VVD onder vuur na rapport Oosting. Maar er is geen alternatief

De VVD krijgt volop kritiek in de kwestie over de Teevendeal. Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg is al afgetreden en ook premier Mark Rutte ligt onder vuur. Afgelopen week verscheen het rapport van de onderzoekscommissie Oosting. Conclusie was dat de deal voor drugsbaron Cees H. onevenwichtig en niet in proportie was. Goede onderzoeksjournalistiek haalde boven water wat de politiek liet liggen. Nieuwsuur-redacteur Bas Haan zegt in het rapport: ‘Zeker na december 2014, als minister Opstelten zijn laatste brief over de kwestie aan de Kamer schrijft en de zaak definitief in de doofpot dreigt te verdwijnen, zijn enkele voor mij cruciale personen na talloze tevergeefse pogingen bereid met me te praten én documenten te laten zien.’

De overeenkomsten met de kwestie Demmink zijn groot. Ook daar betreft het een langlopende kwestie die op de lange baan geschoven wordt. Ook daar bestaat het vermoeden van een schimmige deal tussen politiek en onderwereld (Cees H.) of Turkije (Demmink) waarbij achteraf de vraag gesteld wordt hoe evenwichtig dat was. Ook daar zijn de hoofdpersonen VVD’ers die onder elkaar en met inzet van hun netwerk de kwestie in de doofpot proberen te stoppen. Ook daar wordt door het kabinet vanuit het ministerie van Justitie een oriënterend onderzoek als afleiding gebruikt om een grondig onderzoek uit de weg te gaan. Ook daar speelde voormalig officier van Justitie en oud-staatssecretaris Fred Teeven een scharnierfunctie en beroept hij zich op zijn zwijgrecht. Met Demmink heeft de onderzoekscommissie Oosting trouwens een formeel gesprek gevoerd.

Wat nu? Voor de levensvatbaarheid en het democratisch gehalte van de politiek is een afwisseling van politieke partijen gewenst. Het idee is dat door afwisseling zo ingesleten weeffouten kunnen worden hersteld. Alleen is het probleem van de Nederlandse politiek dat er geen geloofwaardige alternatieven en keuzes zijn. De middenpartijen (VVD, D66, CDA, PvdA) lijken programmatisch en mentaal teveel op elkaar en zijn inwisselbaar en de behoudende ‘tegenpartijen’ PVV en SP geven vooral aan wat ze niet willen zonder een constructieve bijdrage aan het publieke debat te leveren. De rest (CU, SGP, PvdD, GroenLinks en 50Plus) is te klein om een verschil te maken. Het kluitjesvoetbal van de Nederlandse politiek is de redding van de hevig falende VVD.

Foto: VVD Barendrecht: ‘We hopen weer op fantastisch weer bij het winterfeest. Bij de VVD stand kunt u uw politieke wensen in de wensboom hangen.’

Advertentie

Kwestie Demmink: ‘geheime stukken uit cel Baybasin verwijderd’. Politiek spel van Justitie?

Update 25 januari 2016: Vandaag dient het kort geding van Hüseyin Baybasin tegen het overhoop halen van zijn cel en ontvreemden van vertrouwelijke stukken op 17 november 2015. In een bericht zegt het AD dat uit de stukken blijkt dat Joris Demmink meer betrokken was bij deze zaak dan hij en achtereenvolgende ministers van Justitie wilden doen blijken. Baybasin probeert aan te tonen dat juist in deze stukken die uit zijn cel werden gestolen door de overheid, Demminks betrokkenheid wordt aangetoond. Het AD heeft kopieën. 

Aldus journalist Koen Voskuil die de zaak Demmink nauwgezet volgt en er regelmatig over bericht in het AD. Het gaat om de Koerdisch-Turkse gedetineerde Hüseyin Baybasin wiens cel in PI Heerhugowaard, locatie Zuyder Bos op dinsdag 17 november werd geïnspecteerd. Hierbij werden ‘zeer geheime en vertrouwelijke processtukken van cliënts cel verwijderd’ volgens advocaat Judith Serrarens in een klachtenbrief aan de Raad van Toezicht van deze gevangenis in een feitenrelaas. Koen Voskuil memoreert dat het meenemen van de vertrouwelijke stukken gevoelig ligt. De inspectie is opvallend omdat de stukken volgens Baybasins advocaat Adèle van der Plas pas anderhalf week in de cel lagen: ‘Het gaat om supervertrouwelijke stukken over de politieke achtergrond van zijn zaak. Het lijkt dat de celinspectie doelbewust was om ze te bemachtigen.’

Justitie zegt de zaak te onderzoeken. Baybasin wordt met Demmink in verband gebracht omdat al jarenlang het vermoeden bestaat dat Babaysin in een uitruil tussen Turkije en Nederland werd geslachtofferd. Hij had een prominente rol in de Koerdische kwestie. Zo was hij medeoprichter van het in Nederland opgerichte Koerdische Parlement in ballingschap. Maar Baybasin bracht vanuit zijn expertise in 1989 ook naar buiten dat de Turkse regering betrokken was bij ‘grootschalige heroïnehandel (met een jaarlijkse omzet van tientallen miljarden dollars)’ zoals het feitenrelaas van de Bakker Schut Stichting zegt. Dat lijkt zwaarwegender.

De Turkse regering zou materiaal hebben dat bewijst dat Demmink in de jaren ’90 in Turkije minderjarige jongetjes misbruikt zou hebben. De deal zou zijn dat de Turken de bewijzen over Demmink in de doofpot stopten als Nederland zorgde dat Baybasin achter de tralies verdween. Er is ook een theorie dat Baybasin deze koppeling uit zijn duim zuigt om zijn zaak sterker te maken. Bewijzen over het kindermisbruik door Demmink in Turkije lijken aannemelijk. In zijn artikel noemt Voskuil ook Engeland dat betrokken zou zijn in de ruil tussen Nederland en Turkije. Baybasin zat tot 1989 in een Britse cel wegens handel in verdovende middelen.

Als Nederland een rechtsstaat is zoals het hoort, dan wordt dit tot op de bodem uitgezocht. Onaanvaardbaar is dat bij de inspectie in een gevangenis vol politiek implicaties rechten (artikel 37 PBW, artikel 39 lid 4 PWB) van een gedetineerde met politieke implicaties worden geschonden. Met welk doel is dit gebeurd en door wie is opdracht gegeven om geheime stukken uit de cel te verwijderen? Dit vraagt om diepgaand onafhankelijk onderzoek en een antwoord van minister Van der Steur van Justitie. Maar juist de kwestie Demmink waarin jarenlang een diepgaand onderzoek door de leiding van Justitie werd geblokkeerd geeft weinig vertrouwen dat de onderste steen boven komt. De schijn bestaat nog steeds dat de belangen daarvoor te groot zijn.

Louis Bontes heeft kamervragen gesteld aan minister Van der Steur (nog niet gepubliceerd):

Foto 1: Schermafbeelding van tweet van Koen Voskuil (AD), 20 november 2015.

Foto 2: Kamervragen van Louis Bontes via tweet Louis Bontes.

Aruba: Waarom bemoeit Timmermans zich met Carvajal en recht?

Update 11 juli 2015: Zonder een bron te noemen komt het AD met het bericht dat de Nederlandse regering eind juli 2014 een ‘draai’ maakte en onder dreiging van Venezolaanse oorlogsschepen Carvajal op Aruba vrij liet. Er zou een bijna oorlog met Venezuela hebben gedreigd. Behalve de stelligheid van de bewering zitten er geen nieuwe elementen aan het bericht in het AD waarvan het dus niet duidelijk is of er een nieuwe bron is die met nieuwe informatie komt of een oud bericht van bijna een jaar terug wordt opgepoetst. 

De VS ‘betreuren‘ het besluit dat de Venezolaanse Hugo Carvajal die het van cocaïnehandel verdenkt op Aruba moest worden vrijgelaten. Dat besluit kwam op ongebruikelijke wijze tot stand en de uitkomst is nog verrassender. Hoe kan het dat iemand die vrijgelaten wordt tot persona non grata verklaard wordt en wordt uitgewezen? Da’s ongebruikelijk in de diplomatie en kan als een belediging van Venezuela opgevat worden. Wat is de achtergrond om dat te doen? Carvajal is naar verluidt inmiddels naar Venezuela teruggevlogen.

Het begon allemaal toen de Nederlandse rechter-commissaris Ivon van Wersch die op Aruba gedetacheerd is moest bepalen of de op Aruba sinds donderdag 24 juli gedetineerde Hugo Carvajal over immuniteit beschikte. Afgelopen vrijdag hield ze haar beslissing aan omdat ze onvoldoende duidelijkheid had over zijn diplomatieke status. Van Wersch: ‘De belangrijkste vraag is of betrokkene diplomatieke immuniteit geniet of niet. Als er sprake is van diplomatieke immuniteit, kan de detentie niet worden verlengd.’ Na bestudering van de haar ter beschikking gestelde documenten bepaalde de rechter-commissaris vrijdagavond dat Carvajal gedetineerd kon blijven omdat hij geen diplomatieke status had. Een andere uitkomst was geweest dat de rechter-commissaris bepaald had dat Carvajal wel diplomatieke status genoot en gewoon op Aruba mocht blijven.

Als een duiveltje uit een doosje kwam afgelopen zondag het bericht vanuit Nederland dat Carvajal toch over diplomatieke immuniteit beschikte. Dat kwam vanuit Den Haag waar minister Frans Timmermans dit met terugwerkende kracht in een brief verklaarde. Dit hield in dat de detentie alsnog als onrechtmatig aangemerkt werd. Hiermee werden procureur-generaal Peter Blanken en Van Wersch in hun hemd gezet. Blanken heeft gelijk dat het OM op Aruba correct gehandeld heeft aan de hand van de informatie die het ter beschikking had. Van een achteraf door Timmermans geschreven brief kon Van Wersch op vrijdag geen weet hebben.

Hoe het kon gebeuren dat pas zondag uit Den Haag het bericht kwam dat Carvajal diplomatieke immuniteit had, terwijl de kwestie al sinds donderdag speelde en Den Haag kon weten dat de rechter-commissaris hierover vrijdag een uitspraak zou doen is een raadsel. Het roept de vraag op of over deze kwestie tijdig contact is geweest tussen de ministeries van Justitie en Buitenlandse Zaken. En zo nee, waarom niet?

Hoe het mogelijk is dat Carvajal die wordt vrijgelaten op basis van diplomatiek immuniteit tegelijk tot persona non grata kan worden verklaard is een vraag waarover de Arubaanse minister van Justitie Arthur Dowers geen uitspraak kan doen. Zo verklaart hij tegen NoticiaCla. Minister Timmermans heeft het besluit genomen en dat valt buiten de bevoegdheid van Aruba. Deze hoogst opmerkelijk gang van zaken vraagt om nadere uitleg.

Hoe kon het dat het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag niet tijdig rechter-commissaris Ivon van Wersch of haar baas Peter Blanken van de nodige informatie voorzag, maar die pas na de uitspraak van Van Wersch beschikbaar stelde? En hoe kan het dat Carvajal die over diplomatieke immuniteit bleek te beschikken niet op Aruba kon blijven, maar tot persona non grata werd verklaard door minister Timmermans? Hoe rijmt dat met de internationale rechtsorde en de diplomatieke regels zoals die vastgelegd zijn in het Verdrag van Wenen? Hoe kan het dat minister Timmermans met terugwerkende kracht een besluit van het OM overruled?

Uitleg in de Nederlandse media is dat Timmermans anders besloot dan z’n ambtenaren. Maar dat roept nog maar meer vragen op. Hoe konden Timmermans en z’n ambtenaren aan de hand van dezelfde documenten tot verschillende oordelen komen? Vooral, waarom moest Buitenlandse Zaken Carvajal tot persona non grata verklaren en uitwijzen terwijl dat ongebruikelijk is? Deze episode met een onverwachte gang van zaken voedt de speculaties dat minister Timmermans Hugo Carvajal als wisselgeld heeft gebruikt. Deze kwestie kent vooral verliezers: de scheiding der machten die door Timmermans werd genegeerd, het OM op Aruba, de geloofwaardigheid van Aruba en de relatie tussen Aruba en Nederland. Ernstig genoeg voor kamervragen.

Foto: Rechter-commissaris staat pers te woord over de zaak Hugo Carvajal. Aruba, juli 2014.