Hedwige-polder moet ontpolderd worden door de macht van de Antwerpse haven en slecht onderhandelen van Nederland

Waarom moet de Hedwige-polder in Oost-Zeeuws-Vlaanderen ontpolderd worden? Het lange antwoord wordt aan de hand van een nauwkeurige reconstructie van de besluitvorming gegeven in de documentaire ‘Onder de oppervlakte’ van Digna Sinke. De film ging in september 2015 in première en werd vanavond op NPO 2 uitgezonden door de VPRO. Op een onbegrijpelijke manier weet het de wel aanwezige essentie toch goed te verhullen. Want verwijzingen naar ‘de huidige generatie politici’ die de politiek uitholt mogen aardig en actueel klinken, maar zijn niet specifiek voor het dossier van de ontpoldering van de Hedwige-polder.

Het korte antwoord is dat door een verdrag tussen Nederland en Vlaanderen een Zeeuwse polder vanwege natuurcompensatie moet worden ontpolderd. Dat verdrag dient het Vlaamse belang, namelijk het economisch belang van de Antwerpse haven.

De verdieping van de Westerschelde die uitsluitend in het belang van Antwerpen is, tast de natuur in het Westerschelde-bekken aan. Merkwaardig is dat volgens Europese richtlijnen de natuurcompensatie die ontstaat door de economisering van de Westerschelde die van een levende rivier een toevoerweg maakt, niet gevonden moet worden op Vlaams, maar op Nederlands grondgebied.

Dat is onrechtvaardig en onlogisch, en een weeffout in het Scheldeverdrag. Nederlandse politici hadden in de onderhandelingen met Vlaanderen natuurcompensatie op Vlaams of Belgisch grondgebied moeten eisen. Ze hadden nooit met de afspraken en voorwaarden akkoord moeten gaan.

Ze hebben in de onderhandelingen met de Vlaamse regering het Zeeuws belang ingewisseld voor ander belang. Dat is de essentie van wat er mis is aan de ontpoldering van de Hedwige-polder.

Nederlandse politici als Henk Bleker, Jan Peter Balkenende of Mark Rutte holden niet zozeer met hun populisme en gebrek aan dossierkennis het politiek bedrijf uit, maar moesten zich in bochten wringen om fouten te herstellen die niet meer te herstellen waren van deskundigen als Cees Veerman en topambtenaren van Rijkswaterstaat die betrokken waren bij de Scheldeverdragen.

Zeeuws-Vlaanderen, de Schelde, Hedwigepolder en propaganda

Update 12 november 2014: De Raad van State heeft bezwaren tegen ontpoldering van de Hedwigepolder afgewezen. Hoe heeft het zo ver kunnen komen in deze tragedie die natuur inwisselt voor economisch belang, maar net doet alsof het niet om economie maar om natuur gaat?

Tommy Wieringa ging voor het VPRO-programma ‘De Grens‘ naar de Zeeuws-Vlaamse polders en werd door zijn redactie het bos ingestuurd. Hij probeerde de ziel van de Zeeuws-Vlamingen te doorgronden, maar zette voornamelijk zijn gebrekkige kennis van de streek te kijk. Hij bleef hangen in clichés over het ‘Bourgondische’ Oosten en miste het calvinistische Westen. De kuststreek en de Kanaalzone. Ondanks die gebreken maakte Wieringa toch een interessant programma over de Hedwigepolder en de macht van de Antwerpse haven.

Het had alleen weinig te maken met het gekrijs der meeuwen dat verstierf aan het eenzaam strand. Die beginregels van het Zeeuws-Vlaams volkslied leerde ik op de lagere school. ‘Daar schiepen zich de Zeeuwen, Uit schor en slik hun land‘. Da’s de kern. Dat sentiment dateert van ver voor de watersnoodramp van 1953. Wie de verschillen in de streek wil begrijpen moet teruggaan naar de veldtochten van prins Maurits in 1604. Die dragen meer bij aan begrip dan de gedachten van een onteigende boer in het Belgische Oost-Vlaanderen.

Treffend registreert Wieringa dat sommige boeren tweemaal geslachtofferd worden. Eerst door de uitbreiding van de Antwerpse haven die als een waterwolf landbouwgrond opeet en al sinds 1963 voor onzekerheid zorgt. Tot drie generaties terug. En nu door de natuurcompensatie die nogmaals land afpakt. Zoals in de Belgische Prosperpolder en de Nederlandse Hedwigepolder. De verdieping van de Westerschelde gebeurt uitsluitend voor het economisch belang van Antwerpen. Stroomsnelheid en overstromingsgevaar voor de Zeeuwen nemen toe. Betreffende polders worden onder het mom van natuurcompensatie als overloopgebied bestemd.

De ‘Internationale Scheldeweek‘ illustreert perfect hoe op Belgisch overheidsniveau natuur ondergeschikt wordt gemaakt aan het economisch belang van Vlaanderen. Deze wordt van 22 maart tot 1 april 2013 voor de tweede maal gehouden. Het is een initiatief van het agentschap VMM (Vlaamse Milieumaatschappij) van de Vlaamse regering. Nederland en Frankrijk zijn er zijdelings bij betrokken. Over de Hedwige Prosperpolder zegt het het volgende: ‘Op de grens van Vlaanderen en Nederland is een waardevol natuurgebied in volle ontwikkeling. In het kader van het geactualiseerde Sigmaplan beschermt het polderlandschap binnenkort gemiddeld twee keer per jaar de bewoners langs de Schelde tegen overstromingen bij stormtij.‘

Een gotspe die Zeeuws-Vlamingen, overige Zeeuwen en Vlaamse boeren hard in hun maag raakt. Want de directe oorzaak van die overstromingen bij stormtij is exact de uitdieping van de Westerschelde voor de Antwerpse haven. De Belgische propaganda werkt op volle toeren en draait oorzaak en gevolg om. Het gaat de Belgen om de vaargeul en niet om de natuur. De Internationale Scheldeweek is geen evenement voor de bewoners, maar een vehikel van overheidspropaganda. Antwerpen eet de natuur op, vormt deze om tot industriegebied vol dokken, kranen en loodsen, verdrijft de boeren en heeft het lef dat in officiële publicaties voor te stellen als natuurontwikkeling. Nederland is partner in dit project. Wie is aan Nederlandse zijde verantwoordelijk voor deze Belgische propaganda? Deze Nederlandse betrokkenheid verdient nadere vragen.

Foto: Haven van Antwerpen, 1929. Geheugen van Nederland. Credits: Spaarnestad Photo.

Van Peel verdedigt economisch belang Antwerpen

De Antwerpse wethouder (‘schepen’) Marc Van Peel  is een christen-democratisch politicus. Als lijstduwer loopt hij zich warm voor de gemeenteraadsverkiezingen op 14 oktober. Het filmpje heeft een drieledig doel. Het is een verdedigend antwoord op John Robesin (Partij voor Zeeland) die statenvragen stelde over uitspraken van Van Peel op de zogenaamde Zeeuwse Oesterpartij. Volgens Robesin zou de Antwerpse havenwethouder doen aan valse beeldvorming. En de Zeeuwse gastvrijheid niet respecteren. Verder is Van Peel een partijpoliticus die zich profileert voor de CD&V. Tenslotte verwoordt Van Peel het Antwerpse ongenoegen over de vertragende tactiek van Nederland bij het ontpolderen van de Hedwigepolder.

Of het filmpje effectief is in het behartigen van bovenstaande doelen is de vraag. Stemmers op de CD&V zal het tevreden stellen. Maar anderen zien veel ruimte voor tegenargumenten die helemaal niet zo dom klinken. Dat de Hollander een Rotterdams accent heeft zullen de Zeeuwen waarschijnlijk opvatten als de grootste belediging. Zelfs in het vijandbeeld spelen ze geen rol als Antwerpen haar economische belangen verdedigt.