Generalisaties van een oud-Ombudsman. Alex Brenninkmeijer noemt ‘het atheïstische’ een redelijk intolerante bovenstroom

Wat te denken van een interview waarin de geïnterviewde de politiek verwijt te generaliseren, maar zelf komt met de ene na de andere generalisatie? Het is des te tragischer omdat de geïnterviewde zonder het goed te beseffen de titel ‘Wat we doen is: op anderen neerkijken’ in zijn vele opmerkingen over allerlei onderwerpen in praktijk brengt. De geïnterviewde verwijt de ketel dat hij zwart ziet. De geïnterviewde is oud-Ombudsman Alex Brenninkmeijer die in NRC wordt geïnterviewd door Lamyae Aharouay. Ze wijst hem terecht op zijn inconsistenties, maar Brenninkmeijer generaliseert, om niet te zeggen bazelt lekker door zonder zelfreflectie.

Zo noemt hij ‘het atheïstische’ een redelijk intolerante bovenstroom. Uit welke onderzoek of nasporing hij dat concludeert is onduidelijk. Wat hij met de ongebruikelijke term ‘het atheïstische’ bedoelt is evenmin duidelijk.

Brenninkmeijer is een telg uit de streng katholieke familie Brenninkmeijer die C&A oprichtte en in de loop van de jaren meer dan 1 miljard euro aan katholieke organisaties schonk. Hij profileert zich als nadenkend, dwars en tolerant met zijn intolerantie. Dubbele standaarden passen echter niet bij een onzorgvuldig denkende en formulerende Ombudsman die anderen de les leest, maar zichzelf ongenuanceerd uitspreekt. Dat leidt botweg tot de generalisatie dat het zegenrijk is voor het land dat Alex Brenninkmeijer geen Ombudsman meer is.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Brenninkmeijer: ‘Wat we doen is: op anderen neerkijken’ in NRC, 19 oktober 2018.

Dibi meent dat blanke Nederlander racisme onbespreekbaar vindt

Voormalig kandidaat-leider van GroenLinks Tofik Dibi bakt ze bruin in een artikel in De Volkskrant. Na z’n politieke carrière is-ie nu leraar maatschappijleer in opleiding. Hij haakt aan bij het recente Zwarte Piet-debat en de andere kant van het multiculturele drama. Hij erkent dat laatste drama als reëel (‘beperkte integratie vergroot de ongelijkheid‘), maar vindt het perspectief ervan eenzijdig. Dibi observeert het volgende dualisme: ‘(..) in het debat over de multiculturele samenleving is de blanke Nederlander het subject en de donkere Nederlander het object. Het subject neemt actief waar, het object is passief en wordt slechts waargenomen.‘

Aldus de waarneming van Dibi die met een nostalgische teruggang naar de jaren ’70 waar Marx en Freud nog hoog op hun voetstuk stonden het culturele Oriëntalisme van Edward Said politiek vertaalt en combineert met een Lacaniaanse subjecttheorie over de vorming van het subject. Aardig als hulpmiddel om te filosoferen, maar tamelijk onbruikbaar voor de echte wereld. Maar laten we Dibi nog even volgen in zijn stereotyperingen:

‘Nu, 14 jaar na ‘Het multiculturele drama’ vindt een radicale omkering plaats. Het object, de donkere Nederlander, neemt actief waar en laat het subject weten in Zwarte Piet een racistische karikatuur te zien.’ En: ‘Ondanks verwoede pogingen van het subject om het object gehoorzaam te doen zwijgen, zal Zwarte Piet zich na 5 december opnieuw manifesteren.‘ Vervolgens stopt Dibi alles in z’n hersenpan en mixt het multicultureel drama, het lageschooladvies voor allochtone kinderen, Zwarte Piet, de donkere Nederlander met zorgen en racisme tot de volgende conclusie: ‘De blanke Nederlander heeft gesproken: racisme is onbespreekbaar.’

Wat moeten we met de generalisaties van Tofik Dibi, ‘leraar maatschappijleer in opleiding‘? Wat beoogt Dibi met generalisaties die elke blanke Nederlander ziet als een subject dat racisme onbespreekbaar vindt? Door de harde koers die Dibi vaart spreekt-ie geen vertrouwen uit in een publiek debat met de blanke Nederlander. De tegenstrijdigheid is dat Dibi als centrale stelling heeft dat de blanke Nederlander niet over racisme wil spreken, maar dat publiceert in de ‘blanke’ Volkskrant dat het signaal geeft dat-ie met de blanke Nederlander over racisme wil spreken. Waarom heeft Dibi zijn observaties opgeschreven heeft en hier laten publiceren als-ie zeker weet dat de blanke Nederlander niet over racisme wil praten? Op wie richt Dibi zich eigenlijk? Of rekent Dibi er stilletjes op dat z’n stelling ‘dat de blanke Nederlander niet wil praten over racisme’ niet klopt?

Foto: ‘Buitenzorg. Door Buitenzorg trokken op de verjaardag van H.M. de Koningin bonte en vrolijke optochten van de feestvierende Indonesische bevolking. Erepoorten en borden met opschriften werden meegedragen en van heinde en ver stroomde de bevolking samen. Sommigen hadden zich verkleed als neger. De “Carnavals-stoet” in de straten van Buitenzorg‘. Bogor, 1946-1950. Credits: Nationaal Archief.