Turkse coup mislukt. In het nauw gebracht deed Erdogan via sociale media beroep op volk. Normaal wijst hij dat af

Het is jammer dat de couppoging van een deel van de Turkse strijdkrachten is mislukt. De strijdkracht heeft een traditie om de grondwet en het secularisme te beschermen. De claim dat president Recep Erdogan daar een loopje mee neemt en de democratische rechtsstaat buiten werking stelt is gerechtvaardigd. Kritiek is er eveneens op de regering die aanslagen niet weet te voorkomen. De relatie met IS en Koerden is getroebleerd.

Nog steeds is het onduidelijk wie er achter de coup zaten. Het zou vooral vanuit de luchtmacht gesteund zijn. Vaak is dat het meest Westerse onderdeel van een krijgsmacht. Erdogan verwijst als aanstichter naar de Turks-Amerikaanse islamprediker Fethullah Gülen waarmee hij sinds 2013 op voet van oorlog verkeert. Met deze verwijzing geeft Erdogan de VS een waarschuwing om in te binden. Gülen zou voor de CIA werken.

Door het mislukken van de coup komt Erdogan versterkt uit de strijd. Zo lijkt het. Maar het was op het randje ondanks het feit dat de couppoging slechts gesteund werd door delen van de krijgsmacht. De president heeft ook een deel van zijn geloofwaardigheid ingeleverd. Want uitgesloten van de gevestigde media nam hij zijn toevlucht tot sociale media (FaceTime). In 2013 veroordeelde hij sociale media die nu zijn redding waren als lastpost. Hetzelfde geldt voor Erdogans oproep aan het volk om te protesteren tegen de coup, terwijl hij anders volksprotest hard afwijst en neerslaat. Niets is tegenstrijdiger dan de logica van een autoritaire leider.

Blokkade van sociale media in Turkije lukt toch niet

Update: Wie dat wenst, teken petitie ‘They are trying to kill the internet in Turkey. Again.’ van Access.now.

De jonge Turk Cenk Uygur geeft commentaar op oude Turken met macht. De regering Erdogan controleert gevestigde media en blokkeert nieuwe media, zoals Twitter of YouTube. Onderzoeksrechters en journalisten die hun werk willen doen zijn ontslagen of overgeplaatst. Aanleiding zijn de berichten met aanwijzingen van corruptie die verschijnen over Erdogan en z’n medestanders. Het bericht om terroristen te beschuldigen van een aanslag in Syrië die de Turken zelf wilden uitvoeren is explosief. Dat nieuws mag het kiezersvolk niet bereiken. De blokkade lukt niet in de steden, maar waarschijnlijk wel op het platteland met een eenvormiger medialandschap. Zo kan de AK-partij van Erdogan toch de lokale verkiezingen van 30 maart winnen. Kwade genius is de islamprediker Fethullah Gülen die in de VS woont. Maar feitelijk nog conservatiever is dan premier Recep Erdogan. Voor voorstanders van een pluriforme samenleving zijn er in het huidige Turkije dan ook geen winnaars. Of de waarheid werkelijk ooit boven water komt valt te hopen, maar niet zeker te zeggen.

Democratisering Turkije kent dwaalwegen. En overheidsgeweld

Chauffeur Hakan Yaman werd op 3 juni 2013 tijdens de Gezi Park protesten in Istanbul hard aangepakt door Turkse veiligheidstroepen. Hij was op de verkeerde tijd op de verkeerde plek in het verkeerde land. Vijf agenten molesteerden hem en gooiden hem voor dood in een vuur. Ze dachten met een demonstrant te maken te hebben en willen hem vermoorden. Hij kon er ternauwernood aan ontsnappen. Gevolg is dat-ie aan het ene oog blind is en in het andere oog het zicht voor 80% verloren heeft. Dit gewelddadig optreden van Turkse veiligheidstroepen is geen uitzondering. Amnesty verwijst naar de  Turkse Medical Association die bij de onlusten meer dan 8000 gewonden telde. En er is sterk bewijs dat er door politiegeweld drie doden vielen.

Midden-Oosten deskundige, kritische wetenschapper en blogger Juan Cole stelde na de Gezi Park protesten in juli de vraag of Turkije het nieuwe Egypte is. De richting die Turkije uitgaat leidt volop tot controverses: ‘Among American academics and policy makers there is an influential contingent who have held up Erdoğan’s government as a model for “Islamic democracy” in the rest of the Muslim world.’ Dit idee werd jarenlang door de huidige minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans in een vorige functie op de Nederlandse media verkondigd. Als lichtend voorbeeld van een democratische islam. Toenmalig koningin Beatrix zei nog in april 2012 tegen  de Turkse president Abdullah Gül: ‘Voor velen is uw land een inspiratie en een voorbeeld‘. Echt?

Hoge straffen in Turks Ergenekon-proces

In het Ergenekon-proces dat al 5 jaar loopt vallen zware straffen. Onder meer legerleiders zouden de regering Erdogan omver hebben willen werpen. Maar velen betwijfelen dat en zien er een politiek proces in dat dient om de positie van de AK-partij en premier Erdogan te versterken. Onlangs trad-ie met veel geweld, gebruik van traangas en waterkanonnen met chemische middelen op tegen demonstranten. Ze werden opgespoord en vastgezet. In Turkije zorgde dat voor verdere polarisatie. Zo vestigde de premier de aandacht op z’n harde optreden en z’n gebrek aan democratisch besef. Veel Koerdische journalisten zitten in de gevangenis. Een en ander komt Erdogan op kritiek te staan. Het beeld van de strenge, maar rechtvaardige leider ligt aan diggelen.

Foto: Turkse vlag.

Facebook ontkent samenwerking met Turkse overheid. Leuk?

Internetbedrijven als Apple, Facebook, Skype, Yahoo, Microsoft en Google kampen sinds de onthullingen van Edward Snowden over het PRISM-spionageprogramma met een geloofwaardigheidsprobleem. Ze ontkennen de samenwerking met overheden in het doorgeven van persoonsgegevens van gebruikers, maar kunnen de twijfel hierover niet overtuigend wegnemen. Des te meer omdat blijkt dat deze bedrijven in het contact met de overheden een wettelijk verbod opgelegd hebben gekregen om hierover in het openbaar iets te zeggen. Het kenmerk van en voorwaarde voor de controlestaat is de hechte samenwerking tussen bedrijfsleven en overheid. Silicon Valley levert de techniek, en de Amerikaanse overheid besteedt er miljarden dollars per jaar.

In Turkije vervloekte premier Erdogan tijdens de recente onlusten de sociale media en betichtte ze ervan leugens te verspreiden. De onlusten werden met veel politiegeweld en gebruik van traangas neergeslagen. De Turkse regering dreigde Twitter onlangs met sluiting als het geen gegevens van demonstranten overlegde. Met name over degenen die in tweets Erdogan ‘beledigd’ zouden hebben. Over de reactie van Twitter bestaat onduidelijkheid. Twitter werkt officieel niet aan PRISM-spionageprogramma deel en komt nog het meest geloofwaardig over van de grote techbedrijven. Door de weerstand om met overheden samen te werken.

Facebook heeft een groter geloofwaardigheidsprobleem. In de VS, Europa, Turkije en waar dan ook. Het ontkent met de Turkse overheid samengewerkt te hebben en voelde zich genoodzaakt hierover een verklaring uit te geven. Dit komt nadat de minister van Communicatie Binali Yildrim gisteren verklaarde dat Facebook goed samenwerkt met de regering: ‘Facebook has been working in coordination with the Turkish authorities for a long time. They have a unit in Turkey. We don’t have any problem with them.’  Wat je noemt een doodskus die de Amerikaanse regering in het openbaar nooit zou geven. Facebook probeert nu de publicitaire schade te beperken door samenwerking met de Turkse regering te ontkennen. Maar hiermee lijkt Facebook haar imago van beschermer van de privacy alleen maar verder te beschadigen. Onderhand begrijpt iedere gebruiker dat privacy op het internet dood is, en dat de techbedrijven hierover liegen. Dat is niet leuk.

Foto 1: Facebook

Foto 2: Verklaring van Facebook over de samenwerking met de Turkse regering.

Grootschalige inzet traangas en pepperspray past democratie niet

Traangas, ofwel CS-gas en pepperspray zijn middelen die overheden inzetten om burgerlijk protest de kop in te drukken. Opmerkelijk is dat het militair gebruik van CS-gas volgens de Geneefse Conventie verboden is. Zijn er voorwaarden voor het gebruik van traangas en pepperspray tegen burgers? Want de middelen bevatten giftige stoffen die niet ongevaarlijk zijn. Verdedigbaar is dat de middelen ingezet worden als laatste middel om rellen of plunderingen te voorkomen. Hoe omvangrijker in Europa het protest tegen het overheidsbeleid wordt, hoe meer het erop lijkt dat de inzet steeds laagdrempeliger wordt. Moet de EU hier niet eens initiatief nemen? De Turkse politie kreeg de afgelopen weken veel kritiek op het overdadig gebruik van beide middelen.

Het gebruik bij protesten of onlusten roept volop vragen op. Wat voor effect heeft het op de gezondheid van kwetsbare groepen als bejaarden, zwangere vrouwen, chronisch zieken en kinderen? Iemand die niet aan een protest meedoet wordt er in een stad toch ongewild mee geconfronteerd. Ook binnenshuis. Het zijn dure middelen die een overheid niet zomaar weggooit. Turkije kocht naar verluidt de afgelopen 12 jaar voor 21 miljoen dollar aan CS-gas en pepperspray in vooral de VS en Brazilië. Is het waar zoals een criticus van de Turkse regering zegt dat de houdbaarheidsdatum van het CS-gas dat nu tegen demonstranten in Turkije wordt gebruikt 2004 is? Wat heeft dat voor effect op de stabiliteit en de giftigheid van het traangas?

De grootschalige inzet ervan tekent de kloof die tussen overheden en burgers bestaat. Burgerlijk protest is een recht in een liberale democratie dat gerespecteerd dient te worden. Een bezetting van het Gezi-park in Istanbul kan een overheid zwaar opvatten, maar het rechtvaardigt op geen enkele manier het grootschalig gebruik van CS-gas of pepperspray tegen demonstranten. Zolang het protest niet tot ongewenste gevolgen leidt dient de politie terughoudend op te treden. En het gebruik van CS-gas en pepperspray achterwege te laten. Met het gebruik ervan laadt een regering de verdenking op zich dat het door haar argumenten heen is. De kloof met de burger met bruut geweld verbreden biedt voor de toekomst geen enkele oplossing.

Foto: De Turkse politie voegt Jenix Pepper Spray toe aan een waterkanon dat tegen demonstranten in Turkse steden wordt ingezet. Juni 2013. De produkt informatie van Jenix zegt dat het effect van pepperspray is dat een ‘aanvaller ongeveer 30 en 60 minuten zal worden geïnactiveerd’.

Cenk Uygur: Rebellen tegenover Establishment. Het komt erop aan

Er zijn nu twee onderwerpen die het hart van Cenk Uygur van The Young Turks raken. Door de persoonlijke betrokkenheid en de urgentie die hij probeert over te brengen maakt dat z’n optredens overtuigend en in mijn ogen bijzonder. Het zijn uit wanhoop geboren hartenkreten. Ze omvatten zijn verleden en zijn toekomst.

Er is de opstelling van de Turkse premier Erdogan die zich onverzoenlijk opstelt tegenover de demonstranten en de islamisering van Turkije voortzet. Samengevat in het motto ‘Resistanbul‘. De geboorteplaats van Cenk is Istanbul. En er is de Amerikaanse president Obama die een verandering bracht waar niemand op rekende. Hij veranderde niet de VS, maar zijn beloften en mooie woorden. Obama zet het beleid van Dick Cheney voort.

Merkwaardig is dat de meerderheid van Democraten niet wenst te erkennen dat Barack Obama hetzelfde doet als president Bush. Waarbij over de laatste nog gezegd kon worden dat-ie zijn eigen waanideeën en principes volgde. Cenk Uygur is er pessimistisch over dat genoeg druk gezet kan worden om de macht die in beide middenpartijen verenigd is te veranderen. De opbouw van de controlestaat ziet-ie als niet meer te stoppen. Ondanks de publicitaire storm die opsteekt naar aanleiding van de onthullingen door Edward Snowden.

De enige kans om het beleid van president Obama nog te keren is een verenigd front van opposanten. De meerderheid van politici van de Democratische en Republikeinse partij is volgens Cenk Uygur te verregaand gecorrumpeerd om nog voor een verandering te gaan die gunstig uitpakt voor de burgers. Inclusief de gevestigde media. De rebellen vormen een zooitje ongeregeld van progressieve en conservatieve signatuur. Voor een hoger doel moeten ze hun meningsverschillen opzijzetten om een gelegenheidscoalitie te smeden.

Foto: Schermafbeelding van Cenk Uygur in item ‘Erdogan Clamping Down On Gezi Park Protests in Turkey‘ voor The Young Turks

Schoonheid van de grimmigheid: Turkse onlusten en sociale media

Sociale media sturen en voeden de onlusten in de Turkse steden. Vorige week werden ze door premier Recep Erdogan vervloekt. Hoewel-ie zelf miljoenen volgers heeft. Sociale media die zich tegen politieke leiders keren doorbreken de overheidspropaganda. Dan is de liefde gauw voorbij. Op actie volgt reactie. Da’s de wetmatigheid van watervlugge sociale media. Met Twitter als straatkrant, Instagram als plaatjesboek, Facebook als muurkrant en blogs die de laatste restjes geloofwaardigheid van de zittende macht afbreken.

Valt er een vergelijking te maken tussen de protesten tegen premier Erdogan en de Arabische Lente? Lastig. In het democratische Turkije heerst geen winter. Tunesische bloggers en Egyptische activisten haalden in 2011 en 2012 met steun van Amerikaanse en Europese hackers de kastanjes uit het vuur waarvan de islamisten profiteerden. In Turkije wachten de islamisten niet in de coulissen, maar vormen ze de macht. Op internet laten twitteraars of bloggers zich niet de wet voorgeschreven door de politiek of de gevestigde media die net doen alsof ze willen communiceren en de tijdgeest in hun vingers zouden hebben. Die verleidingsstrategie is uitgewerkt omdat hoogopgeleide, autonome, kritische burgers door de kloof met gevestigde media en politiek in hun eigen domein verkeren. En nagenoeg onbereikbaar zijn geworden. Ze gaan hun eigen weg. Samen.

Foto 1: Demonstrant met gasmasker gebruikt sociale media. Turkije, juni 2013.

Foto 2: Demonstranten met sociale media om hun boodschap te verspreiden. Credits: Oren Ziv/Al Jazeera. Turkije, juni 2013.

Foto 3: Demonstrante met gasmasker gebruikt sociale media. Turkije, juni 2013.

Beeld van Erdogan aan diggelen: van Ankara tot Taiwan

Het Taiwanese NMATV weet hoe het zit met de Turkse premier Erdogan. Het heeft te maken met een tulband, militairen, drank, porno, babies, pinguins, voetbalsupporters, Marokko, een winkelcentrum, protest, een park, politiegeweld en traangas. Ook de activistes van FEMEN komen langs. De feiten kloppen niet allemaal, maar het verhaal wel. Hieronder een foto van een muur in Ankara. Het symbool van Twitter met een gasmasker. Zoals bekend muilkorft Erdogan de media en geeft-ie de sociale media de volle laag. Veel animatie in Turkije en redenen voor animatie daarbuiten. Het beeld van Erdogan als rechtvaardig leider ligt aan gruzelementen.

Foto: Muur in Ankara: Twitter, gasmasker en #OccupyGezi