Bij een foto van een Antwerps melkmeisje met hondenkar uit 1890

De serie van The Photochrom Print Collection met 116 kleurafdrukken van foto’s met voorstellingen van Nederland uit 1890 is me goed bekend. Ik heb ze vaak als illustratie bij commentaren gebruikt. Ze worden bewaard in de collectie van het Amerikaanse Library of Congress onder lotnummer 13423. Bovenstaande afdruk komt uit een andere deelcollectie, namelijk de Belgische met lotnummer 13422 die bestaat uit 108 afdrukken. Opmerkelijk aan die Belgische collectie is dat er naast bovenstaande afdruk nog zes afdrukken zijn van melkmeisjes met een hondenkar. Uit Brussel. Dit moet de fotograaf als bijzonder zijn voorgekomen als associatie met België. Trouwens, in de bijna 130 jaar is de betekenis van het begrip hondenkar gewijzigd. Nu wordt er een karretje onder verstaan waarin een hond vervoerd wordt. Bijvoorbeeld achter een fiets.

De geüniformeerde man op de foto schrijft iets op papier. Wat hij doet bij het Antwerpse melkmeisje en de hondenkar is niet precies te achterhalen. Een andere afdruk in deze serie van een Brussels melkmeisje geeft mogelijk duidelijkheid. Een geüniformeerde man controleert de melk. Wellicht op vetgehalte of versheid. Dit melkmeisje kijkt naar de fotograaf, samen met de rechterhond van het driespan. Het is een geënsceneerd tafereel dat diepte krijgt door de openstaande deur en de opgaande trap in de achtergrond. De diepte van een blik in het verleden van een melkmeisje met kanten muts, een man in uniform die schrijft, drie honden en een voorraadje melk in kannen in een hondenkar. Een vergaan tijdsbeeld als doffe laag die dempt wat ooit was.

Foto: Flemish milk women, Antwerp, Belgium. 1890. Toelichting: ‘Print shows a female milk peddler standing next to her two-wheel cart loaded with milk jugs, with three dogs harnessed to the front, and a man in uniform standing on the left.’  Uit de deelcollectie 13422 van fotochrome afdrukken van het Library of Congress.

Advertentie

De hond op de Pont des Arts. Kijken en bekeken worden

135-1314110921

We kijken naar elkaar en letten op elkaar. We houden elkaar in de gaten. De close reading van de samenleving legt zout op slakken en rekent af tot achter de komma. In dat proces gaat meer verloren dan gewonnen wordt. Een samenleving moet marges kunnen hebben waarin mensen zich onbespied achten. Waarin ze hun idee van vrijheid kunnen genieten. Waarin ze hun eigen grootmoedigheid vinden door de ander die ruimte toe te staan. Als dat niet lukt, dan rest bijziendheid. Kort, bekrompen en beperkt zicht komt in de plaats van de ruime blik.

Het is de mentaliteit van de afrekening, wie eraan meedoet kan niet meer ontsnappen omdat de vereffening nooit plaatsvindt. Iedereen die wil wordt spion. De klassieke uitrusting is nieuwsgierigheid, vasthoudendheid, binnendringen in de levenssfeer van een ander en het verzamelen van informatie. Deze spion komt niet tot oordeel aan de hand van de feiten, maar heeft de opdracht als uitgangspunt. Het tegendeel van een frisse blik.

Wat zegt dit visueel plezier of scopofilie over onze samenleving? In de filmtheorie sprak Laura Mulvey 40 jaar geleden in een artikel over de ‘mannelijke blik’.  Nog steeds is deze blik dominant in film en reclame. Dat de vrouw door de man wordt bekeken is nog steeds de standaard. Door de opkomst van sociale media is daar sinds 15 jaar iets bijgekomen. Dat draait niet om de autoriteit van de blik, maar om de blik van de autoriteit.

De menselijke maat is het elkaar bezien. Uit noodzaak, uit overlevingsdrift, uit liefde of ter verdediging. Dat maakt sociaal, maar asociaal als het teveel of te weinig wordt. Morrelen aan de kaders van het sociale verkeer maakt onrustig. Buiten de ruimte wordt een ruimte verondersteld die niemand ziet. Maar wel als bestaand aanneemt. Die buitenruimte is de vrijplaats voor complotten. Daar spant het bekende onbekende samen. Dat wat niet onmogelijk is, maar voor de meesten onwaarschijnlijk is wordt door de verwerping ervan het bewijs voor het complot omdat het niet onder ogen gezien zou mogen worden. De som klopt zelfs als het niet klopt.

Wat heeft de hond die op de Pont des Arts in 1953 naar ons kijkt ermee te maken? De hond heeft ons in de gaten. Zo lijkt het. Of neemt toch ten minste fotograaf Robert Doisneau op de korrel die terugkijkt met zijn toestel in de aanslag. Het baasje kijkt naar het schilderij. En de schilder kijkt naar de stad die hij op zijn schilderij wil uitbeelden. Op sociale media zouden die blikrichtingen nu met roze, gele, paarse en blauwe pijlen en cirkels verduidelijkt worden. Dat verklaart en verstoort tegelijk omdat het te veel invult en niets toevoegt. Dat is het. We willen teveel uitleggen. We voegen ons naar alle middelen die we daartoe hebben.

Foto: Robert Doisneau, Le chien du pont des arts, 1953.

Bultrug Johannes leidt aandacht voor dierenleed af

image-437168

De bultrug is dood. Levenloos op zandplaat de Razende Bol bij Texel. Dierenactiviste Lenie ’t Hart meldde het overlijden vanochtend als eerste. In zijn laatste dagen kreeg-ie om onverklaarbare redenen de naam ‘Johannes’. Dat betekent ‘God is verzoenend‘. Het heeft de bultrug niet geholpen. De gemeente Texel heeft op haar site een bevestiging van zijn dood geplaatst. Liefdadigheidsinstelling Sea Shepherd roept op tot een stille tocht over de dijk in Den Helder, aldus het Noordhollands Dagblad. Met lichtjes en lampionnen. Zucht.

Zijn de mensen gek geworden? Weten ze niet meer wat de gewenste afstand tot de dieren is? Het toeschrijven van menselijke eigenschappen aan dieren wordt met een moeilijk woord ‘antropomorfisme‘ genoemd. In de publiciteit kennen we dat verschijnsel zo goed van tekenfilms, strips of advertenties. Eend, muis, hond of kat handelen als mensen. Tot en met de manier van denken die menselijk wordt gemaakt. Door mensen.

Twee maanden zorgde de dood van bulldog Diesel in een Puttens bos voor veel steunbetuigingen. Hij werd door een echtpaar doodgetrapt. Op de aparte Facebook-pagina ‘Justice for Diesel werd stilgestaan bij zijn overlijden. Onder het motto: ‘Zeg NEE tegen dierenleed!!!‘ Een roep met uitroep. Een stille tocht die was georganiseerd werd uiteindelijk afgelast omdat de burgemeester van Putten een te grote toeloop verwachtte.

Moeilijk om niet te spotten met alle aandacht voor dit dierenleed. Hoewel het gemeend kan zijn. Maar het oogt zo selectief dat het op onderdrukking van gevoelens duidt. In een samenleving met een vee-industrie die groeit over de ruggen van de dieren, zoals Wakker Dier zegt. Consumenten kijken weg voor leed dat met deze industrie is verbonden. Zonder dierenactivist te zijn moet weldenkende burgers toch de tegenstrijdigheid opvallen. Het knuffelend koesteren van Johannes als aflaat voor ander dierenleed dat we verdringen.

7964148114_8029cb8f0e

Foto 1: Aandacht en zorg voor bultrug Johannes

Foto 2: Angus Clifford Racey Helps, Cinema de Luxe, ‘The Case of the Missing Carrots starring Bill Bunkin’.

Stille tocht voor Diesel afgelast wegens verwachte toeloop

De stille tocht in Putten voor de overleden bulldog Diesel is afgelast. ‘Hij is gisteren in het bos door een ouder echtpaar (geen bejaarden) doodgetrapt omdat hij onenigheid had met hun colie achtige hond’. Organisator Bea Tabak-Westerink laat op de speciale Facebook-pagina ‘Justice for Diesel!‘ weten dat de tocht niet zal plaatsvinden: ‘iK HEB EEN HEEL GESPREK GEHAD MET IEMAND UIT PUTTEN EN ZE WAREN BEHOORLIJK GESCHROKKEN OVER DE REACTIES HIER OP DE SITE.EN IK SNAP HUN STANDPUNT HIERIN .DEZE MENEER WAS HEEL VRIENDELIJK EN SNAPTE OOK DAT WIJ DIT WILLEN DOEN MAAR VOND HET EEN RISICO .‘ De Facebook-groep heeft al 6.210 leden. Iedereen is uiterst verontwaardigd over wat er in het bos is gebeurd met Diesel.

Foto 1: Banner op Facebook-pagina ‘Justice for Diesel!’

Foto 2: Oproep tot actie op Facebook-pagina ‘Justice for Diesel’ 

Willem-Alexander geeft koninklijk voorbeeld met de eendenjacht

Nederlandse media schrijven wat ze moeten schrijven. Prinses Máxima zwemt voor een goed doel door Amsterdam. Google geeft 166 nieuwsartikelen die het vermelden. Prins Willem-Alexander jaagt met z’n vrinden op eenden langs de Dinkel en zijn Labrador Skipper wordt gewond, haalt op Google 55 vermeldingen. Mede omdat Marianne Thieme van de Partij voor de Dieren er kamervragen aan premier Mark Rutte over stelt.

Thieme vindt de actie van de kroonprins een ‘sneu beeld’. Ze meent dat de plezierjacht het beeld van het Koninklijk Huis beschadigt. Ze wil ook weten of er gemeenschapsgeld mee was gemoeid om ‘een zeer omstreden hobby met publieke middelen‘ te faciliteren. Thieme vraagt om afspraken tussen de premier en het Koninklijk Huis over de beperking van dit type plezierjacht en om een spijtbetuiging van de kroonprins.

Foto: Philips Galle, Eendenjacht, 16de eeuw. Over stervende en gewonde eenden die als de bliksem worden getroffen. Credits: Museum Boijmans van Beuningen Rotterdam