
Zes dagen voor de verkiezingen in Tunesië lopen de spanningen op. Het betreft geen parlements- of presidentsverkiezingen, maar de grondwetgevende vergadering die volgens afspraak een jaar blijft zitten en de grondwet aanpast. De emoties zijn ontketend door een fragment van de animatiefilm Persepolis van Marjane Satrapi dat door Nessma-tv werd uitgezonden. Daarin wordt God in de verbeelding van een achtjarig meisje voorgesteld in de gedaante van een oude man met een witte baard.
De voorstelling van Allah is volgens de leer van de soennitische islam verboden. Conservatieve moslims zeggen gechoqueerd te zijn. Een kleine minderheid van mannelijke salafisten gaat scheldend en dreigend de staat op en zet de campagnes onder druk. Met name de islamisten van Ennahda die gelieerd zijn aan de Egyptische moslimbroeders moeten kleur bekennen. Ze worden naar verwachting de grootste partij. Waar staan ze precies voor? Het is een brede beweging met een veelheid aan stemmen die pretendeert voor de liberale democratie te zijn. Het kent zelfs een kleine progressieve minderheid.
De afgelopen maanden werd de vrijheid van meningsuiting eerder onder druk gezet door mannelijke demonstranten. De islamisten beginnen er altijd mee het recht op expressie van anderen ter discussie te stellen. Door een beroep op de leerstellingen van de islam proberen ze dat in te perken. Een sterke staat is bij machte deze oproep te negeren, maar als demonstranten gehoor vinden dan kunnen ze ontwikkelingen verstoren. In een regio die toch al achterloopt en waar politiek en islam vermengd zijn.
Woordvoerder Hamadi Ghebali van Ennahda zegt dat de voorstelling van God onacceptabel is binnen de soennitische islam. Hij distantieert zich overigens wel van de gewelddadige demonstraties door de salafisten. Maar als dat verbod ook geldt voor shiieten, christenen of andersdenkenden dan is nu al duidelijk dat Ennahda klem zit tussen de pretentie van een liberale democratie volgens Turks model en haar islamisme. Velen vinden de uitzending door Nessma-tv onhandig, maladroite, en gevaarlijk in een gevoelig overgangsproces naar de democratie. Het lijkt erop dat krachten dat proces willen laten ontsporen.
Ondanks alle verwarring blijft de vraag wat de doelen van Ennahda in Tunesië en de Moslimbroeders in Egypte precies zijn. Woordvoerders hebben herhaaldelijk aangegeven niet voor een grondwet volgens Frans model te gaan, maar voor een op de sharia gebaseerde grondwet. Hoe gematigd dat vervolgens ook geformuleerd wordt, het maakt van niet-moslims tweederangs burgers. Nu staat de overgang naar een democratie met beperkte werking op het spel. Bizar is dat niet goed in te schatten valt of een ontsporing van dat overgangsproces negatief of positie uitpakt. Zoveel onbekenden zijn er in het spel.
Foto: Islamistische demonstratie bij het hoofdkwartier van Nessma-TV in Tunis, tegen de uitzending van ‘Persepolis‘ van Marjane Satrapi. Credits: Fethi BELAID / AFP
Vind ik leuk:
Vind-ik-leuk Laden...