VVD’ers Eenhoorn en Van Woerkom: benoemd uit partijloyaliteit?

gvw

Twee hardcore VVD’ers worden benoemd op belangrijke posten en media of persberichten van de overheid zwijgen daarover. Alsof ze uit het politieke niets komen. In de berichtgeving over Bas Eenhoorn en Guido van Woerkom wordt hun lidmaatschap van de VVD en hun betrokkenheid in die partij nergens genoemd. Bas Eenhoorn is op 28 mei benoemd tot Nationaal Commissaris Digitale Overheid. Een nieuwe functie die dient om de digitale infrastructuur te coördineren. Hoofddirecteur van de ANWB Guido van Woerkom is beoogd Nationaal Ombudsman die de naar de Europese Rekenkamer vertrokken Alex Brenninkmeijer moet opvolgen.

Of Eenhoorn en Van Woerkom hun benoeming of voordracht te danken hebben aan de loyaliteit aan de VVD of aan het feit dat ze de beste kandidaat voor de functie zijn is de vraag. Ze hebben in elk geval de schijn tegen door hun prominente rol in de VVD. Moeilijk valt in te zien waarom nou juist de al 67-jarige Eenhoorn voor vier jaar tot Nationaal Commissaris Digitale Overheid moet worden benoemd. Zijn er geen kandidaten van jongere generaties die beter alle facetten van de digitalisering bestrijken en tot in hun haarvaten begrijpen? In mindere mate geldt dat voor Van Woerkom. Hij is gewend vanuit het idee te redeneren dat ANWB-leden klanten zijn die moeten worden bediend. Maar burgers zijn geen klanten en geven mede de overheid vorm.

Functies in het openbaar bestuur zijn eigendom van de partij die het op dat moment voor het zeggen heeft. Hoewel leiders van politieke partijen dit nooit in het openbaar zullen toegeven. Premier Mark Rutte was in zijn beginperiode als regeringsleider terughoudend in het benoemen van partijgenoten op belangrijke posten, maar heeft nadien een inhaalslag gemaakt. Dit banencircuit van toonaangevende politieke partijen leidt soms tot benoemingen waarbij niet de beste kandidaat wordt benoemd. Maar partijloyaliteit wordt beloond.

Of bij Eenhoorn en Van Woerkom het partijlidmaatschap de hoofdzaak is voor hun benoeming is de vraag. Het zou aan de Tweede Kamer moeten zijn om dat te toetsen. Maar verder dan een aanzet tot een debat zal het niet komen omdat details van de benoemingen van partijpolitici in het openbaar bestuur uit de openbaarheid worden gehouden en achter gesloten deuren worden bedisseld. In dit geval in een ruil tussen PvdA en VVD. Het wachten is op de benoeming op korte termijn van een PvdA’er op een belangrijke post. Maar vooral op hervorming van het politieke bestel dat dit soort politieke benoemingen als beloning voor partijloyaliteit ziet.

be

Foto 1: Schermafbeelding van VVD Afdeling Oegstgeest met Guido van Woerkom.

Foto 2: Schermafbeelding van VVD Afdeling Vlaardingen met Bas Eendoorn.

Lezing ombudsman Brenninkmeijer: Transparantie corrigeert macht

vjcrdvyzxgyn

De Nationale Ombudsman Alex Brenninkmeijer hield gisteren de jaarlijkse Montesquie Lezing onder de titel ‘Transparantie als machtsfactor’. Hier is een video van de lezing te zien. Alex Brenninkmeijer meent dat transparantie nodig is om de macht te corrigeren. In Trouw staat een verkorte weergave onder de titel ‘Zonder transparantie is er geen vertrouwen‘. Dit artikel zit vol met uitspraken die het verdienen om ingelijst te worden. Ze maken duidelijk waarom de standvastige Brenninkmeijer steeds in aanvaring met de autoriteiten komt. Per 1 januari 2014 wordt-ie als opvolger van Gijs de Vries Nederlands lid van de Europese Rekenkamer.

Vrijwel niets kan in deze moderne tijd meer geheim gehouden worden en informatie kan snel bewerkt, vermenigvuldigd en verspreid worden. We staan pas aan het begin van deze ontwikkeling, maar nu al is zeker dat informatie meer en meer een sleutelbegrip wordt in onze samenleving. Een samenleving die bovendien steeds minder aan de landsgrenzen gebonden is, waardoor handhaving en controle slechts beperkt mogelijk zijn. 

Waarom is transparantie belangrijk? In de eerste plaats is het een belangrijk middel om machtsmisbruik tegen te gaan. Corruptie verdwijnt als transparantie geboden kan worden, kartelafspraken zijn alleen in het geniep mogelijk. Klokkeluiders verdienen bescherming omdat zij de voet dwarszetten bij mensen en instituties die hun macht misbruiken.

Mede dankzij de media en de sociale media kan iedere burger geïnformeerd raken en zich een mening vormen en van zich laten horen. Daarbij valt het op dat onze parlementaire democratie steeds blekere trekjes krijgt, terwijl buiten het parlement de betrokkenheid van burgers bij de publieke zaak alleen maar groter wordt. Daar is transparantie onmisbaar bij: in het belang van actief en betrokken burgerschap.

Foto: Alex Brenninkmeijer tijdens het uitspreken van de Montesquie Lezing in Den Haag, 3 september 2013.