White privilege is onderdeel van systeemfout. En moet collectief hersteld worden

In de NRC stond afgelopen zaterdag een artikel onder de titel ‘Witte mensen moeten eens luisteren’ dat veel stof heeft doen opwaaien. Het wordt gekoppeld aan het idee van white privilige. Maar ook voor verwarring zorgde omdat er van alles door elkaar werd gehusseld. Aanleiding was de stellingname van drie vrouwen die zichzelf ‘zwart’ noemen en een vrouw die dat niet doet. Ze ageren niet alleen tegen het blanketten van de samenleving zoals Eleanor Goldfield van ActOut! voor Occupy het uitlegt, maar stelden zelfs dat een anti-racistische opstelling voor ‘kritische’ blanken statusverhogend werkt. De Angelsaksische term in dit door en door veramerikaniseerde discours is helper whitey. Dit soort blanken zou volgens de drie zich zwart en een zich niet zwart noemende vrouwen beter zwijgen over dit onderwerp. En daar gaan ze de fout in.

White privilege is onderdeel van de systeemfout van de samenleving die allen betreft met maatschappijkritiek. Dat omvat in de terminologie van Occupy, de 99% have-nots. Verandering daarvan vraagt actie van iedereen. Kritiek op een deelaspect zoals de man-vrouw -, oud-jong -, hoogopgeleid-laagopgeleid -, heteroseksueel-homoseksueel-transgender -, religie-niet-religie -, of zwart-wit ongelijkheid is niet voorbehouden  aan de betreffende doelgroep alleen omdat de ongelijkheden elkaar beïnvloeden en met elkaar in verband staan. Ofwel, de atheïstische, homoseksuele man kan helpen op te komen voor vrouwenrechten of rassengelijkheid omdat dit indirect meehelpt de overkoepelende systeemfout aan de orde te stellen en te herstellen.

De tekortkoming van de drie vrouwen die zichzelf ‘zwart’ noemen en een vrouw die dat niet doet is dat ze de zwart-wit problematiek niet zien als onderdeel van systematisch onrecht dat veel meer omvat dan ras alleen. Waarom ze dat niet zien is voer voor speculatie. In elk geval heeft het te maken met het kiezen van het perspectief. Hun opstelling die lijkt te stoppen met agenderen, signaleren en aandacht vragen roept de vraag op welk probleem ze op willen lossen en hoe breed hun visie op de maatschappij is. Ook in welke fase ze zich bevinden en of onvermijdelijk een generatieconflict de rol van deze vier jongere vrouwen niet stempelt. In alle opzichten is het een kwestie van naleving: opvolging, beoefening, behartiging en opbouwen van een praktijk.

Burgemeester Leiden betreurt fel islamdebat. Wat is daar mis mee?

Afgelopen zaterdag bezetten vijf leden van de rechts-radicale groep Identitair Verzet in Leiden de bouwplaats van een moskee. Deze beweging die op zoek is naar een gestolen identiteit baseerde zich waarschijnlijk op een bezetting van de moskee van Poitiers in 2012 door jongeren van het Franse Génération Identitaire.  Burgemeester Henri Lenferink (PvdA) plaatste op zondag deze verklaring op de site van de gemeente Leiden.

Los van de politieke opstelling van de jongeren van Identitair Verzet is het de vraag of de bezetting van een bouwplaats een prominente verklaring op een gemeentesite verdient. Gooit deze verklaring juist geen olie op het vuur? Waarom kiest burgemeester Lenferink voor een verklaring die best achterwege had kunnen blijven?

Vooral de passage ‘Het huidige islamdebat in Nederland is fel. Ik begrijp heel goed dat moslims zich daardoor minder prettig voelen in ons land en dat betreur ik’ is opmerkelijk. Wat is de reden om het ‘huidige islamdebat’ dat ‘fel’ zou zijn te veroordelen omdat moslims zich er minder prettig door zouden voelen? Is dat niet de prijs van de open samenleving en het publieke debat?  Kan het subjectieve gevoel van inwoners ‘zich prettig voelen’ een reden voor een burgemeester zijn om dat in een officiële verklaring te noemen? Nee, Lenferink moet blij zijn dat betrokkenen geen wapens, maar woorden kiezen. Lenferink heeft zich niet uit te spreken over de felheid van het debat. Hier een antwoord van Identitair Verzet op Lenferinks verklaring. 

Foto: Schermafbeelding van verklaring ‘Burgemeester Lenferink keurt actie bij Moskee in aanbouw af’ van burgemeester Henri Lenferink van Leiden, 9 februari 2015.

Over genres en generaties binnen de beeldende kunst

Hedendaagse beeldende kunst kent talloze genres die verschillende soorten mensen aantrekken. Kunstenaars en bijpassend publiek vinden elkaar. Genres proberen zich ten opzichte van elkaar te onderscheiden. Het kan confronterend of beeldbestormend zijn. Typisch iets voor de aanstormende generatie. Het kan museaal of kunsthistorisch zijn. Vooral bedoeld om het museum te halen. Typisch iets voor een generatie in opmars. Deze kunst onderstreept zowel zichzelf als een bijkomende opzet die naar de samenleving verwijst.

Dan zijn er de genres waarin kunst een belangrijke bijzaak is. Dan wordt kunst tot halfproduct voor sociale wisselwerking tussen gelijkgestemden. Dan wordt kunst een excuus voor gezelligheid, voor afbakening van de eigen sociale klasse en voor netwerken. Smaakvol en risicoloos zijn hierbij de steekwoorden. Doorgaans gesymboliseerd door ooit krachtige kunstenaars die ingelijfd worden omdat ze het aanzien van rebellie nog in zich dragen, maar die door de jaren heen tandeloos zijn geworden. Typisch voor een gearriveerde generatie vol blablabla die meent van alles verstand te hebben, zelfs van beeldende kunst, maar vooral op zeker speelt.

Dan is er het meest ontwapenende, maar ook wel stakkerige genre van de non-kunst binnen de kunst. Een grensgebied dat samengaat met bezigheidstherapie, miskendheid en gebrek aan kwaliteit. Typisch iets voor een generatie die tussen wal en schip is gevallen, dat beseft maar toch niet erkennen kan. Deze non-kunst is gangbare kunst in lokale galerieën, op kunstmarkten en rustieke molens die knus draaien op de volksgunst.

Soms lopen de vier genres door elkaar heen en begint het spel van dubbele bodems en spiegelingen. Dan verliest de kijker de zekerheid van wat nou wat is. Net als bij onroerend goed gaat het bij kunst om de locatie. Die bepaalt grotendeels de betekenis. Guillaume Bijl die een caravanshow nabouwt in het museum. Of de ZomerExpo in het Haags Gemeentemuseum waarin amateurs een plek in het museum krijgen. Vermenging, grenzeloosheid en fusion worden zo steekwoorden van een zich nieuw aftekenend genre. Is dit een bewuste genrevervaging bedoeld om de afzonderlijke genres weer samen te vatten binnen hetzelfde kader? Het kan zo bedoeld zijn, het samenvoegen oogt soms zelfs wat geforceerd en vaag, maar daarmee zijn de achterliggende sociologische aspecten nog niet doorbroken. Die zijn hardnekkiger dan de grenzen tussen de genres.

Foto: Guillaume Bijl, Caravan Show, 1989.

Identitair Verzet zoekt onze identiteit. Hoe geloofwaardig is dat?

Vandaag werden bij de Rotterdamse Ibn Ghaldoun school toegangshekken met kettingsloten afgesloten. Deze islamitische school kwam de laatste weken in het nieuws door examenfraude. Leerlingen die opkwamen om hun examen over te doen moesten de school via een achteringang bereiken. Aanhangers van Identitair Verzet eisen de actie op. Jongeren uit Rotterdam en Haaglanden zouden er achter zitten. De meeste publiciteit ging trouwens naar een 17-jarige leerling van Ibn Ghaloun die doordraaide en cameramannen aanviel. Wat is de relatie tussen identiteit en verzet? Vindt Identitair Verzet haar identiteit in het verzet of omgekeerd?

Identitair Verzet baseert zich op het Franse Génération Identitaire dat in oktober 2012 publiciteit zocht door in Poitiers een moskee te bezetten. Is Génération Identitaire een rechtse Occupy-beweging? Gevoed door de woede van het buitengesloten zijn? Ik vroeg het me af: ‘Dus in de maatschappijkritiek van de jongeren kan ik me vinden. (..). Interessant is dat die kritiek voor een groot deel identiek is met wat de Occupy-generatie, ‘mavericks’ als de Amerikaanse libertarier Ron Paul of echt onafhankelijke (..) critici en journalisten zeggen. Namelijk dat het individu wordt vermalen in de samenwerking tussen grote bedrijven en overheden. En dat dit door media nauwelijks wordt gemeld omdat ze tot onderdeel van de macht zijn gemaakt.’ Identitaire jongeren zoeken de verklaring in de uitverkoop van de nationale identiteit door het establishment. Omdat moslimhaat publicitair slecht scoort spreekt het immigranten indirect aan. Ze zeggen de samenleving terug te willen veroveren en hun identiteit terug te willen vinden. Maar da’s positivisme dat veel negativisme in zich bergt.

Op de eigen website ziet Identitair Verzet zich als ‘een Groot-Nederlandse actiegroep welke zich weert tegen de toenemende immigratie en islamisering, maar bovenal vóór behoud van de Nederlandse identiteit. Wij zijn de generatie die zich niet langer laat passeren, die zich niet langer monddood laat maken. Wij treden in het verzet, en brengen ons woord de straat op.‘ Op Facebook afficheert de actiegroep zich als ‘de Groot-Nederlandse actiegroep voor Nederland en Vlaanderen‘. Het Franse voorbeeld leert dat het betoog verpakt moet worden in een positief betoog. Hoe brengt het dat in praktijk en hoe handelbaar is dat thema identiteit?

Identitair Verzet is een actiegroep die zich richt op het voeren van acties. Nergens op de Facebook-pagina of de website wordt verwezen naar een doelstelling of kernprogramma. Sowieso is het lastig om onze nationale identiteit in positieve termen te omschrijven zoals ook bleek uit een uitzending van het Filosofisch Kwintet over geschiedenis en identiteit met vragen als: ‘Wie zijn wij Nederlanders, wat heeft ons gemaakt tot wat wij zijn, wie zijn wij aan het worden en waarom zijn we juist dezer dagen toch zo op zoek naar onze identiteit?’ Identitair Verzet gaat met haar woede en gevoel van buitengesloten zijn de straat op zonder deze vragen te kunnen beantwoorden. Zoals niemand deze vragen kan beantwoorden. Dit roept de vraag op of de focus op identiteit handig is voor een actiegroep die zo naar positivisme verlangt, en wat het uiteindelijke doel is.

Foto 1: Hendrick Avercamp, Winterlandschap met ijsvermaak. Omstreeks 1608. Collectie Rijksmuseum Amsterdam.

Foto 2: Affiche ‘Stop de Oost-Europese Invasie’ tegen het ‘Polenhotel’ Boskoop. Credits: Identitair Verzet.

Generatieconflict VS tussen oude garde en klokkenluiders

Is er een direct verband tussen de heksenjacht op klokkenluiders en activisten (Occupy) door de regering-Obama en de vlucht van Edward Snowden naar Hong Kong? De krijgshaftige taal van het Amerikaanse politieke, journalistieke en militaire establishment tegen iemand als Bradley Manning, Julian Assange, Aaron Schwartz of Jeremy Hammond heeft in elk geval het vertrouwen in een eerlijke rechtsgang niet vergroot. Gary Young meent in The Guardian terecht dat het om een generatieconflict gaat. De klokkenluiders zijn de nieuwe Amerikaanse patriotten. De twintigers zijn volgens opinie-onderzoeker John Zogby de First Globals. Ze gaan voor de waarheid en zoeken informatie. Die is heiliger dan het doel-heiligt-alle-middelen beeld van een land.

Het verschil met de 70-er en voormalig vice-president Dick Cheney kan niet groter zijn. Zijn gebrek aan zelfreflectie is immens. Hij noemde bij Fox News Sunday Edward Snowden een verrader en mogelijk een Chinese spion. Cheney is achterdochtig waarom Snowden naar China is gevlucht: ‘I’m suspicious because he went to China. That’s not a place where you would ordinarily want to go if you are interested in freedom, liberty and so forth,’ zei Cheney. Zijn suggestie is dat iemand die gaat voor vrijheid in de VS moet zijn. Het antwoord is simpel. Het beeld dat in de VS de burgerrechten gerespecteerd worden ligt aan diggelen. Mede door de geheime programma’s die Cheney samen met president Bush tussen 2001 en 2009 invoerde. Een klokkenluider die andere opties heeft zal het wel uit zijn hoofd halen vrijwillig naar de VS te gaan. Vanwege het eenzijdige accent op staatsveiligheid bestaat daar geen eerlijke rechtspraak meer voor dissidenten.

De Chinese Global Times pleit ervoor om Snowden niet uit Hong Kong uit te wijzen. Het omschrijft de omslag in de beeldvorming over de VS: ‘Washington must be grinding its teeth because Snowden’s revelations have almost overturned the image of the US as the defender of a free Internet.’ De wereld ziet dat de VS met zichzelf in verlegenheid is. Barack Obama, Dick Cheney en belangrijke politici van beide grote partijen zweren bij onvoorwaardelijk patriottisme, staatsveiligheid en een specifieke rol voor de VS. Een nieuwe generatie zet echter internationalisme, waarheidsvinding en informatievrijheid voorop. In de tussentijd moet de VS de kwakkelwinter van Obama doormaken en volgt mogelijk nog een strenge Republikeinse winter vol repressie tegen ‘andersdenkenden’. De troost is: de jeugd heeft de toekomst. Als die zich niet laat onderdrukken.

Foto: Demonstratie voor Edward Snowden in Hong Kong. 13 juni 2013.

Mediawijsheid nodig voor plaatsing eigen foto’s op Facebook

Op Belgische Facebook-pagina’s verschenen laatst foto’s van meisjes die ze zelf openbaar hadden gemaakt en anderen hadden doorgeplaatst met een beledigend bijschrift. Onder de titel ‘Antwerpse Hoeren‘, en allerlei lokale varianten stonden de meisjes te kijk. Ze schrokken zich rot, Facebook reageerde en sloot de pagina’s. Media schreeuwden moord en brand. ‘Zie je wel’, zeiden ze, ‘dat internet is een jungle waar brutalen de dienst uitmaken’. Zoals het gaat op dat nieuwe continent openden pagina’s zich weer. Zoals RIP Antwerpse Hoeren of Antwerpse fotomodellen. In een alleenspraak van eigenliefde waar spot en kritiek op spot hetzelfde worden.

Waarom besteden meisjes zoveel tijd aan het optutten en foto’s van zichzelf nemen, om ze vervolgens op Facebook te zetten? In soms uitdagende poses. Bedoeld voor vrienden, maar makkelijk kopieerbaar door wie dan ook. Dus elke kwaadwillende. Wat ontbreekt bij de meisjes is mediawijsheid. Het besef dat een eigen portretfoto misbruikt kan worden. Want een foto krijgt met een bijtend bijschrift of in een erotische omgeving een onbedoelde lading die de naam van de meisjes beschadigt. Kwestie van onderwijs. Niet van verbod.

De recente voorbeelden van de zelfmoord van Amanda Todd en de Instagram-rellen in Gothenburg leert dat er geen grens is aan het voorzien van foto’s van een nieuwe betekenis. En het navolgen van dat idee in een ander land. Pestkoppen die meisjes willen uitmaken voor sletten bestaan, en meisjes die zich daartegen wapenen ook. Maar als het de sport is om het randje op te zoeken, dan kan het gebeuren dat het ontspoort.

Foto 1: Zweedse Instagram-foto van Elin Olsson

Foto 2: Waar gaat de wereld naartoe? Facebook – Antwerpse fotomodellen.

Instagram-rellen in Gothenburg. Hoe achterlijk is dat?

Voor de tweede dag op rij renden vandaag zo’n 100 jongeren door het Zweedse Gothenburg. Ze trappen rotzooi op zoek naar iemand die ze niet kennen. De politie grijpt in. Gisteren ontstond een oploop bij de Plusgynmasiet high school en vandaag bij de Framtidsgymnasiet high school, aldus berichten op The Local.se. Er zijn echter ook jongeren die afstand nemen en het hele gedoe afkeuren: My generation is retarded!

Aanleiding was dat iemand via een Instagram-account berichten verspreidde over het sexleven van meisjes op school. Of liever gezegd, roddels erover. Maar wie was dat? Orroz is een ander woord voor slet. Waar gaat het om? Aandacht? De mooiste foto? Het aantal followers op sociale media? Opwinding? Verdrijven van de sleur? Inmiddels zijn de gewraakte accounts gesloten. Dus zoeken op Orroz Göteborg levert niks op. Achterlijk?

Foto: Schermafbeelding van Instagram Orroz Gtb door Dana Mneimne. Oproep om anoniem te klikken over de sletten.

Tegenbeweging met Occupy en Génération Identitaire zoekt een oplossing

Joris Luyendijk heeft in zijn column BankingBlog in The Guardian een antropologische blik op de banksector. Interessant was zijn recente column: Occupy, the global brand. Op reis in Duitsland ontmoet-ie in Frankurt Thomas Werner die deel uitmaakt van Occupy Money. De vraag of Occupy een wereldmerk kan worden zoals Greenpeace staat erin centraal. In de reacties klinkt volop scepsis. Want zo’n Occupy zal de structuren niet veranderen. Zoals Greenpeace evenmin een paradigmaverandering voor het milieu heeft kunnen bereiken.

In de NRC verschijnt wekelijks een Nederlandse bewerking die losjes gebaseerd is op de Guardian-column. Deze week onder de titel : ‘Zou het kunnen, een rechtse Occupy?‘ Luyendijk beantwoordt de vraag niet, maar probeert zich serieus in de tegenbeweging te verplaatsen. Hij wisselt zijn zoektocht naar Occupy uit de Guardian-column in voor cynisme over het functioneren van de bankensector. Dat ook toezichthouders wegkoopt en ‘politici die het financiële kartel in stand houden, weten dat hun straks lucratieve posities wachten als bankier, ‘speciaal adviseur’, commissaris of bestuurder’. Hoe dat werkt bewees in een andere sector afgelopen week de voormalig nummer 2 van de PvdA Nebahat Albayrak die door Shell ingelijfd werd.

Door de vermenging van politiek en bedrijfsleven heeft dat laatste de belangen in dat eerste veilig gesteld. En is zo goed als ontastbaar geworden. Wat blijkt uit het uitblijven van structuurwijzigingen die het financiële kartel inperkt. Het conglomeraat van bankiers, politici, toezichthouders, accountants, journalisten en wetenschappers is een gesloten en in zichzelf gekeerde wereld waar de burgers niet toegelaten worden. Maar het conglomeraat wordt wel op kosten van die burger in stand gehouden. Hoe dat te doorbreken?

Gisteren schreef ik begrip te hebben voor Franse rechtse jongeren van de Génération Identitaire: ‘Dus in de maatschappijkritiek van de jongeren kan ik me vinden. (..). Interessant is dat die kritiek voor een groot deel identiek is met wat de Occupy-generatie, ‘mavericks’ als de Amerikaanse libertarier Ron Paul of echt onafhankelijke -niet pseudo-progressieve- critici en journalisten zeggen. Namelijk dat het individu wordt vermalen in de samenwerking tussen grote bedrijven en overheden. En dat dit door media nauwelijks wordt gemeld omdat ze tot onderdeel van de macht zijn gemaakt’. Luyendijk probeert zijn collega’s te corrigeren.

Het gaat bij het zoeken van een verklaring voor de malaise niet om immigranten of nationale identiteit. De bankier is de oorzaak van de crisis. En waar-ie voor staat in zijn onmaatschappelijkheid. In een omgeving die doorgaans even blank, westers en geïntegreerd is als de Identitaire Generatie zelf. Maar onnoemelijk lastiger te bestrijden valt dan een willekeurige immigrant. Maar de analyse klopt dat het belang van de burger is uitverkocht door de elite. Greenpeace of revolutie? Nu de oplossing nog. Die in ieder geval uit de marge komt.

Foto: Omslag van boek : ‘Eléments pour une contre-culture identitaire‘ van Philippe Vardon-Raybaud

Jongeren van de Génération Identitaire kondigen herovering aan

Update: De bezetting van de in aanbouw zijnde moskee in Poitiers door de jongeren van Génération Identitaire is iets voor 13.00 uur beëindigd. Drie organisatoren zijn door de politie in bewaring gesteld. 

Franse jongeren pleiten met een oorlogsverklaring voor een Reconquista. In vrijheid leven of sterven. Dat staat er op het spel, zo menen ze. Een verwijzing naar de herovering van middeleeuws Spanje op de islamieten. Op www.generation-identitaire.com wordt verwezen naar Karel Martel die in 732 bij Poitiers een islamitisch leger versloeg. Het begin van de herovering en de verdrijving van de islam uit Europa. Om dat symbolisch te onderstrepen hebben 100 jongeren vanochtend om 6 uur het dak van de Grote Moskee van Poitiers bezet.

Rechtse jongeren van Génération Identitaire zijn op zoek naar een gestolen identiteit. Zo zeggen ze. Modern en Amerikaans ogen de publicitaire middelen. Ongebruikelijk dat Franse sites beginnen met een Engelstalige verklaring. Donaties kunnen gestuurd worden naar NorthWestFront in Seattle. Type Aryan Nation. Sinds de lancering op 5 oktober is de video ’n succes. Het staat in vele vertalingen op YouTube. Ook in het Nederlands.

In de week dat Twitter in Frankrijk vanwege anti-semitisme op verzoek van een Joodse studentenvereniging en de in het filmpje genoemde SOS-Racisme de account #unbonjuif uit de lucht haalde nemen deze jongeren het recht in eigen hand. Of doet een Amerikaanse organisatie dat in hun naam. Ze willen niet dat de Franse regering, Amerikaanse bedrijven of om het even wie door censuur of gedragsregels bepaalt wat ze wel of niet mogen. Door zich met deze gecoördineerde actie op de kaart te zitten, hebben ze zich ook gefixeerd.

Foto: Bezetting Moskee Poitiers door jongeren van Génération Identitaire, 20 oktober 2012

Occupy, als je niet weet wat je doet, weetjewel

Occupy Amsterdam moet per 24 maart weg van het Beursplein. Dat oordeelde de rechtbank naar aanleiding van een kort geding dat Occupy had aangespannen tegen een besluit van burgemeester Eberhard van der Laan de tenten in te pakken. Juist nu kamperen weer aangenaam wordt. Al in oktober 2011 vroeg de hoofdstedelijke VVD bij monde van Robert Flos om sluiting. Hij zag er een ‘antiglobalistische minicamping‘ in.

De wereldwijde Occupy-beweging biedt perspectief dat de politiek mist. Maar het duidt ook op de teruggang die we met z’n allen beleven. Zonder een uitweg te schetsen wijst het met geweldloos protest kritisch op de uitwassen van het kapitalisme. Occupy is een voortzetting van de protestgeneratie van 1968. Omdat het door de gevestigde politiek niet ingekapseld kan worden wordt Occupy nu de voet dwars gezet. Zo simpel is het.

Plekken kunnen ontruimd worden om elders opgebouwd te worden. Occupy kan niet meer onbezet worden. Ieder legt er een eigen wereldbeeld en gevoelswaarde in. Da’s sterkte en zwakte van de Occupy-beweging. Maar een oprechte stem die dommig klinkt is beter dan een valse stem die slim probeert te zijn. Weetjewel?