Putins buitenlandse politiek brengt z’n land schade toe. Hij is een beroerde strateeg

Het idee dat de Russische president Vladimir Putin een briljante strateeg is wordt in MSNBC’s Morning Joe van 8 mei 2017 niet bevestigd. Putin zou een beroerde strateeg zijn die het land waarvan hij president is slecht dient. Door overmoed en de technische mogelijkheden heeft het Kremlin geprobeerd de Amerikaanse en Franse verkiezingen te beïnvloeden door inmenging. Dat is een mislukking gebleken. Trump die onverwachts won staat wat zijn buitenlandse politiek betreft onder curatele bij de gevestigde partijen in Washington. Er is geen sprake van dat hij de sancties kan verlichten of investeringen van het Amerikaanse bedrijfsleven in de Russische energiesector dichterbij kan brengen. En Macron was minder naïef dan de Democratische partij en wapende zich tegen Russische aanvallen, zoals een artikel in The Guardian leert. Niet Fillon, Mélenchon of Le Pen die in de zak van het Kremlin zaten wonnen, maar de enige belangrijke kandidaat met een pro-Europese agenda. Nu Macron beseft dat Putin hem fors tegenwerkte zal hij zich niet echt pro-Kremlin gaan opstellen.

Het karakter van de Russische Federatie verklaart Putins opereren. Hij kan niet hervormen om zijn macht niet te hoeven delen of de machtsstructuur in elkaar te laten storten, maar zonder hervormingen blijft het steeds meer achter bij het Westen of landen als China, India en Japan. Waar het economisch en technisch niet tegen opgewassen is. In die kloof tussen realiteit en droom wordt het grootste land op aarde met zijn vele naties opgeofferd. Niet alleen is de staat verworden tot een kolonie van Putin en zijn kring van zakenvrienden die het gebruiken als privé pinautomaat, maar economisch en politiek is het een reus op lemen voeten. De veelvolkerenstaat is verzwakt, verdeeld en wacht op hervormingen die uitblijven. De Russische Federatie is feitelijk een ontwikkelingsland met een kernmacht, een actief leger, op het Westen gerichte propaganda, omkoping van Europese rechts-extremistische politici en een cybermacht. Dat is geen teken van sterkte, maar zijn middelen die met veel poeha en tromgeroffel de zwakte van de Russische Federatie moeten verhullen.

In de buitenlandse politiek heeft Putin sinds 2014 onverstandig geopereerd en vele landen tegen zich in het harnas gejaagd. Zonder dat de Russische Federatie daar blijvend voordeel van heeft gehad. Interventies moesten zijn eigen populariteit opkrikken. De militaire avonturen in Oekraïne en Syrië hebben Moskou echter veel geld gekost dat het niet kan missen. Vandaar de bezuinigingen op voorzieningen voor de burgers. De als onrechtmatig veroordeelde annexatie van de Krim in maart 2014 was de omslag die het land isoleerde en afsneed van economische en technische steun die het zo hard nodig heeft. Putin is slim in het behartigen van zijn eigen belang, maar dom waar het de belangenbehartiging van zijn eigen land en volkeren betreft.

Franse presidentsverkiezingen: Macron en Le Pen naar tweede ronde

Emmanuel Macron en Marine Le Pen gaan volgens de exit polls door naar de tweede ronde van de Franse presidentsverkiezingen op 7 mei. Een verrassing is het niet omdat ze al lange tijd in de peilingen op kop gingen. Maar de radicaal-linkse kandidaat Jean-Luc Mélencon leek aan een opmars bezig en hij had voor een verrassing kunnen zorgen. Dan was het centrum niet vertegenwoordigd geweest in de tweede ronde.

Hoe dan ook werd voorspeld dat Le Pen het tegen alle andere kandidaten af zal leggen omdat ze politiek geïsoleerd staat en andere partijen haar niet steunen. Haar politiek van een Frankrijk dat uit de EU en euro gaat en hechtere banden aanknoopt met de Russische Federatie is te extreem en met te veel onzekerheden omgeven om een meerderheid te trekken. Frankrijk is een conservatief land dat weliswaar de buik vol heeft van de politieke kaste die als zelfverrijkend, geprivilegieerd en verwaand wordt gezien, maar tegelijk niet van experimenten houdt die verworvenheden in de waagschaal zet. De strijd gaat juist om de verdediging ervan.

Hoe moet het Kremlin manoeuvreren in beïnvloeding van de Franse presidentsverkiezingen?

Waarom het door het Kremlin gecontroleerde en gefinancierde RT advocaat Hosni Maati commentaar laat geven bij anti-Le Pen relletjes in Parijs is de vraag. Veelzeggend is de reflex van de journalist (‘hoewel ze ook veel steun heeft, nietwaar?’) op Maati’s betoog dat Le Pen een racist is. Zo uitgesproken hoort het Kremlin het niet graag. Maar het wordt wel verspreid via het YouTube-kanaal. Berichten wijzen erop dat het Kremlin er alles aan doet om de Franse en Duitse verkiezingen door hacking en inzet van (sociale) media te beïnvloeden, zoals The Hill en DW berichten. Reden daarvoor is niet de sterkte, maar de zwakte van de Russische Federatie. Het kan niet concurreren met de VS of EU en zoekt daarom de afleiding. De reportage is klassieke RT: relletjes in het Westen die moeten aantonen hoe verdeeld het is. Maati gaat daar uiterst slim mee om door zijn betoog te larderen met verwijzingen die zeggen dat Frankrijk en de Fransen nog steeds gaan voor de democratie.

Vanuit het perspectief van de Russen is het nog helemaal niet zo makkelijk om de juiste strategie te vinden in de ondermijning van Europa. Immers een kwestie van maatvoering. Er bestaat overeenstemming over het idee dat het in het belang van de Russische machthebbers is om de EU te verzwakken. Tegelijkertijd is de EU de afzetmarkt voor gas en olie waarop de Russische economie draait. En een veilige haven om geld te stallen, huizen te kopen, kinderen te laten studeren en vakantie te vieren. Sancties gooien dat schema deels in de war. Verregaande politieke chaos en een teruglopende economie in de EU-lidstaten is echter niet in het belang van het Kremlin. Het is dus hogere kunst om de EU gecontroleerd en met mate te ondermijnen, maar niet te veel.

In de Franse presidentsverkiezingen moge Marine Le Pen de droomkandidate van het Kremlin lijken, maar zij is dat niet. Wel François Fillon omdat het Kremlin liever kiest voor voorspelbaarheid en continuïteit. Aan dat profiel voldoet de conservatieve Fillon beter dan Le Pen. Door schandalen is zijn steun echter geslonken en dreigt hij de tweede ronde te missen. Maar de linkse kandidaat en oud-Trotskist Jean-Luc Mélenchon is met 19% opgestoomd in de peilingen. Hij is net als Fillon en Le Pen een bewonderaar van Putin. De socialistische kandidaat Benoît Hamon zette zich onlangs zelfs af tegen Mélenchon door te wijzen op het verschil dat hij zijn beleid niet af zal stemmen op het Kremlin, aldus Marianne. Het blijft merkwaardig dat van de vier kansrijke kandidaten er drie onder invloed van het Kremlin staan. Als de enige die dat niet doet -Emmanuel Macron- wint, dan blijkt dat het Kremlin de juiste maatvoering heeft gemist. Of gewoonweg tekortschoot in invloed.

Wat zijn de concrete bewijzen voor actieve betrokkenheid van het Kremlin bij rechts-extremistische of anti-EU partijen in Nederland?

De Senaatscommissie Inlichtingen (Select Committee on Intelligence) doet onderzoek naar de Russische inmenging in de presidentsverkiezingen en een mogelijke samenwerking van Trump of zijn medewerkers met het Kremlin. Dat onderzoek is er des te belangrijker op geworden nu de Inlichtingencommissie in het Huis is opgeblazen door de Republikeinse voorzitter Devin Nunes die een onderzoek en de werking van zijn commissie blokkeert. Trump-supporter Richard Burr is voorzitter van de Senaatscommissie die tot nu toe een onpartijdige opstelling kiest. Burr werkt goed samen met de Democratische ‘ranking member’ Mark Warner.

Burr waarschuwt in bovenstaand fragment voor Russische inmenging in de Franse presidentsverkiezingen van april-mei 2017. Hij verwijst ook naar Nederland. Het AD vertaalt zijn woorden in een bericht: ‘Het gaat om verborgen, maar ook openlijke pogingen om invloed uit te oefenen op Europese verkiezingen, zoals die in Duitsland en Frankrijk, en eerder in Montenegro en Nederland’. Het Kremlin zou via sociale media inzetten op karaktermoord van Emmanuel Macron die het dreigt te winnen van de beide kandidaten waarmee het Kremlin een lijntje heeft, François Fillon en Marine Le Pen. Dit is deels in lijn met een opinie-artikel van Vladimir Frolov in The Moscow Times die beweert: ‘(..) Russian propaganda efforts to boost far-right, anti-EU political forces in France, Germany, Italy and the Netherlands.’ Montenegro van Burr is veranderd in Italië van Frolov.

Ondubbelzinnig zijn de bewijzen van Burr en Frolov niet. Daarnaast maakt het verschil of extreem-rechtse partijen meeliften op de Russische propaganda die het Kremlin op EU-lidstaten richt of dat de Russische overheid actief samenwerkt met genoemde partijen en bewegingen. Invloed uitoefenen op verkiezingen is één ding, financiële, publicitaire en logistieke steun geven aan partijen en bewegingen is een ander ding.

Het is mogelijk dat vertrouwelijke informatie van westerse inlichtingendiensten concrete bewijzen bevat over de actieve samenwerking van het Kremlin met partijen en bewegingen in Frankrijk, Duitsland, Nederland, Montenegro of Italië. Maar het probleem is dat de verwijzingen in de openbaarheid niet samengaan met een te controleren onderbouwing aan de hand van feiten. Zoals bankafschriften, gespreksverslagen of getuigenissen van betrokkenen. Het is van tweeën één, of Burr en Europese leiders onderbouwen hun claim en stellen concrete maatregelen voor om de aanval van het Kremlin op Europese democratieën zo snel mogelijk te counteren of ze zwijgen. Aan halfslachtige waarschuwingen zonder tegenactie heeft niemand iets. Ze geven een idee van daadkracht, maar zijn het in de verste verte niet. Het zijn vooral uitingen van machteloosheid.

Ik stuurde gisteren The Moscow Times onderstaande reactie die vraagt naar dat verschil tussen invloed van het Kremlin op Europese verkiezingen die onloochenbaar bestaat en samenwerking van het Kremlin met extreem-rechtse partijen en bewegingen die in openbare bronnen niet concreet wordt aangetoond:

I’m puzzled by a statement in an opinion article by Vladimir Frolov titled ‘Breaching Protocol: Why Did Putin Meet Le Pen in Moscow?’ which appeared on March 27, 2017.

The statement which puzzles me is ‘(..), as well as Russian propaganda efforts to boost far-right, anti-EU political forces in France, Germany, Italy and the Netherlands.’

As a Dutchman with critical interest in the far-right political parties of The Netherlands -such as Wilders’  Freedom Party (PVV) and Forum voor Democratie of Thierry Baudet which since a week has two seats in the Lower Parliament- I don’t have any concrete evidence of ‘Russian propaganda efforts to boost far-right parties in The Netherlands’.

Especially the word ‘efforts’ puzzles me because it implies an active attitude of the Russian propaganda in the Netherlands beyond an opportunistic passive attitude of the Dutch far-right parties. For those active Russian attitude in the Dutch politics I have no evidence.

I please ask you to  you send this message to Mr. Vladimir Frolov. Hopefully he can answer my question about Russian efforts in Dutch politics to boost far-right or anti-EU political forces.’

Schaduwboksen tussen Washington, Parijs, Brussel en Moskou. Marine Le Pen bezoekt Rusland maand voor presidentsverkiezing

Met nog een maand te gaan tot de eerste ronde op 23 april zijn er nog 43% zwevende kiezers in de Franse presidentsverkiezingen. Vergeleken met de Nederlandse verkiezingen waar op een gegeven moment 2 op de 3 kiezers zweefde is dat weinig. Marine Le Pen bezoekt vandaag Moskou. Onduidelijk is of ze een gesprek heeft met president Vladimir Putin. Mede door de onthullingen van FBI-directeur James Comey over een onderzoek naar de vermeende samenzwering tussen Trump en de Russische regering weet het Kremlin dat ook haar verborgen handelingen worden gevolgd. Een bericht in Le Parisien geeft een aanwijzing wat Le Pen komt doen, namelijk de Russische regering ervan overtuigen dat zij de enige kansrijke kandidaat is. Mogelijk is ze ook uit op Russisch geld om haar campagne te financieren. Het Front National teert op dit moment grotendeels op geld van het Europarlement dat het oneigenlijk aanwendt. Omdat het Front de EU wil verlaten zal die inkomstenbron opdrogen. Het Kremlin zet ook in op de Republikeins-conservatieve François Fillon.

Het is de paradox van het extremisme, het Kremlin wil het Westen verzwakken, maar er tegelijk zaken mee doen. Russische energiereuzen Gazprom en Rosneft kopen niets voor een EU die door een onvoorspelbare Marine Le Pen in chaos wordt gestort. En de belangen van de Russische Federatie en de inner circle van Putin beschadigt. Want de Russische Federatie drijft grotendeels op de afzet van olie en gas in de EU. Zoals Donald Trump een onvermoede dynamiek heeft losgemaakt die zich tegen het Kremlin keert. De strategen in Moskou zullen dat willen voorkomen. Ze kunnen Le Pen niet afvallen, maar zullen haar evenmin onomwonden steunen.

Antwoord aan Farid Tabarki. Je ne suis pas Julian

Een opinie van Farid Tabarki in het FD, van wie ik eerlijk gezegd nog nooit gehoord had. Het valt niet mee om een handvat te vinden die het op enigerlei wijze bruikbaar en hanteerbaar maakt. Dat vraagt om een reactie:

Interessante opinie die tamelijk wereldvreemd aandoet. Want de aanname dat Julian Assange geen onderscheid maakt in politieke kleur verdraagt zich niet met de realiteit. Als iets Assange te verwijten valt is dat hij geen objectieve, journalistieke rol speelt, maar onderscheid op politieke gronden maakt.

In de Amerikaanse presidentsstrijd lekte Wikileaks uitsluitend nieuws dat negatief was voor Hillary Clinton en de DNC en geen nieuws dat negatief was voor Donald Trump. Dat scenario herhaalt zich nu in Frankrijk waar Assange via WikiLeaks zegt de kandidaten Macron en Fillon te zullen beschadigen, maar Marine Le Pen buiten schot laat. Omdat Assange juist die kandidaten begunstigt die positief staan tegenover het Kremlin is het verwijt snel gemaakt dat hij een vehikel is van dat Kremlin en er politiek vuil werk voor verricht.

Interessanter dan de observaties van Farid Tabarki is de vraag hoe Assange zich de afgelopen jaren ontwikkeld heeft. En in welk vaarwater hij uiteindelijk terecht is gekomen. Assange is in zijn isolatie geradicaliseerd en heeft zich vervreemd van zijn medestanders van het begin, zoals de journalisten van The Guardian. Ofwel, de oude Assange is een andere persoon dan de nieuwe Assange.

De analogie met Geert Wilders ligt voor de hand. Ook Wilders is in zijn semi-isolatie van een 24 uursbewaking en verblijf in safe houses zonder normaal sociaal leven snel geradicaliseerd. Omdat Wilders en Assange alleen met gelijkgestemden optrekken en niet gecorrigeerd worden zijn ze steeds radicaler in hun opvatting geworden.

Die ontwikkeling van de radicalisering van Assange mist Farid Tabarki. Hij doet alsof het nog 2012 is en Assange nog omgaat met mensenrechtenactivisten, advocaten en centrum-linkse journalisten. Dat gaat voorbij aan de wanhoop waarin Assange sinds die tijd terecht is gekomen. Onder het motto van ‘de vijand van mijn vijand is mijn vriend’ heeft hij toenadering gevonden tot de Russische propagandazender RT en het Kremlin. Dat maakt Assange minder stukken onschuldig en onpartijdig dan Farid Tabarki suggereert. Het tegendeel is waar.

Dat Assange door de regering-Obama onrecht is aangedaan lijkt onweerlegbaar, maar dat hij anderen onrecht aandoet is eveneens een vaststaand feit dat in een opinie-artikel niet zo mogen ontbreken.

Foto: Schermafbeelding van deel opinie-artikel ‘Je suis Julian’ van Farid Tabarki in het FD, 25 januari 2017.

Het is nu Trump tegen de EU. Wat is het antwoord op het nieuwe Amerika? Kan het EU-leiderschap het aan?

Trump gooit de EU onder de bus en wil zaken doen met de Russische Federatie die de EU wil desintegreren. Dat had hij in de campagne al aangekondigd met zijn slogan ‘America First’. Als een verrassing kan het niet komen. Europese rechts-populisten als Wilders, Farage en Le Pen juichen de aanval van de regering-Trump op de EU toe. Evenals populistische analisten als Willem Post die om onbegrijpelijke redenen verbonden is aan Clingendael en in een artikel van 15 november 2016 dat NRC om onbegrijpelijke redenen plaatste zei dat het allemaal wel mee zou vallen ‘met Trumps dwaze avonturen’. Zoveel onnozelheid en naïviteit doet pijn aan de ogen en is een belediging voor het gezonde verstand. Als antwoord aan Post schreef ik op 17 november 2016: ‘Het gaat vreselijk worden. Het zou ook de Nederlandse media sieren dat ze de berichtgeving over Trump niet normaliseren. Of sussende opinies zoals die van Willem Post die volgen uit een fikse portie wensdenken niet publiceren zonder disclaimer. Media moeten niet meegaan in de suggestie dat ‘het allemaal wel zal meevallen’ met president Trump. Het gaat naar alle waarschijnlijkheid niet meevallen, maar tegenvallen.’

Voorzitter van de Europese Raad Donald Tusk heeft in een open brief van 31 januari aan 27 leiders van de EU-lidstaten hard uitgehaald naar Trump. In voorbereiding op een top in Malta op vrijdag komt hij met reflecties die man en paard noemen. Eindelijk doet de EU aan buitenlands beleid. Tusk plaatst de VS samen met China en de Russische Federatie in dezelfde categorie externe bedreigingen van de EU. De VS is volgens Tusk een existentiële bedreiging voor de EU en trekt de laatste 70 jaar van Amerikaanse buitenlandse politiek in twijfel. Tusk roept op tot trots, samenwerking, ambitie en een antwoord op de krachten die de EU willen ondermijnen.

Ishaan Tharoor zet in een opinie-artikel in The Washington Post de recente ontwikkelingen op een rijtje. Zo citeert hij de liberale, federalistische ALDE-leider in het Europarlement Guy Verhofstadt die meent dat Trumps topadviseur Steve Bannon erop uit is de EU te ontmantelen: ‘Bannon is actively working to destroy the European Union, suggested Verhofstadt, and “is sending people now to Paris and Berlin to prepare for similar referendums … as Brexit.”’ Inderdaad identiek aan een pleidooi van de EU voor de uittreding van Ohio uit de VS. Maar tegelijk is het de vraag of de EU zich wel weet te verenigen. Het kent teveel verdeeldheid en innerlijke weerstand, onder meer door de bezuinigingen op de verzorgingsstaat en een technocratische EU die weinig genegenheid bij de bevolking oproept. Tharoor citeert Kathleen R. McNamara in een artikel voor Foreign Affairs waarin ze uiteenzet waarom de EU zich door onder meer het gestook van de rechts-populisten niet zal verenigen. WikiLeaks lijkt na de inbraak in de Podesta-emails die Hillary Clinton beschadigde nu in opdracht van het Kremlin alweer bezig om de Franse presidentskandidaat Marine Le Pen te helpen door via onthullingen haar rivalen François Fillon en Emmanuel Macron te beschadigen. De EU reageert hierop niet.

Wie hebben er het meeste schuld aan de chaos die ontstaat in Europa? De als vanouds externe vijanden als de Russische Federatie die de EU agressief bejegenen of de extreem-rechtse populistische meelopers die zich door het Kremlin laten omkopen of meeliften op de rode loper van Russische propaganda tegen de EU? Of de nieuwe machthebbers in het Witte Huis die alle oude zekerheden en afspraken met de EU en EU-lidstaten in twijfel trekken? Of hebben de EU-leiders zelf het meeste schuld aan de chaos omdat ze zich uit elkaar laten spelen en geen passend antwoord op de Russische agressie durven geven en zich onvoldoende voorbereid hebben op de nieuwe koers van Trump die zich gedurende de campagne van 2015-2016 al aankondigde?

De EU is op zichzelf aangewezen en komt tergend langzaam tot het besef dat het zich politiek en militair moet versterken. Maar van beleidswijzigingen die zo’n omslag aankondigen is nog geen sprake. In een FB-posting van 29 januari slaat Hubert Smeets de spijker op de kop door zich af te vragen waarom de regering-Rutte zwijgt in antwoord op het beleid van Trump en of de regering in Den Haag zich wel voorbereid heeft. Het lijkt er niet op en dat is voor het hele leiderschap van de EU de trieste constatering. Hopelijk weten Tusk en EU-leiders de EU tijdig te motiveren en verenigen tegen externe dreigingen. Het is pompen of verzuipen.

Fillon zakt weg in Franse presidentsstrijd door schandalen. Macron in opkomst

Het leek er lange tijd op dat de strijd om het Franse presidentschap op 23 april en 7 mei zou gaan tussen Marine Le Pen en François Fillon. In de tweede ronde nemen de kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen halen het tegen elkaar op. Naar de Nederlandse politiek vertaald betekende dat een strijd tussen Geert Wilders en een rechts-conservatieve CDA’er. Door schandalen zakt Fillon weg uit de peilingen en stoomt centrum-liberaal Emmanuel Macron op. Zeg, een gemiddelde D66’er. Dat ontsluit het linkse en centristische electoraat. Volgens kiezersonderzoeken wint Macron het in de tweede ronde op zijn sloffen van Le Pen met 65%. Le Pen en Fillon staan positief staan tegenover de politiek van de Russische Federatie. Niet onbelangrijk omdat Frankrijk deelneemt aan het overleg over de Minsk-II akkoorden met Duitsland, de Russische Federatie en Oekraïne. De opkomst van Macron en het wegzakken van Fillon geeft de Fransen zicht op een echte strijd.