsi afgezet is. 3 juli 2013. Credits: Bel Threw

In Egypte worden de mensenrechten steeds meer geschonden

In Egypte gaat het niet goed. Moslimbroeders en bondgenoten krijgen de economie niet onder controle en niet-moslims worden tot tweederangsburgers gemaakt. De Moslimbroeders houden niet eens meer de schijn op dat ze niet tegen kritiek kunnen. Kleine berichten zeggen meer dan analyses. Op Democracy Now! geven de journalisten Sharif Kouddous en Lina Attalah trouwens een scherpe analyse van het mensenrechtenbeleid van president Morsi. Wat er op dit moment in Egypte gebeurt toont een berichtje in Egypt Independent aan:

Vier zesde-klassers op een basisschool in Bulaq al-Dakrur, Giza gouvernement, werden naar verluidt geslagen door hun godsdienstleraar voor het niet dragen van de hijab, aldus het Egyptische Centrum voor Vrouwenrechten.

De mensenrechtengroep heeft een verklaring afgelegd en veroordeelt het incident scherp. Het roept de staat op om het internationale verdrag over de kinderrechten toe te passen’. Dat bepaalt dat de regering de nodige maatregelen neemt om ervoor te zorgen dat onderwijsinstellingen de waardigheid van alle kinderen respecteren.

Gawaher al-Zahery, een activist die met het centrum werkt, vertelde Al-Masry Al-Youm dat de beschuldigde leraar naar verluidt tegen een van de vermeende slachtoffers zei: “Je zal dus een christen onder hen zijn [haar gesluierde klasgenoten].” De leraar , die ook Arabische taal doceert, beledigde naar verluidt de vier meisjes en sloeg ze in het bijzijn van hun klasgenoten.

Families van de meisjes dienden geen klacht in tegen de leraar uit angst dat het tegen de studenten zou uitpakken, aldus Zahery.

Foto: Meisjes met hijab.

Egypte: een vergelijking tussen Moslimbroeders en Nazi’s

Historicus Khaled Fahmy maakte afgelopen zaterdag in het artikel ‘Weimar Republic or 18 Brumaire?‘ voor het Egyptische Al Ahram English de vergelijking tussen Nazi’s en de Egyptische Moslimbroederschap (MB). Een vergelijking als echo van de opmerkingen waarvoor Geert Wilders een proces aan z’n broek kreeg. Dat-ie won. Wilders trok het breder en vergeleek ‘Mein Kampf‘ en de koran. Fahmy ziet de Egyptische blogger Wael Abbas en Westerse journalisten en analisten sinds afgelopen zomer de vergelijking tussen MB en Nazi’s maken.

Reden is dat critici twijfelen aan het geloof van de MB in het democratisch proces. Evenals de Nazi’s zou de MB nu alleen de democratie omarmen om aan de macht te komen. Eenmaal daar gearriveerd zou het de democratie vervolgens buiten werking stellen. Fahmi vindt de vergelijking zinvol, maar ziet verschillen. De MB heeft een langere voorgeschiedenis, geen charismatische leider en is in het politieke spectrum zelf niet de meest radicale partij. Het grootste verschil is echter -nu aan de macht- dat de MB verkiezingen niet afschaft.

Maar de MB beperkt het democratisch proces door uitsluiting van kiezers. Zij mogen volstaan met het kiezen van vertegenwoordigers. Daarmee zijn ze uitgeschakeld in het politieke proces. Op het wetgevende proces hebben ze geen invloed. Niet het volk spreekt, maar de vertegenwoordigers. Da’s geen echte democratie en wordt ‘ballotocratie‘ genoemd. De term ‘ballotocracy‘ muntte Richard Haass. Nederland is door het ontbreken van vormen van directe democratie en de afstand tussen politiek en burger er een modelvoorbeeld van.

Overeenkomst is dat Nazi’s en MB een houding delen van bewapend en georganiseerd geweld. Via de straat proberen ze hun opposanten te terroriseren. Maar de Nazi’s hadden zich beter voorbereid door eerst de macht over de politie te veroveren voordat ze de politieke macht grepen. Na de verkiezingen in 1933 breidden ze snel hun invloed over het leger uit. De MB is echter niet in staat om de macht over politie en leger te grijpen. Zoals ze dat volgens Fahmi evenmin over de media en de rechterlijke macht weten te doen.

Khaled Fahmy denkt als een historicus langs lijnen van ‘grote’ gebeurtenissen die direct samenhangen met politiek en economie. Om onverklaarbare redenen noemt-ie echter niet het meest in het oog springende verschil. Namelijk het omarmen van de eigen tijd. Waar de Nazi’s naar de toekomst keken, kijkt de MB naar het verleden. Tekenend is hoe verschillend beide bewegingen over de positie van de vrouw denken. Op het Engelstalige Ikhwanweb.com wijst de MB een ontwerpresolutie van de VN over de vrouwenrechten af. Elke economische, juridische of culturele vorm van gelijkheid tussen man en vrouw wijst het af. Conclusie is dat de MB voor de eigen bevolking nog restrictiever is dan de Nazi’s al waren. Zodat interne verschillen aangescherpt worden. De geruststelling is dat de MB de greep naar de macht veel slechter heeft voorbereid dan de Nazi’s.

Foto: ‘Egyptian women wave a flag showing pharaoh Queen Hatshepsut and anti-Muslim Brotherhood banners during a demonstration in Cairo, Egypt, Friday, March 8, 2013, marking International Women’s Day. Arabic reads, “women with revolution,” “women are owner of a message.” (AP Photo/Amr Nabil)’ In The Daily Star, Libanon.

Operation Egypt neemt actie tegen Morsi en de moslimbroeders

De greep naar de macht van de Egyptische president en moslimbroeder Mohamed Morsi zet overal sociale media in beweging. Op actie volgt reactie. Da’s de wetmatigheid van nu. Voor het ontstaan van de Arabische Lente wordt niet voor niets naar de sociale media verwezen. Hoewel ze burgers op de been brachten, konden ze niet de machtsstructuur doorbreken. Nu herhaalt zich een kleine twee jaar later het protest. Toen werd president Mubarak gewaarschuwd, nu is president Morsi aan de beurt. Sociale media zijn de wapens van nu.

Anonymous dreigt onder de titel ‘Operation Egypt‘ met een cyberoorlog als Morsi niet inbindt en afziet van zijn aanspraak op buitengerechtelijke bevoegdheden. Anonymous spreekt hem persoonlijk aan: ‘When you ignore this message, not only will we attack your organization’s websites, Anonymous will also make sure that you stand exposed against your people as well as the international community.‘ Op Facebook: ‘Operation Egypt‘ en Twitter: ‘OperationEgypt‘ wordt het nieuws gevolgd en gedocumenteerd, en de actie gestuurd.

Foto: Masker Guy Fawkes op beeld Toetankhamon

Egypte koerst af op chaos door greep naar de macht Morsi

Het Egyptische Al Ahram Online rapporteert dat protesten tegen president Morsi toenemen. Hij deed eerder deze week een greep naar de macht. Aanleiding was een verklaring van president Morsi die de wet buiten werking plaatste. Er is een burgeroorlog in de maak. Bij een aanval op het hoofdkwartier in Damanhour werd vandaag de 15-jarige Moslimbroeder Islam Fathi gedood. Volgens Al Ahram zijn sinds afgelopen donderdag verschillende hoofdkwartieren van de Moslimbroeders aangevallen. Morsi wordt arrogantie verweten.

Het verwijt aan de Moslimbroeders is dat nu ze met een ruim politiek mandaat het initiatief konden nemen om de maatschappij te hervormen uitsluitend uit zijn op macht. In een land zonder democratische traditie en met weinig besef van wat democratie of pluriformiteit is. De tegenstand tegen Morsi is groot. Deze is weliswaar divers, maar het lijkt er sterk op dat de tegenstand is onderschat. Morsi’s geloofwaardigheid ligt aan diggelen.

Geruchten zeggen dat Shafiq president van Egypte wordt, maar Morsi wint

UPDATE 24 juni: De voorzitter van de verkiezingscommissie Sultan heeft in een uitgebreide toespraak waarin-ie inging op de fraude verklaard dat Mohamed Morsi met 51% van de stemmen gewonnen heeft. 

Er gaan geruchten dat Ahmed Shafiq morgenavond tot de nieuwe president van Egypte wordt uitgeroepen. Aldus AlAhram Online. Volgens een regeringsbron zou Shafiq tot winnaar verklaard worden met 50,7% van de stemmen. Naar verwachting zal die uitkomst sterk betwist worden door de Moslimbroederschap. Ook met straatprotesten. De kandidaat Mohamed Mursi van deze partij nam het in de tweede ronde van 16 en 17 juni op tegen voormalig luchtmaarschalk Ahmed Shafiq. Beide kandidaten eisten afgelopen week de overwinning op. Onderzoek naar fraude werd als reden gegeven voor het uitblijven van een definitieve uitslag.

Foto: Farouk Sultan (midden), hoofd van de verkiezingscommissie spreekt. Credits: Reuters

Mercy, Mercy, Mursi in Egypte

Kandidaten voor het Egyptische presidentschap proberen elkaar midscheeps te rammen. De kandidaat van de Moslimbroederschap Mohamed Mursi neemt het op tegen voormalig luchtmaarschalk Ahmed Shafiq in de tweede ronde op 16 en 17 juni. Allebei suggereren ze een geheime agenda bij de tegenstander. Mursi stelt dat Shafiq een teruggang naar het regime van Mubarak inhoudt. Shafiq zegt dat de Moslimbroeders Egypte terug naar de Middeleeuwen zullen leiden door het instellen van islamitische wetgeving. Beide kandidaten beschuldigen elkaar ervan afspraken met het oude regime te hebben gemaakt. Ze hebben allebei gelijk.

Kiezen tussen twee kwaden is lastig. De democratie verkeert in een embryonale fase. Vanuit een idee van machtsdeling is Shafiq de minst slechte kandidaat. Want in het parlement nemen de Moslimbroeders bijna de helft van het aantal zetels in. Met het presidentschap erbij zullen ze de Egyptische politiek monopoliseren.

‘De Broederschap staat voor duisternis en sektarisme, als ze aan de macht betekent dat voor ons een terugslag’, aldus Shafiq op een persconferentie in Cairo waarin hij reageert op eerdere beschuldigingen van Mursi. De huilende derde zijn de demonstranten die de opstand tegen Mubarak op gang hebben gebracht. Maar buiten de verdeling van de macht zijn gevallen omdat ze minder goed georganiseerd zijn dan de Moslimbroeders of het leger. Tandenknarsend zullen minderheden bij gebrek aan beter op Shafiq stemmen.

Foto: Ahmed Shafiq tijdens een persconferentie in Cairo, 3 juni 2012. Credits: Bassam Al-Zoghby

Egypte’s sprong in de leegte

Wat je zegt ben je zelf. Dat geldt voor de inschatting van de islamisering in het Midden Oosten. Hassan Bazara citeert in de NRC een tweet van Shadi Hamid: I know there’s desire to minimize Islamist role in protest but they’ve played more significant role than ppl think, certainly in Egypt. Welke rol dat precies is weten we niet. Los van de feiten projecteren mensen van een afstand hun wensen op de uitkomst. Zo verklaren PvdA-politici het fundamentalisme dood terwijl het nog springlevend naast de macht staat.

Het gaat erom hoe hervormingen uitpakken. Want door alle druk van het volk moet er iets veranderen. Als de grondwetten van de verschillende landen gebaseerd blijven op de sharia, dan is dat een rem op veranderingen. Zo zijn in Egypte de Koptische christenen die 10% van de bevolking uitmaken tweederangs burgers. Ze mogen hun eigen identiteit niet innemen. De echte Arabische revolutie moet daarom nog plaatsvinden in de constitutie. Pas dan weten we hoe islam en democratie binnen een kader passen.

Monique Samuel doet verslag vanuit Caïro. Haar cynisme is ingewisseld voor hoop die ze om zich heen ziet. Ze vertrouwt de jongere generatie. Ze gaat niet voorbij aan het mechanisme van de macht, maar laat het wel onderbelicht. Veelal jongere demonstranten hebben zich moedig gedragen in hun opstand tegen de macht. We zagen ze veelvuldig op televisie. Onmiskenbaar gaan ze voor pluriformiteit, burgerrechten, democratie en rechtsstaat. Ze eisen dat zelfs. Maar het valt af te wachten of ze het laatste woord hebben.
Logisch is om te veronderstellen dat het leger het op een akkoordje gooit met partijen met een hechte organisatie en machtsbasis. In Egypte de Moslimbroeders en de restanten van Mubarak’s Nationale Democratische Partij. Het leger staat voor de uitdaging een nieuwe rol te vinden.

Dictaturen zijn behendig in het omgaan met de macht. Die geven ze niet zomaar op. De politieke en militaire leiders hebben grote economische belangen. De islam heeft daar weinig mee te maken. Die wordt van stal gehaald als het bruikbaar is en weer verketterd als dat opportuun is. In die afwisseling proberen de islamisten naar de macht te glippen. Wellicht zal het hun in het ene land wel, en in het andere niet lukken.

Tijdens de opstand in Caïro viel op dat zowel demonstranten als ordetroepen hun schermutselingen onderbraken voor massaal gebed. Voor een buitenstaander een absurd-komisch tafereel. Mooi irenisch, maar ook gelijkgeschakeld. Dat religieuze conformisme moet eerst doorbroken worden om tot democratie en pluriformiteit te komen. Dat vraagt tijd. Die passage draagt het risico in zich dat de oude macht de opstand van de jongeren kaapt.

Het is nog te vroeg om te zeggen dat de Arabische revolutie is geslaagd. Wie dat op dit moment zegt, koestert het eigen wensdenken. Ontegenzeggelijk is er iets veranderd. Zoals vroeger wordt het niet meer. Hoopvol is de benoeming van Essam Sharaf tot premier. Maar te bezien valt hoe het uitpakt. De projectie van onze verlangens moet nog maar even op zwart. Moeilijk in een tijd die overloopt met instant-meningen. Wat er onvermijdelijk ook een is.

Foto: Yves Klein, Le Saut dans le Vide (Sprong in de Leegte), 1960