Ik denk dat ik kwaad word over de onkunde en onnozelheid van de tentoonstellingsmakers van Museum Volkenkunde: Helende Kracht

Steevast twijfel ik bij aankondigingen van de musea van het Nationaal Museum van Wereldculturen (NMvW) of ik erom moet schaterlachen of dat ik kwaad moet worden over de onbenulligheid en het platte vertoon van modieusheid en onkunde.

Serieus kan ik tentoonstellingen van deze musea (Tropenmuseum, Afrika Museum, Museum Volkenkunde) niet meer nemen, zoals ik die van het Stedelijk Museum, het Rijksmuseum, Museum Boijmans, het Gemeentemuseum Den Haag, het Centraal Museum en al die zorgvuldig en behoedzaam opererende musea serieus neem.

Waar het aan ligt is me niet geheel duidelijk, maar het kan niet anders zijn dat bij het NMvW de tentoonstellingsmakers samen met de directie en de afdeling marketing de macht hebben gegrepen en de deskundigen het nakijken hebben. Met als gevolg dat niet de kunst centraal staat, maar de politiek correcte blik op de kunst, en dat de niet-deskundigen zonder veel vakkennis -met uitsluiting van de deskundigen- museumpje mogen spelen. Dat wreekt zich in de tentoonstellingen en de presentatie ervan.

Neem de aankondiging van de tentoonstelling ‘Helende Kracht’ die vanaf 12 juni 2019 te zien is in Museum Volkenkunde te Leiden. Een passage luidt: ‘Loopt het even niet zo lekker, dan zijn er naast doktersbezoek volop andere mogelijkheden om de balans te herstellen. Van orakelkaarten, ayahuasca, handoplegging, klankschalen en hypnotiserende troms tot sjamanen, heksen en vodunpriesters: het aanbod is enorm. De verzamelnaam voor al die therapeutische behandelingen waarbij de balans tussen lichaam, geest en ziel voorop staat, is healing.’ Een weerlegging ervan zou een kolfje naar de hand van de Vereniging tegen de Kwakzalverij zijn. Neem het artikel ‘Wie is hier gek? Healing-praktijken in een GGz’ uit 2006 van Cees Renckens waarin hij zegt: ‘De VtdK acht het ten enenmale ontoelaatbaar patiënten die het ten gevolge van hun angsten en/of depressiviteit toch al moeilijk genoeg hebben, wijs te maken dat zij kunnen profiteren van bovennatuurlijke krachten zoals dat bij de zogenaamde ‘healings’  zou geschieden. Hoe bewerkstelligt men vervolgens dat een dergelijke patiënt wordt afgeschermd van verpleegkundigen of andere artsen, die natuurlijk hun lachen niet kunnen houden als deze beweert dat de healing zo goed helpt? Zoiets is praktisch onmogelijk.’ Promotie voor healing praktijken kan dus gevolgen hebben voor de gezondheid van patiënten.

Museum Volkenkunde suggereert dat waar de reguliere geneeskunde faalt de alternatieve geneeswijzen uitkomst kunnen bieden, maar op welke onderzoeksgegevens het museum zich baseert is twijfelachtig. Hoe kunnen volgens dit museum orakelkaarten, handoplegging, klankschalen en hypnotiserende troms een balans tussen lichaam, geest en ziel herstellen die de reguliere geneeskunst niet kan herstellen? Hoe gaat dat dan?

Museum Volkenkunde volgt in deze aankondiging de lijn van de kwakzalverij. Het is verbijsterend om te constateren dat dit museum meent zich hiermee in een tentoonstelling te moeten profileren. Met kwakzalverij.

Het wordt er nog doller op als de aankondiging zegt: ‘Het uitgangspunt is ook gelijk: het geloof dat er meer is tussen hemel en aarde, meer dan we vanuit onze ratio en de (westerse) wetenschap kunnen verklaren.’ Ermee gooit Museum Volkenkunde de luiken wijd open voor bedrog, bluf en de charlatans van de healing industrie.

Museum Volkenkunde steunt kritiek op de reguliere geneeskunde en plaatst die op een lijn met orakelkaarten, handoplegging, klankschalen en hypnotiserende troms van healing. Hiermee neemt het museum echter een positie in die tot maatschappelijke schade kan leiden, zoals zich dat de laatste jaren onder andere aftekent in het complotdenken over vaccinaties. Daar geeft dit museum met deze tentoonstelling voeding aan, volgens de aankondiging die dat suggereert.

Uiteraard kan een museum allerlei redenen hebben om een tentoonstelling over alternatieve geneeswijzen te maken. Maar deze aankondiging wijst niet op een goed doordachte en evenwichtige tentoonstelling over alternatieve geneeswijzen, geluk en gezondheid die door deskundigen en met voldoende deskundigheid en kennis van zaken opgezet is. Ik denk dat ik kwaad word over de onkunde en onnozelheid van de tentoonstellingsmakers van Museum Volkenkunde. Dit is te serieus om weg te lachen.

Foto: Schermafbeelding van artikel ‘Helende Kracht’ van het Museum Volkenkunde te Leiden, 2019.

Project van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België: De helende kracht van kunst

De video van de ‘Royal Museums of Fine Arts of Belgium Brussels’ is getiteld ‘De helende kracht van kunst’. Het is een project ‘Onder de hoge bescherming van Prinses Amaury de Merode In samenwerking met IN/FINITY, BR.E.L., Forum Paliatieve Zorg, MATCHBOX, TOPAZ Met de steun van de VGC, de Vlaamse Overheid’.

Wat zich in de museumzaal afspeelt lijkt eerder gekoppeld aan alternatieve geneeswijze met paranormale en therapeutische handelingen dan aan beeldende kunst. Ook wordt kunst in de sfeer van de kookprogramma’s getrokken door een uitspraak van een van de sprekers: ‘de menselijke creativiteit is wezenlijk voor zijn zijn, zij is de taartbodem’. In de uitleg vallen de begrippen ‘intuïtief’, ‘zorg’ en ‘troost’ en ‘uw diepste existentiële zijn’. Toe maar, dat is niet mis. Zo valt deze framing van beeldende kunst steeds meer samen met godsdienst.

De opvatting bij de geïnterviewden dat kunst instrumenteel is voor het (wel)zijn van de mens is zowel een zwakte- als sterktebod. Het gunt kunst geen eigen functie, maar maakt een getemde, bijgevijlde en hapklare versie ervan ondergeschikt aan maatschappelijke doeleinden. Het ziet kunst echter ook als waardevol genoeg om mensen te verbinden, motiveren en inspireren. Zo wordt geprobeerd kunst in te zetten om het menselijk tekort op te vullen of via de omweg van het positief denken te verhullen. Met als opzet om de mens weer heel te maken. Uit de bijeenkomst echoot het gebed van de kunst dat de verticale godsdienstoefening vervangt.

UWV betaalt cursus tot helderziende. Is dat klein absurdisme?

Het AD verwijst naar een onderzoek van Reporter Radio dat het UWV al jarenlang opleidingen tot helderziende zou vergoeden. Waarschijnlijk wordt dit item op 14 juni uitgezonden en dient de publiciteit om aandacht voor het programma te genereren. Sinds 2008 volgden tientallen werkloze 50-plussers een opleiding bij Stichting Paradidakt in Zoetermeer. Het UWV vergoedt zo’n 1000 euro per cursus. Het AD citeert een woordvoerder van het UWV: ‘Als aan de scholing een baangarantie vastzit, staat de arbeidsmarktrelevantie vast’. Is dat het enige?

Een Nederlandse overheidsinstantie subsidieert dus kwakzalverij. Da’s ruimdenkend. Dat opent perspectieven. De opleiding tot een functie die aantoonbaar onzinnig is kan in beginsel door het UWV gesubsidieerd worden. Te denken valt aan: balletje-balletje consultancy, zakkenrollen, brandkastkraken voetreflexologie, pendelen, geestelijke bewustwording, kaartlezen, kaartleggen, krijt- en kleurhealing, zicht op het zielepad, zandlezen, mensensmokkelaar, paardenfluisteren, hondenfluisteren, Tarot, stemvorken healing en energetische massage of realisatie-coaching. Enfin, het is betrekkelijk klein bier. Als het grote onrecht van de zichzelf buiten de orde plaatsende en tientallen miljarden kostende bankensector niet aangepakt wordt, kan dit er nog wel bij.

Foto: Schermafbeelding van Paradidakt in Zoetermeer dat cursussen helderziende aanbiedt die door het UWV worden betaald.

Spirituele Beurs: De engelen geven aan dat je het helder ziet

‘Het begint ineens veel hier te kriebelen. En dat heeft met mij te maken met het derde oog. Het derde oog staat voor helderzien. De engelen geven aan dat je het allemaal heel helder ziet. En dat hetgeen wat je helder ziet je daarvoor stappen mag voor gaan nemen.’ Aldus Angelshart die over haar voorhoofd wrijft. Als deelnemer aan de Spirituele Beurs 2015 die op 10 en 11 januari plaatsvond in het Zeeuws-Vlaamse Hulst en voor de 13de keer werd georganiseerd door De 4windrichtingen. In Cultureel Centrum Den Dullaert.

De Spirituele Beurs heeft vele verkoop- en consultantstands, zoals psychometrie, pendelen en kaartleggen. En zandlezen of engelenconsult. Wat het waard is spreekt voor zichzelf. Spiritualiteit voorziet in een behoefte en is in de tijd van ietsisme, economische tegenspoed en sluitende kerken een gat in de markt. Als de geest het toelaat. Voor iedereen die op zoek is naar voetreflexologie, helderziende waarnemingen, pendelen, geestelijke bewustwording, kaartlezen, kaartleggen, krijt- en kleurhealing, ‘reiki mbv paarden’, zicht op het zielepad, familieopstelling, psychometrie, Tarot, stemvorken healing, energetische massage of realisatie-coaching.

Foto: Still uit reportage ‘Spirituele beurs Hulst 2015’ van Omroep Zeeland. Met Angelshart.