Moslims voelen zich bijzonder vanwege hun profeet. Bovenstaande petitie die oproept de belediging van de profeet strafbaar te stellen is al meer dan 115.000 keer ondertekend. Moslims vragen om voorrechten voor zichzelf. Cartoonist Cortés vindt deze inperking van de meningsuiting vanwege gevoeligheden van gelovigen een slecht idee en zegt volgens een bericht van RTL Nieuws: ‘Je kweekt dan ook een samenleving die wordt aangemoedigd om – figuurlijk – alles met rubberen tegels te bedekken, in plaats van eelt op de ziel te kweken. Ik vind het zorgelijk dat mensen met een imaginair vriendje in de wolken voorrang hebben op gekwetst zijn.’
Deze petitie van Nederlandse moslims kan niet worden los gezien van de uit de VS overgewaaide cancel culture die verboden stelt aan als onaangenaam en onrechtvaardig ervaren uitingen en gedragingen van anderen. In die zin is de petitie een modeverschijnsel. Het is een reflectie van de emancipatie van Nederlandse moslims. Dat gaat niet altijd in een rechte lijn naar burgerschap, relativerings- en incasseringsvermogen. De afwijzende reactie van critici erop dat de petitie die pleit voor het inperken van de vrijheid een zorgelijke ontwikkeling is moet in perspectief worden geplaatst. Het is eerder een poging om actief mee te doen aan de moderne samenleving. Dat moet toegejuicht worden. Dat dit met vallen en opstaan gaat en wellicht het overspelen van de eigen hand is ondergeschikt. Hiermee gaan moslims in gesprek met andersdenkenden.
Een misverstand in de petitie is het beroep op het fatsoen. De petitionaris wil vanwege de dogmatiek van een specifieke godsdienst, te weten de islam grenzen stellen aan de vrijheid van meningsuiting onder verwijzing naar het begrip fatsoen. Deze verwijzing is om verschillende redenen ongelukkig, maar ook verhelderend omdat de petitionaris ermee uit de kast komt als een moralist. Naast het feit dat de petitie oproept om de de meningsuiting in te perken en vrijheid te vervangen door burgerlijkheid is fatsoen ook een subjectief begrip waarvan de interpretatie niet bij voorbaat vaststaat. Goede smaak, fatsoen of goede zeden is niet meer dan een normatieve opvatting van een specifieke groep waar de petitionaris zich een vertegenwoordiger van maakt. Dat kan niet zomaar aan anderen opgelegd worden omdat die andere normen over fatsoen hebben.
De religieuze dogmatiek van een godsdienst over een opperwezen of stichter is voorbehouden aan de gelovigen die zich aan betreffende godsdienst verbonden hebben. De werking van de dogmatiek kan niet uitgebreid worden tot buiten de godsdienst omdat dit een interne geloofskwestie betreft. Een geloof kan niet alleen om juridische redenen niet aan andersdenkenden opgelegd worden, maar psychologisch werkt het niet. Het is onmogelijk om iemand die de dogmatiek van een godsdienst niet gelooft die ondanks dat ongeloof op te leggen. Om deze reden is het strafbaar stellen van het beledigen van de profeet onhaalbaar. Waarschijnlijk weet de petitionaris dit en heeft hij een andere reden om deze petitie op te stellen en openbaar te maken.
De verworvenheid van de Nederlandse pluriforme samenleving is immers dat iedereen een andere kijk op de wereld kan hebben en zijn of haar zegje mag doen over van alles en nog wat. Moslims mogen anderen beledigen en anderen mogen moslims beledigen. Zolang dat geen oproep tot geweld inhoudt is beledigen toegestaan. In dit geval gaat het dan ook nog niet eens om de belediging van een persoon, maar om het bespotten van een godsdienst. De Nederlandse samenleving heeft als politieke filosofie het secularisme. Dat betekent dat alle godsdiensten en levensovertuigingen gelijk zijn en dat leden ervan door de nationale rechtsstaat zijn gegarandeerd om een godsdienst of levensovertuiging te kiezen of niet te kiezen. In theorie heeft een specifieke godsdienst niet meer rechten dan andere godsdiensten en levensovertuigingen.
Voorrechten voor godsdiensten moeten niet ingevoerd, maar afgeschaft worden. Want dat is in strijd met het uitgangspunt van het secularisme over fundamentele gelijkheid van alle godsdiensten en levensovertuigingen.
Foto: Schermafbeelding van petitie ‘Strafbaar stellen beledigen van de profeet’ van Ismail About Soumayyah op petities.com, 1 november 2020.
Was het opperwezen in de war of toonde het tekenen van dementie toen het de basis legde voor vele godsdiensten en denominaties?
J. Warner Wallace is naast aartsbisschop William Goh van Singapore een prediker die ik op sociale media graag antwoord geef. Wallace is detective en christelijke apologeet. Dat laatste betekent dat hij zijn christelijk geloof verdedigt door argumenten ertegen te ontmantelen. In pseudo-forensisch onderzoek. Dat gaat er niet altijd fijnzinnig en zorgvuldig aan toe. Hoewel hij goed de schijn van het tegendeel weet op te houden. Dat is zijn verdienste. Warner Wallace schiet zoals al die Amerikaanse predikers graag uit de heup. Men kan dat grof en brutaal noemen. Hij doodt daarbij mogelijk zijn opponent, maar in die handeling ook zijn geloofwaardigheid.
Hieronder mijn antwoord bij de op zich zeer belangwekkende vraag waarom er zoveel stromingen binnen godsdiensten bestaan (en in het verlengde daarvan, waarom er zoveel godsdiensten naast elkaar bestaan).
Warner Wallace suggereert antwoord te geven, maar geeft dat niet. Het gaat hem om de schijn dat hij deze bewering ter verdediging van zijn geloof afdoende heeft beantwoord. Niets is minder waar en kan ook niet waar zijn omdat de cirkelredeneringen van types als Warner Wallace daar per definitie niet in kunnen voorzien:
J. Warner Wallace maakt twee denkfouten in zijn betoog.
1) Er zijn in de moderne geschiedenis duizenden godsdiensten en godsdienstromingen aan te wijzen die zich allen beroepen op een geloofsleer en een verwijzing naar een God. Dat wordt onhoudbaar als blijkt dat deze religieuze organisaties tegengestelde claims doen over het bestaan en ontstaan van een opperwezen. Welnu, die tegengestelde claims bestaan, zodat de dogmatiek van godsdiensten ernstig moet worden gerelativeerd. Want de waarheid die als hoogste waarheid wordt voorgesteld blijkt uiteindelijk een waarheid te zijn die door mensen is gecreëerd.
Een en ander ondermijnt in de kern de claim van godsdiensten dat ze niet door mensen zijn gecreëerd. Dat zijn ze wel naar nu blijkt uit al die tegengestelde claims, beweringen en dogma’s die alleen door mensen kunnen zijn gemaakt. Want als een opperwezen ze had gemaakt, dan hadden die verschillen niet kunnen ontstaan. Of was het opperwezen in de war of vertoonde het tekenen van dementie toen het duizenden godsdiensten creeerde?
2) De vergelijking tussen religie en atheïsme is ongelukkig. En eerlijk gezegd ook wel wat brutaal en ongepast omdat Warner Wallace de beleefdheid niet kan weerstaan om atheisme zijdelings in te lijven als een namaak-geloof. Dat toont geen enkel respect voor andersdenkenden.
Uit het feit dat er vele soorten atheisme zijn leidt Warner Wallace het argument af dat er daardoor ook vele soorten christendom kunnen bestaan. Al die andere godsdiensten met hun specifieke opperwezen neemt hij niet eens in beschouwing. Maar de vergelijking klopt niet omdat atheisme geen geloof is met een centrale dogmatiek. Dat geldt voor de stromingen van het christendom wel.
Warner Wallace maakt ongemerkt en ongewild een koe van een fout omdat zijn betoog ook omgekeerd kan worden. Want als de vergelijking tussen de verschillen binnen het atheisme worden geëxtrapoleerd naar de verschillen binnen het christendom, dan moet daarmee ook het uitgangspunt van het atheisme gewaardeerd worden. Dat zegt dat er geen God bestaat die niet door mensen is gemaakt. Via een omweg weeft Warner Wallace dus het uitgangspunt in zijn betoog dat God door mensen is gemaakt. Het lijkt erop dat Warner Wallace zijn eigen betoog niet doorgrondt.
Niet D66, maar de christelijke partijen creëren een doodscultuur. Met hun dogmatiek over het leven na de dood
De animositeit tussen D66 en orthodoxe-christenen over medische-ethische kwesties als euthanasie en abortus is een wetmatigheid. Dat meningsverschil is begrijpelijk gezien de overtuiging van deze verschillende levensbeschouwingen. Maar soms willen partijleiders zich ten koste van de ander op een goedkope manier profileren. Dan gaat het fout. Dat blijkt uit een citaat in het RD van leider Gert-Jan Segers van de CU: ‘Als corona ons íets duidelijk heeft gemaakt, dan is het wel dat echte aandacht en goede zorg het verschil maken in een mensenleven. Ik vind het buitengewoon pijnlijk dat in een tijd waarin ouderen zich extra kwetsbaar voelen, D66 een voorstel indient waarvan we weten dat het bij veel ouderen leidt tot grotere onzekerheid en meer angst.’ Dit is stemmingmakerij met een suggestie die over de grens van het betamelijke gaat. In hetzelfde artikel zegt Diederik van Dijk die directeur is van de christelijke zorgvereniging NPV in Veenendaal: ‘Maandenlang hebben we met elkaar onze samenleving bijna stilgelegd om kwetsbaar en oud leven te beschermen. En dan nu ijskoud met een wetsvoorstel komen dat een doodscultuur creëert’.
Deze christenen hebben het bij het verkeerde eind als ze menen dat het D66 is dat een doodscultuur creëert. Dat is opmerkelijk omdat ze blijkbaar niet meer goed kunnen zien voor welke gedachtengoed ze zelf staan. Zij zijn het immers zelf die een doodscultuur creëren. Want hoe kun je anders de opvatting van deze orthodoxe-christenen begrijpen over het leven na de dood? Voor wie dat christelijke dogma wil geloven. Gewone mensen gaan dood, maar christenen claimen dat ze in een hemel terecht kunnen komen. Dat is de ultieme doodscultuur van levende doden die aan de dood ontsnappen. Ik reageerde hier in enkele tweets op.
Foto 1: Tweet in antwoord op Diederik van Dijk, 17 juli 2020.
Foto 2: Tweet in antwoord op D.W. van Oordt, 17 juli 2020
Haagse islampoliticus Arnoud van Doorn claimt te weten hoe intolerant en wereldvreemd de islam is
In een tweet nam de Haagse politicus van de islamitische Partij van de Eenheid Arnoud van Doorn zijn concurrent Tahsin Çetinkaya van de Islamdemocraten op de korrel. Van Doorn verwijt Çetinkaya dat hij als vertegenwoordiger van een islamitische partij in de raad van Den Haag ‘muziek zou promoten’ en daarom niet van een islamitische partij kan zijn. Je kunt Van Doorns tweet op twee manieren opvatten. 1) Het valt wel mee met religie, in dit geval de islam, omdat de leerstellingen niet in alle gevallen strikt gevolgd worden en er voor de gelovigen enige ruimte bestaat om in af te wijken. Ze gaan hun eigen gang. 2) Het valt niet mee met religie omdat de leerstellingen de gelovigen afsluiten van de wereld en opsluiten in eigen kring. Volgens Van Doorn gaan islamitische principes en muziek maken niet samen. Dat bracht me tot mijn reactie op Van Doorn in een tweet: ‘Goed dat u duidelijk maakt hoe intolerant de islam staat tegenover muziek. Als u gelijk hebt dat muziek in alle gevallen in alle landen in alle etnische groepen in strijd met islamitische principes is, dan toont dat hoe onbeweeglijk de georganiseerde islam in de wereld staat.’ De tweet van Van Doorn wordt zo meer dan een hak om een collega van een concurrerende islampartij als onislamitisch af te beelden en die zo kiezers af te willen snoepen. Van Doorn waarschuwt ons hoe intolerant de islam in de kern is. Dat is goed om te weten.
Foto: Schermafbeelding van tweet van Arnoud van Doorn met reactie, 24-25 oktober 2019.
Christelijke wiskunde dat moet je niet willen, maar wordt mensen door God gegeven. Waar of niet waar?
Volgens wiskundeleraar Ab van der Roest van het Ichtus College in Veenendaal bestaat christelijke wiskunde niet, maar toch ook weer wel. Het opvallende aan de argumentatie van zowel Van der Roest als de leerlinge die aan het woord komt is dat ze in een cirkel redeneren. Want ze beweren dat God ’in principe’ alles heeft geschapen, dus ook de wiskunde. Op die aanname bouwen ze hun betoog. Maar het is een erg flinterdunne hypothese. Zeker van een wiskundeleraar die zegt van zijn vak te houden en dat serieus uit te oefenen zou meer logisch inzicht en kritisch vermogen verwacht moeten worden. De wet van de spaarzaamheid leert dat ‘men niet het bestaan van iets moet veronderstellen als onze ervaringen ook op een andere manier kunnen worden verklaard’. De meest voor de hand liggende veronderstelling is dat God mensenwerk is. Daaruit volgt dat mensen de wiskunde hebben geschapen. Een wiskundeleraar die niet de eenvoudigste verklaring volgt, maar op speculatieve wijze onnodige ingewikkeldheid introduceert zonder voldoende bewijsvoering zet zijn betrouwbaarheid als logisch denker op het spel. Van der Roest mist een scheermes om optimaal te denken.
Familiewaarden en scheiden van migrantenkinderen van ouders. Religie is voor politici wondermiddel dat rechtpraat wat krom is
Religie is het wondermiddel dat rechtpraat wat krom is. Daarom is religie zo aantrekkelijk voor machthebbers om zich op te beroepen. Het werkt altijd omdat de leerstellingen van religie niet falsifieerbaar zijn en daarom nooit verworpen kunnen worden. Politiek en religie is daarom een gouden combinatie, een win/win-situatie, een loterij zonder nieten. Daarom is het geen toeval dat autoritaire leiders in landen met een religieuze traditie zich die religie toe-eigenen. Het vergroot hun macht. Niemand weet of Schrödingers kat, God of een opperwezen zich werkelijk in een afgesloten ruimte bevindt, maar evenmin weet iemand dat het niet zo is.
Aanleiding is de scheiding van migrantenkinderen van hun ouders aan de Amerikaans-Mexicaanse grens. Dat gaat dus om families die uit elkaar worden gehaald. Soms gaat het om kleuters of baby’s van nog geen jaar oud die zonder hun moeder in detentiecentra terechtkomen. Stephanie Ruhle is in Texas bij het landelijke ‘Border Patrol processing center‘ in McAllen. Ze spreekt met religieuze leiders die Trumps immigratiebeleid goedkeuren. Vooral de witte, mannelijke evangelicals steunen Trump door dik en dun. Want Romeinen 13 zegt hun immers dat het wereldlijk gezag door God is ingesteld. Dat rechtvaardigt alles, ook het scheiden van kleine kinderen van hun ouders. Religie praat alles recht wat krom is. Dat wondermiddel voor het goedpraten van onrecht. In een rechtvaardige wereld zou dit soort religie per onmiddellijk verboden moeten worden.
Petitie ‘Terug naar één Gereformeerde Gemeenten (onder het kruis)’ maakt begin met synchronisatie van God in godsdiensten
Wegkijken in bijziendheid is een kenmerk van gelovigen. Niet in de zin van bekrompenheid, maar in de zin van kortzichtigheid, beperktheid en kleinheid. Uit zelfredzaamheid kijken ze niet buiten eigen kring. Niet vanwege een tekort aan maatschappelijke betrokkenheid, maar vanwege een onoplosbaar dogmatisch vraagstuk. Want gelovigen beroepen zich vanuit hun religieuze organisatie waardoor ze zich laten inspireren op een God, terwijl concurrerende religieuze organisaties met een afwijkende geloofswaarheid hetzelfde doen.
Dat wringt en roept de vraag op of de God van de Gereformeerde Gemeenten dezelfde is als de God van de Gereformeerde Gemeenten in Nederland. Laat staan of die God weer dezelfde is als de God van de Rooms-Katholieke Kerk, de God van de Pinkstergemeente of de God van de Remonstrantse Kerk. En al die andere Goden van .. . Want als het dezelfde God betreft die door de gelovigen aanbeden wordt, waarom moeten daar dan talloze godsdiensten en stromingen binnen godsdiensten voor opgetuigd worden? Deze petitie begrijpt dat dat ongeloofwaardig is en maakt mensenwerk om tot kerkelijke eenheid te komen. Het is een begin, nu de andere honderden stromingen nog die zich binnen een religieuze organisatie tot een en dezelfde God richten.
Foto: Schermafbeelding van deel petitie ‘Terug naar één Gereformeerde Gemeenten (onder het kruis)’ van Geert Jan Rozendaal op petities.nl.
Nederlands protestantisme heeft veel aan Harry Kuitert te danken
Theoloog Harry Kuitert is op 92-jarige leeftijd overleden. Jacobine Geel herinnert zich hem met genegenheid en respect in haar programma. Kuitert is van onschatbaar belang geweest in de ont-dogmatisering van het Nederlands protestantisme. Zonder hem was dat nu strikter geweest. De grootste opgave waar Kuitert zich als jonge dominee voor gesteld zag was zichzelf veranderen. Dat is hem gelukt. Kuitert kwam tijdens zijn leven tot het inzicht dat religie niet alleen geloof in een God hoeft te zijn, maar ook cultuurhistorie, een cursus wijsheid of verbeelding is. Religie grenst aan literatuur en kunst. ‘Alle spreken over boven komt van beneden, ook het spreken dat beweert van boven te komen’ is de zin die Kuiterts denken perfect en snedig samenvat.
Hoofddoek is geen gebod in de islam. Amsterdamse politie onderzoekt het dragen ervan. Op politieke gronden?
De politie van Amsterdam onderzoekt of het vanwege het personeelsbeleid verstandig is om hoofddoeken toe te staan. Het wil meer allochtone agenten werven en bedoelt daar vermoedelijk agenten mee die actief de islam belijden. Zoals opgemerkt is er een landelijke code die zoiets verhindert, dus het is de vraag waarom Amsterdam overweegt zo’n landelijke afspraak te passeren. En of het die bestuurlijk-juridisch kan passeren.
Bij alle debatten hierover moest ik denken aan een opmerking over de hoofddoek in een NRC-interview van de Amerikaanse zwarte moslimvrouw Amina Wadud die publieke islamitische gebedsdiensten leidt: ‘Maar als ik in een gezelschap verkeer waarin iedereen doet alsof het dragen van een hoofddoek de uiting van de deugdelijkheid van een persoon is, dan doe ik hem juist af. Gewoon om te laten zien dat het aan Allah is om te beoordelen of iemand deugt, en aan niemand anders. Het is een misvatting dat het dragen van de hijab, het Arabische woord voor hoofddoek, een gebod is in de islam. Dat woord komt niet eens voor in de Koran.’
Als de hoofddoek geen religieus, maar cultureel symbool is, dan kan de scheiding van kerk en staat het dragen ervan in overheidsdienst niet blokkeren. Maar als het geen religieus symbool is dat vanuit de leerstellingen van de islam verplicht wordt gesteld of daar direct en onontkoombaar uit volgt, dan kunnen de dragers van een hoofddoek evenmin op godsdienstige gronden een uitzonderingspositie op het dragen ervan in overheidsdienst claimen. Dat alles roept weer de vraag op waarom de Amsterdamse korpsleiding het verstandig acht om zo’n maatschappelijk mijnenveld in te lopen vol culturele, politieke en religieuze noties.
Het probleem met het Amsterdamse debat is dat het de korpsleiding confronteert met ongelijksoortige feiten en aannames waarvan het niet weet wat ze waard zijn. Met de complicatie dat het niet onmogelijk is dat de adviseurs van de korpsleiding hun eigen politieke agenda hebben en daarom hun politieke als religieuze argumenten verkopen. Zo wordt het onoverzichtelijk en ontstaat er geen zuiver debat. Want het is uiteindelijk een politiek en geen religieus argument om het dragen van een hoofddoek in overheidsdienst toe te laten. Als de politieleiding van Amsterdam werkelijk wil weten hoe het precies zit met de verplichting vanuit de islam aangaande het dragen van een hoofddoek, dan zou het zich beter verlaten op academische islamdeskundigen en niet op huidige adviseurs die er belang bij kunnen hebben om religie, cultuur en politiek te vermengen.
Rector Kuipers hanteert een cirkelredenering om de katholieke God van Nederland te duiden
‘We kunnen niet stil blijven als het gaat om God‘, zegt rector Patrick Kuipers voor katholiekleven.nl. ‘We kunnen niet het zwijgen ertoe doen, want als wij niet meer over God spreken in onze tijd, wie doen het dan nog wel?’ zo vervolgt hij. Waarom katholieken als Kuipers niet over God kunnen zwijgen ligt voor de hand. Maar op een andere manier dan hij bedoelt. Hij is deel van een instelling waar hij zijn functie, inspiratie en loon aan ontleent en heeft er belang bij dat die instelling in stand blijft. Daarom moet hij over God spreken.
Kuipers geeft toe dat hij eigenlijk niet weet wie God precies is. Want God is een groot mysterie voor de mensen. Daarom is het lastig om op de juiste manier over God te spreken. Kuipers introduceert de bijbel als ‘bewijsplaats’ om de beweegredenen van God te duiden. ‘Maar er zijn wel dingen in de bijbel die ons duidelijk maken hoe Hij voor mensen wil zijn’, zegt hij. Dat is echter een cirkelredenering. Ga maar na, 1) eerst geeft Kuipers toe dat mensen niet weten wie God precies is. En 2) de bijbel is eveneens geschreven door mensen die niet precies weten wie God is. Dus 3) zijn bewering dat er ‘dingen in de bijbel’ zijn die wel duidelijkheid geven over de beweegredenen van God is op niets gebaseerd omdat de bijbel ook is geschreven door mensen.
Kuipers probeert door te verwijzen naar de bijbel een hogere waarheid in zijn betoog te introduceren. Dat zou binnen de interne logica van zijn religieuze instelling passen als de leer verkondigde dat God de bijbel heeft geschreven, ‘door Zijn inspiratie heeft gedicteerd’ of iets in die orde. Maar dat is niet langer het geval. De katholieke kerk erkent gewoon dat de bijbel mensenwerk is. Kuipers zondigt met zijn geloof tegen de logica.
George Knight 