Voorstel deltaplan ‘Gleufdier’: geestelijke genezing van bankiers

Tussen de natuurvoedingswinkel en de groene slager viel bij mij het kwartje. De bestuurders van banken en multinationals zijn de ware gleufdieren. Door een verkeerd zelfbeeld, een foute focus en zelfoverschatting zijn de bestuurders verslaafd geraakt aan geld en prestige dat zich uitdruk in geld. Ze komen er niet meer los van omdat ze verslaafd zijn. Leidinggevende bestuurders die gewone medewerkers zijn zonder ondernemersrisico lijden aan narcistische grootheidsfantasieën en zijn verslaafd. Ze moeten geholpen worden in de geestelijke gezondheidszorg om met zichzelf, hun omgeving en de samenleving weer in het reine te komen.

Dat gaat lastig wegens ontbrekende bewustwording in de samenleving en de politiek. Weliswaar bestaat er ongenoegen over de graaicultuur van leidinggevende bankiers en bestuurders, maar daar blijft het bij. Zodat er niets verandert of verandering tergend langzaam verloopt. De diagnose dat bankiers en bestuurders zorg nodig hebben wordt onvoldoende of zelfs helemaal niet gesteld. Nodig is een herkenningspunt, een beeld, een icoon om het gedrag van de soort te vangen. Da’s het begrip gleufdier. Een gedragstypering van de laat-20ste eeuwse soort van de grote graaier die zich niet meer kan beheersen vanwege geestelijke afhankelijkheid en preoccupatie met geld, prestige en de eigen positie tegenover andere bankiers en bestuurders.

Neveneffect van de herijking van het begrip gleufdier is dat het de betekenis met seksistische ondertoon zoals die is ontstaan in rechts-corporeel milieu naar het tweede plan probeert te drukken. Immers een omschrijving die vrouwen opzadelt met een negatieve en onverdiende associatie. De soort van de graaiende bankiers en bestuurders  kan verantwoordelijk gesteld worden voor het eigen gedrag. Voorzover dat bij verslaafden van toepassing kan zijn. Er is een psychologisch deltaplan nodig om de Nederlandse leidinggevende bestuurders hun zelfbeeld dat losstaat van de werkelijkheid te helpen herstellen. Deltaplan Gleufdier als aanzet tot herstel.

Foto: ‘In a 1950 experiment, one of Skinner’s pigeons matched a colored light with a corresponding colored panel in order to receive a food reward.‘

Bankiers met eigenwaan: rot toch snel op als het je hier niet bevalt

Zit de wereld op Nederlandse staatsbankiers te wachten? Nee, de wereld heeft geen behoefte aan Nederlandse bankiers die in een lagere, lokale divisie spelen. Oud-staatsecretaris Willem Vermeend (PvdA) verwoordde dat naar aanleiding van een hoorzitting in de Tweede Kamer in Nieuwsuur: ‘De ABN is een staatsbank, een bank van de Nederlandse burgers. (..) En wij spelen echt niet in de topdivisie. Ze worden echt niet gebeld door het buitenland. Er zijn tienduizenden topbankiers werkeloos op dit moment door de crisis. In bijna alle landen is de sector gekrompen met ongeveer 25%. Overal gaan de salarissen op de lange duur omlaag. Men zit echt niet op Nederlandse bankiers te wachten. Ze worden echt niet gebeld.’ Hoeveel zijn er doorgebroken als Paul Verhoeven, Robbert Dijkgraaf, Armin van Buuren of Guus Hiddink? Willem Buiter en Onno Ruding ooit, en dan?

De Nederlandse bestuurders van banken die verwijzen naar hun internationale marktwaarde hebben dus een verkeerd zelfbeeld en leiden aan zelfoverschatting. Da’s uiteindelijk geen kwestie die in het reine kan worden gebracht door politici of economen, maar uitsluitend door psychologen. Hoogleraar aan de Radboud Universiteit Nijmegen en klinisch psycholoog J. Derksen wijst in een ingezonden brief in NRC van 4 april op ‘het psychologisch mechanisme dat niet alleen bij ABN Amro maar in de gehele kredietcrisis een grote rol speelde: narcistische grootheidsfantasieën bij leidinggevenden. (..) Linksom of rechtsom kennen ze zichzelf salarisverhogingen toe omdat ze abusievelijk geloven dat ze een hele bijzondere bijdrage leveren.’

In navolging van wat burgemeester Ahmed Aboutalbeb tegen jhadisten zei die de Nederlandse samenleving verwerpen: ‘Als het je hier niet bevalt, dan rot je toch op’ kan hetzelfde tegen de bankiers gezegd worden die zichzelf zo grandioos overschatten: ‘Bankiers als het je hier niet bevalt, dan rot je toch op’. Wellicht ligt het nog gecompliceerder omdat deze bankiers waarschijnlijk voldoende zelfkennis hebben om te weten dat ze totaal niet bijzonder zijn of iets bijzonders toevoegen. Ze doen net alsof ze bijzonder zijn. Derksen: ‘Indien ze ook nog wat psychopathisch zijn (en dat is geen uitzondering) zien ze zelfs vaak in dat hun bijdrage niet bijzonder is, maar zijn ze alleen uit op eigen gewin en manipuleren anderen en het bedrijf zoveel ze kunnen.’

De oplossing ligt op het gebied van de geestelijke gezondheidszorg. Topbankiers die geholpen willen worden dienen genezen te worden van hun narcisme dat zover gaat dat het destructieve krachten losmaakt die zowel bank, samenleving als eigen persoonlijkheid kan kapotmaken. De politiek moet niet meegaan in de fantasieën of de manipulatie door de topbankiers, maar dit corrigeren. Er is een psychologisch deltaplan nodig om de Nederlandse topbestuurders hun zelfbeeld dat zo los staat van de werkelijkheid te helpen herstellen. Bankiers die ondanks alles echt geloven dat ze iets bijzonders toevoegen kunnen naar het buitenland vertrekken. Ga!

Foto: Tweet van Tom-Jan Meeuws, 7 april 2015.