Bruns BV Bergeijk -inrichter van musea- plaatst vandaag een filmpje op haar YouTube-kanaal van het Geldmuseum in Utrecht. Op 1 november 2013 sloot het Geldmuseum na 6,5 jaar de deuren. Zoals de directie zei: ‘wegens rijkdom’. Volstrekt genegeerd door de landelijke -en Utrechtse- politiek. Bruns BV voegt zich weinig fijngevoelig in dat rijtje. Wat moet het filmpje aantonen? Dat de sluiting niet aan de inrichting lag?
Kanselier Merkel sluit het verlaten door Griekenland uit de eurozone niet langer uit, volgens Der Spiegel. De zogenaamde Grexit. Reden dat het nu mogelijk is zou de vooruitgang zijn die sinds de eurocrisis van 2012 is gemaakt. De eurozone kan een stootje hebben dat het in 2012 niet aankon. Ofwel, hebben Duitse en Franse banken die leningen aan Griekenland hadden uitstaan blijkbaar hun posities versterkt? Als Alexis Tsipras van het linkse Syriza de verkiezingen op 25 januari wint, en naar verwachting onderhandelingen over de Griekse schuld op de agenda zet, dan haakt Duitsland af. Niet toegeven is het signaal dat kanselier Merkel afgeeft.
De uitspraken van Angela Merkel komen tegen de achtergrond van een stagnerende Europese economie, een dalende euro, en kritiek op het beleid van bezuinigingen dat de afgelopen jaren geen alternatieven toestond en als rigide wordt ervaren. Er resteert een beeld van een fantasieloze economische politiek en wantrouwen in de politieke leiding van Europa die vermengt wordt met neerbuigendheid jegens Zuid-Europese landen en stoken door andere landen zoals Rusland om de Europese eenheid nog kleiner te maken dan deze al is.
In 2011 bekritiseerde toenmalig bankpresident Nout Wellink Geert Wilders die geen geld meer wilde geven aan Griekenland. Wellink: ‘Het is gevaarlijk om te zeggen dat we Griekenland moeten laten vallen. Europa is een werelddeel waar alle economieën, financiële instellingen en markten met elkaar zijn vervlochten.’ Wellinks opvolger Klaas Knot was in september 2011 minder resoluut: ‘Alle inspanningen zijn erop gericht dit te voorkomen, maar ik ben nu minder stellig in het uitsluiten van een faillissement dan ik een paar maanden geleden was.’ Oncontroleerbaar is wat het verschil precies is dat een Grexit in 2012 niet en in 2015 wel mogelijk maakt. Complicatie is dat politieke leiders niet zeggen wat ze doen en altijd doen wat ze zeggen.
Duxit, ofwel een Nederlandse (Dutch) exit uit de euro. Premier Rutte zou er in 2012 mee gedreigd hebben tegenover EU-president Herman Van Rompuy. Deze bevestigt dat vandaag in De Volkskrant. ‘Geen enkele andere premier zwaaide ooit met het eurolidmaatschap van zijn land‘ zo citeert deze krant Van Rompuy. Nederland is opnieuw gidsland en staat er gekleurd op. Premier Rutte ontkent zijn dreigement uit 2012.
Al sinds 2011 klinken er in Nederland geluiden dat ons land de eurozone moet verlaten. Of dat deze in een sterke en zwakke zone gesplitst moet worden. In 2011 kregen Wilders en toenmalig DNB-president Wellink het met elkaar aan de stok over de steun aan Griekenland. Vanwege de oproep om Griekenland uit de eurozone te gooien verweet Wellink Wilders een ‘valse profeet op economisch gebied’ te zijn. Het is een strijd over doel en middelen. Want ten koste van wat moet Nederland in de eurozone blijven? Waar ligt de grens? En gaat het om het belang van de banken en de grote bedrijven, die van de burgers of wat dan ook?
De vermeende uitspraak van premier Rutte is koren op de molen van de oppositie. Zo kort voor de Europese verkiezingen van 22 mei. GroenLinks wil opheldering in een brief. Het CDA sluit zich daar bij aan. De PVV en de SP willen nog deze week opheldering van Rutte in de Tweede Kamer. PVV-leider Wilders zegt over Rutte: ‘Eerder was hij nog tegen het PVV-voorstel de Eurozone te verlaten maar nu blijkt hij er zelf voorstander van te zijn geweest. Dat is een absolute doorbraak.‘ Harry van Bommel steunt het verzoek van de PVV voor een debat. Hij zegt: ‘Premier Mark Rutte ontkent het verhaal, en dat snap ik wel, maar dit raakt aan de geloofwaardigheid van het Nederlandse bezuinigingsbeleid.‘ In een tweet zegt Van Bommel dat Rutte de eurozone beter in 2012 had kunnen verlaten. Opgelegde bezuinigingen zouden Nederland kapotmaken.
Foto 1: EU
Foto 2: Tweet van Harry van Bommel.
Update 10 juni 2013: We leven in spannende tijden. Daniel Ellsberg noemt de onthulling door Edward Snowden over de controlestaat de belangrijkste in de geschiedenis van de VS. Snowden kan ons redden van de United Stasi of America. Met de suggestie dat de VS verder gaat dan de DDR. In Nederland hebben de oppositiepartijen geen goed woord over voor het economisch beleid van het kabinet Rutte-Asscher. De Nederlandse Bank meldt dat het tekort oploopt. Tussen de economie en de controlestaat is een verband.
Als het normale met vakantie is, dan cashen de machtigen. Door afgenomen controle zijn een economische crisis of oorlog bij uitstek de middelen om via rondpompen van belastinggeld de welvaart in hun richting te laten stromen. Daarom is het idee dat de oorlogen in Irak en Afghanistan geen doel hadden onjuist. Weliswaar hadden ze geen militair einddoel als ‘de nazi’s verslaan’ of ‘de Noord-Koreanen terugdringen’, maar wel een economisch doel. Namelijk Angelsaksische oliebelangen veiligstellen en via het militair-industrieel complex bedrijven en rijke investeerders laten profiteren. Uiteraard wordt dit verborgen gehouden. Bij z’n afscheid in 1961 waarschuwde president Eisenhower er met voorspellende woorden voor. Juan Bosch werkte dat uit als Pentagonisme. Om voormalig Republikeins presidentskandidaat Ron Paul te parafraseren: ‘De ideologie die de samenleving stuurt is in feite de ideologie die de belangen van de machthebbers vertegenwoordigt’.
Op AlterNet vat Les Leopold een recent onderzoek van Pew Reseach Social & Demographic Trends samen over het Amerikaanse herstelbeleid van 2009 tot 2011 van president Obama: ‘Het lijkt alsof het totale economische herstel verdwijnt in de zakken van de rijken. En da’s geen toeval. Ofwel: ‘It’s as if the entire economic recovery is going into the pockets of the rich. And that’s no accident‘. Het al lang sluimerende idee van burgers dat ze opgelicht worden door hun regering, de bankiers en bedrijven vindt nu ondersteuning in de cijfers. In de VS zijn in die periode alle groepen er op achteruitgegaan, behalve de 7% rijksten. Ze verdienden 5600 miljard dollar aan het herstel uit de crisis terwijl de anderen 669 miljard verloren. Het verschil wordt betaald uit de toegenomen schuldenlast voor de overheid en de verdere ontmanteling van de verzorgingsstaat.
Wat geldt voor de VS hoeft niet in dezelfde mate te gelden voor Nederland. Door het egalitaire karakter van onze samenleving en halfslachtige aanpak van de crisis zijn de verschillen waarschijnlijk kleiner. Wegens de internationale dimensie van de financiële crisis en de verbondheid tussen landen, banken en bedrijven is het echter onontkoombaar dat de tendens in Nederland hetzelfde is. Ook in Nederland steelt sinds 2008 de omgekeerde Robin Hood die huist in banken en bedrijven uit de zakken van de minder-rijken en de staatskas.
Om verder te komen dan de lopende rekening van de overheid is het van groot belang om in Nederland een breed maatschappelijk debat te voeren over de effecten van de actuele financiële crisis. Dat schept het juiste perspectief om ruimer te kijken dan het cijferfetisjisme van de regering-Rutte. Met als basis een onderzoek dat inkomenseffecten, begrotingstekort, afbouw van de verzorgingsstaat en het profijt voor de machtigen in een model vat. Want het is onverkwikkelijk dat kundige en betrokken werknemers in zorg, cultuur en publieke diensten de afgelopen jaren hun baan verloren, maar het is ronduit onaanvaardbaar als dat moest gebeuren omdat overheidsgeld omgeploegd moest worden naar de machtigen die de crisis forceerden om te profiteren.
Foto: ‘social disparity: the wealthy minority and the 99 per cent’. Credits: durantelallera.
Vier maanden geleden noemde toenmalig president Nout Wellink van De Nederlandse Bank (DNB) Wilders op economisch terrein een valse profeet die onzin praatte. Het is gevaarlijk om te zeggen dat we Griekenland moeten laten vallen. Europa is een werelddeel waar alle economieën, financiële instellingen en markten met elkaar zijn vervlochten. Aldus Wellink in mei 2011 die op 1 juli 2011 werd opgevolgd door Klaas Knot. Wellink wees erop dat een Grieks faillissement voor de DNB alleen al een schadepost van 4 miljard euro betekent.
Nu praat de opvolger van Wellink ook onzin. Klaas Knot sluit een eventueel failliet van Griekenland niet langer uit. Hij zegt dat in een FD-interview: Ik ben er lang van overtuigd geweest dat een faillissement niet nodig is. Het nieuws uit Athene is echter soms niet bemoedigend. Alle inspanningen zijn erop gericht dit te voorkomen, maar ik ben nu minder stellig in het uitsluiten van een faillissement dan ik een paar maanden geleden was.
Opmerkelijk dat Knot zijn voorganger in het openbaar corrigeert. Afgelopen mei concentreerde Wellink zich op een macro-economisch verhaal en benadrukt de solidariteit en de vermenging van de economieën. Maar hij vergaat te zeggen dat burgers telkens hun portemonnee moesten trekken om de rekening te betalen voor wat banken fout hebben gedaan. Want Griekenland moet in leven worden gehouden vanwege uitstaande schulden van Duitse en Franse banken.
Als de politiek scenario’s schetst is veel mogelijk. Burgers zijn realistisch. Die eerlijkheid heeft tot nu toe ontbroken en Knot zet dat recht. Maar premier Rutte en minister De Jager zouden dat moeten doen. Hun Europese initiatieven die vragen om strenge handhaving zijn goed maar niet gericht aan de Nederlandse burger. De strategie om de burger onwetend te houden was volgens Knot niet langer houdbaar. Het punt was blijkbaar genaderd dat het gevaarlijk werd om niet te zeggen dat we Griekenland moeten laten vallen.
Foto: Politie blokkeert de toegang tot het Parlement in het centrum van Athene; YANNIS BEHRAKIS (REUTERS)
Update 4 juli 2015: De Volkskrant is verbaasd over zichzelf en vraagt het af: ‘Waarom Geert Wilders gelijk heeft over de euro.’ Met de constatering: ‘Hij beweert ook dat Nederland en Duitsland beter af zullen zijn als ze de gulden en de D-mark weer invoeren. Beide beweringen zijn waar. Maar omdat ze worden verkondigd door een populist dan wel rechts-extremist, worden Wilders’ opinies door het zogenaamd weldenkende deel van de bevolking haast gedachteloos als onzin afgedaan.’ Wilders op zijn beurt vangt het in een tweet.
Geert Wilders roept op geen geld meer te geven aan Griekenland en dit land uit de euro te gooien. President van De Nederlandse Bank Nout Wellink noemt Wilders om deze uitspraak een valse profeet op economisch gebied. Wie heeft gelijk? Het lijkt eerder een politiek dan een financieel-economisch verschil van mening.
Wellink beweert dat het gevaarlijk is om te zeggen dat we Griekenland moeten laten vallen. Europa is een werelddeel waar alle economieën, financiële instellingen en markten met elkaar zijn vervlochten. En dat de redding van Griekenland een veredeld eigenbelang is. Daar is geen woord aan gelogen en daarom slaat Wilders de plank mis. Maar zegt Wellink genoeg?
Iedereen weet dat Griekenland gered moet worden vanwege de uitstaande schulden van Duitse en Franse banken. Als het niet gebeurt dan dreigt een kettingreactie omdat banken omvallen en weer andere in hun val meeslepen. Da’s een doemscenario dat voorkomen moet worden. Maar ten koste van wat? Waar ligt de grens? Daar doelt Wilders op.
Wellink concentreert zich op het technische deel van het verhaal. Evenals andere bankbestuurders. Hij benadrukt de solidariteit en de vermenging van de economieën, maar vergeet te zeggen dat burgers de rekening moeten betalen voor wat banken fout hebben gedaan. Mede door onvoldoende controle van en ingrijpen door bankpresidenten zoals hij.
Het zou Wellink sieren als-ie voortaan openheid van zaken gaf. Dat begrijpen burgers beter dan de logica van een banksector die zichzelf hoge bonussen blijft geven, maatregelen als Basel III probeert af te zwakken en steunmaatregelen voor landen als Griekenland. Het verhaal is dat de banksector nog steeds een puinhoop is en landen mee kan trekken. In die situatie zijn we terechtgekomen. Wellink kan maar beter volledig zijn.
George Knight 