Petitie: Send Snowden Home. Brazilië en Duitsland zetten druk

Deze petitie roept de Braziliaanse president Dilma Roussef op om Edward Snowden asiel te verlenen. Door toedoen van de Amerikaanse regering is Snowden gestrand in Moskou waar hem tijdelijk asiel van een jaar is verleend. In september 2013 zegde de Braziliaanse president een staatsbezoek aan de VS af omdat president Obama aan Rousseff geen bevredigende uitleg kon geven voor de spionage door de VS van de Mexicaanse en Braziliaanse president. En over de economische spionage van het Braziliaanse energiebedrijf Petrobras. 

Sinds de publicaties door journalisten die zich baseren op de NSA-documenten van Snowden is president Obama in het defensief gedrongen. Brazilië en Duitsland nemen het voortouw in de kritiek. Deze landen werken aan een uitweg om onder de Amerikaanse controle van het internet en communicatie-infrastructuur uit te komen. Ook uit eigen economisch belang. President Roussef zette in een toespraak voor de Algemene Vergadering van de VN in september 2013 de frontale aanval in op de mensenrechten in de VS. Waar tot die tijd de VS anderen op dit onderwerp de les meende te kunnen lezen. Zoals in september 2012 voor de VN.

De scherpslijpers in de Amerikaanse politiek willen Snowden het liefst zonder eerlijk proces om zeep helpen. Opvallend is dat de steun voor Snowden van links en rechts komt. Niet uit de kern van de gevestigde partijen, hoewel de kritiek in de Republikeinse partij naar het midden opschuift. In de kritiek op de controlestaat vinden ongebonden progressieven, libertariërs en gematigde Republikeinen en Democraten elkaar. Maar ze hebben elk hun eigen agenda met de kritiek op de massale spionage door de Amerikaanse overheid.

Een tegenargument om Snowden asiel te geven of te ontslaan van rechtsvervolging is dat Snowden een ‘eed tot geheimhouding’ gebroken zou hebben. Maar da’s onjuist zoals Daniel Ellsberg aanvoerde. Snowden heeft nooit zo’n eed ondertekend, maar wel het standaardformulier 312 als voorwaarde voor indiensttreding. Hij ‘zweerde’ of ‘bevestigde’ ‘to support and defend the Constitution of the U.S., against all enemies, foreign and domestic.’ Dus geen eed tot geheimhouding, maar feitelijk de ruimte om te komen tot het tegenovergestelde. Namelijk het verdedigen van de grondwet tegen binnen- en buitenlandse vijanden. In zijn optiek de NSA.

Vanavond zendt het Duitse ARD om 23.05 uur een interview van NDR-journalist Hubert Seipel met Edward Snowden uit. Het eerste na het geruchtmakende interview in juni 2013 van Laura Poitras en Glenn Greenwald in Hong Kong. Eruit blijkt dat de NSA in Duitsland doet aan economische spionage en Siemens op de korrel neemt zonder dat dit iets te maken heeft met nationale veiligheid of bestrijding van terrorisme: ‘Wenn es etwa bei Siemens Informationen gibt, die dem nationalen Interesse der Vereinigten Staaten nutzen – aber nichts mit der nationalen Sicherheit zu tun haben – dann nehmen sie sich diese Informationen trotzdem‘.

Foto: Schermafbeelding van petitie op Avaaz.org ‘Send Snowden home‘, 26 januari 2014. Ondertekenen van de petitie kan hier.

Officiële titel van Máxima is prinses. Geen koningin

Het Koninklijk Huis vergroot de onduidelijkheid hoe Máxima genoemd moet worden. Het kan beter weten. Dat verwijt valt de Nederlanders nauwelijks te maken. Ze begrijpen niet meer hoe functie, formele aanspreekvorm, predikaat, titel en echtgenote samenhangen. Titels zijn historisch verbonden aan het lidmaatschap van het koninklijk huis, aldus de Wet lidmaatschap koninklijk huis uit 2002. De verwarring lijkt kenmerkend voor Máxima’s profilering. Ze wordt op de achtergrond gehouden om haar echtgenoot niet voor de voeten te lopen.

Koning Willem-Alexander is het staatshoofd. Alleen hij heeft deze functie en niet als duo-baan met Máxima. Als echtgenote van het staatshoofd draagt zij de titel ‘Prinses der Nederlanden’ sinds haar huwelijk met de toenmalige kroonprins Willem-Alexander. Tevens haar opname in de adelstand. De titel ‘prins-gemaal’ was voorbehouden aan de echtgenotes van de koninginnen Wilhelmina, Juliana en Beatrix. Ze konden geen koning genoemd worden. Omdat het gebruikelijk is dat een man met dezelfde titel hoger wordt geplaatst geldt dat bezwaar voor de echtgenote van een staatshoofd niet. Op voorhand is duidelijk dat zij staatsrechtelijk niet gelijkwaardig is aan de koning. De titel ‘Koning’ van Willem-Alexander is functioneel en verwijst naar zijn functie als staatshoofd, zoals ‘Prinses’ voor Máxima verwijst naar haar functie als echtgenote van de Koning.

Artikel 8 van de Wet lidmaatschap zegt: ‘Mede gelet op de sedert het begin van de vorige eeuw gevolgde praktijk, ligt het in de rede dat in elk geval de titel «Prins (Prinses) der Nederlanden» wordt verleend aan de echtgenoot of echtgenote van de Koning en aan de echtgenoot of echtgenote van de vermoedelijke opvolger van de Koning.’ Da’s een argument te meer om prinses-gemaal Máxima Zorreguieta prinses te noemen. De omschrijving ‘in elk geval’ laat ruimte voor een hogere titel, maar stelt deze niet verplicht. De titel ‘Koningin’ voor Máxima is niet wettelijk voorgeschreven. Als predikaat krijgt ze nu ‘Hare Majesteit’, met als formele aanspreekvorm ‘Majesteit’. Maar da’s ongepast. Het predikaat ‘Majesteit’ is voorbehouden aan de monarch, het staatshoofd. Ook in lijn met haar functie is ‘Hare Koninklijke Hoogheid’ eenduidiger. Om geen verwarring met het staatshoofd te wekken is het logischer en staatsrechtelijk zuiverder om Máxima prinses te noemen.

Foto: Bijeenkomst in het Amsterdamse Olympisch Stadion op 12 september 1953 met onder meer koningin Juliana en prins Bernhard.

God save the Queen: verwarring over positie Máxima

Minister-president Mark Rutte beantwoordt vragen van de D66’ers in de Eerste Kamer Thom de Graaf en Hans Engels over de ‘beëdiging en inhuldiging van de nieuwe Koning‘. Waaronder vraag 5. Het antwoord is slordig. De aanspreekvorm voor de koningin is niet ‘Koningin‘, maar ‘Hare Majesteit‘. Evenmin is de functie ‘Koningin‘, maar ‘koningin‘.  Het Genootschap Onze Taal geeft als aanspreekvorm ‘Majesteit‘ of het gewone ‘Mevrouw‘. Naar verluidt had koningin Juliana een voorkeur voor dat laatste en koningin Beatrix voor het eerste.

De site van het Koninklijk Huis is evenmin correct: ‘Prinses Máxima wordt als echtgenote van de Koning aangeduid met Hare Majesteit de Koningin. Da’s een combinatie van een aanspreekvorm en de titel. Anders dan premier Rutte spreekt het niet over de aanspreektitel ‘Koningin’, want: ‘Haar aanspreektitel is Majesteit.’

De verwarring over de aanspreekvorm van prinses Máxima is opvallend. Wat nog eens vergroot werd toen Máxima in een uitspraak onjuist veronderstelde dat ze koningin Beatrix opvolgt. Ze ‘krijgt‘ de titel ‘koningin‘ echter alleen vanwege het feit dat ze echtgenote van de koning is. Vraag is of een en ander erop duidt dat de aspecten van de titelatuur, de aanspreekvorm, de rol en de positie van Máxima onvoldoende besproken zijn tussen het kabinet en het Koninklijk Huis. En binnen het Koninklijk Huis ook intern. Het lijkt er sterk op.

Foto 1: Schermafbeelding van kamervragen door de senatoren De Graaf en Engels (D66) aan premier Rutte.

Foto 2: David Buckingham, ‘God save the Queen‘, 2010. Credits: Cain Schulte Contemporary Art.

Debat over aanspreektitel Máxima wordt ontweken

Máxima Prinses der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau (geboren Zorreguieta Cerruti) krijgt de aanspreektitel koningin als haar echtgenoot Willem-Alexander zijn moeder als staatshoofd opvolgt. Máxima suggereert dat zij haar schoonmoeder opvolgt, maar da’s staatsrechtelijk onzin. Ze heeft geen duo-baan met koning Willem-Alexander. Máxima wordt koningin genoemd, maar is het niet. Die finesses waren blijkbaar nog niet tot haar doorgedrongen toen ze het zei een eer te vinden om koningin Beatrix op te volgen.

Er kwam afgelopen week veel kritiek op premier Rutte dat-ie zonder debat met het parlement beslist had over de aanspreektitel van prinses Máxima. Staatsrechtgeleerden vinden dat Rutte voor zijn beurt heeft gesproken. Premier Kok had zich daar niet over uitgesproken, maar naar een toekomstig parlement verwezen dat erover kon beslissen. De ‘Regeling van het lidmaatschap koninklijk huis alsmede daaraan verbonden titels (Wet lidmaatschap koninklijk huis)‘ zegt: ‘De titel «Prins (Prinses) der Nederlanden» kan niet worden gedragen door de Koning. Hij is immers Koning der Nederlanden. De titel kan wel worden gedragen door andere leden van het koninklijk huis, met name de echtgenoot van de Koning en de kinderen van de Koning.’

Het onhandig en zelfbewust opereren van Máxima doet haar of de monarchie op dit moment nog geen schade door het ontbreken van kritiek in media, politiek en samenleving. Alleen vanuit de SP en de PvdD klinken kritische geluiden. SP-er Sadet Karabulut verwoordt het als volgt: ‘Het gaat me een stapje te ver om opnieuw de eed aan de koning af te leggen. Er zijn grenzen‘. Maar ook de SP brengt deze kritiek niet prominent.

De zaak Jorge Zorreguieta lijkt nog het grootste gevaar te vormen voor de geloofwaardigheid van Máxima en de monarchie. Zoals in 2001 bij de verloving tussen Máxima en Willem-Alexander door kritische geluiden over Jorge Zorreguieta de populariteit van het koningshuis daalde. Een Argentijnse rechter beslist op korte termijn of  Jorge Zorreguieta vervolgd wordt. De Argentijnse trots op een Argentijnse koningin werpt wellicht nog een extra drempel op. En dan blijkt de verwaandheid van prinses Máxima opnieuw berekening te zijn geweest.

Foto: Jos Collignon, ‘Mejuffrouw Máxima Zorreguieta en nog iemand‘, vermoedelijk 2000-2001.

Mitt Romney en de Mormonen: Achter de sluier

Religie is ritueel. Sommigen beschouwen het als een poppenkast. Dat maakt de dit jaar met een verborgen camera opgenomen film duidelijk. Focus is de Mormoonse Kerk in Utah. Mormonen annexeren zelfs de doden door ze na hun dood te dopen. De procedures hebben veel gemeen met Vrijmetselarij. De toegang tot de hemel wordt bereikt met wachtwoorden en de hand schudden. Mormonen erkennen de scheiding van kerk en staat niet. Dat blijkt uit het feit dat ze geloven dat de wereldse overheid vervangen moet worden door een door Mormonen geleid religieuze overheid. In een geheime eed zweren ze keer op keer dat na te streven.

Ook Mitt Romney heeft deze eed meerdere malen afgelegd. Amerikaanse evangelicals beschouwen Mormonen niet als christenen. Maar conservatieve christenen zijn pragmatisch genoeg om hun ideologische verschillen opzij te zetten nu Romney een goede kans maakt om Obama te verslaan. Ook helpt mee dat de Mormoonse kerk een conservatieve inslag heeft. Maar twijfels over Mormonen blijven. Toch is het opvallend dat de Democraten Romney niet op zijn geloof aanvallen. Is er een niet-aanvalsverdrag gesloten of laat de religieuze tolerantie dat niet toe? Nu krijgen de VS mogelijk een president die de scheiding van kerk en staat verwerpt.