Posts Tagged ‘Dick Schoof’
Eerste reacties op de NSA-onthullingen in NRC. Een mooi circus
Siddert het Binnenhof door de NSA-onthullingen die de NRC vanaf vandaag brengt? Nog niet. Toch tekent zich al enige onrust aan. SP’er Ronald van Raak zegt tegen RTL Nieuws het onverantwoord te vinden dat onze regering blijft zwijgen: ‘Ik wil nu snel van minister Plasterk horen of hij deze verdenking van zich af kan werpen. Hij zegt dat onze inlichtingendiensten zich aan de wet houden, maar dat vertrouwen ben ik verloren.‘ Ook D66’er Gerard Schouw ‘wil nu weten van minister Plasterk wat hij eraan gaat doen‘. PvdA-Kamerlid Jeroen Recourt verdedigt Plasterk met de dooddoener dat de onthullingen ‘bevestigt wat we al weten’ en houdt een vooronderzoek naar een parlementaire enquête nog af. Linda Voortman van GroenLinks steunt juist zo’n vooronderzoek en pleit voor een ‘stevige, democratische controle op de inlichtingendiensten‘.
De NRC keilt de onthullingen publicitair aan. Gisteren waren NRC-onderzoeksjournalist Huib Modderkolk en hoofdredacteur Peter Vandermeersch bij DWDD. Vanochtend verscheen een andere NRC-journalist Steven Derix met piratenvoorman Dirk Poot en internet-advocaat Christiaan Alberdingk Thijm bij Tros Nieuwsshow. De NRC-site voert brokjes nieuws. Glenn Greenwald twitterde gisteravond: ‘Preview of our big set of NSA/GCHQ stories coming this week in the Netherlands with @NRC‘. Andere media geven reacties op het nieuws. De Volkskrant die de scoop aan de eigen neus voorbij zag gaan kiest in een grootmoedige houding voor een vaderlijke toon. Nieuws over 50.000 gehackte computernetwerken en Uruzgan is nieuw, de rest niet.
De onthullingen zie ik als revanche van de NRC voor eerder gemakzuchtige en volgzame verslaggeving. Zoals de bewieroking van president Obama zo’n dik jaar geleden. Edward Snowden trad begin zomer 2013 naar buiten. Denkbaar is dat dit nog net tijdig wakker worden van de NRC de verdienste van de hoofdredacteur en een nieuwe generatie journalisten is. Over de interne verdeeldheid binnen de NRC en het weggeëbde voordeel van de twijfel voor president Obama en zijn kabinet zullen we de komende maanden hopelijk meer horen. Want de opstelling van de NRC tegenover Obama was tot een jaar terug wel erg braafjes en weinig kritisch.
Hoe de invloed van de onthullingen in NRC uitpakt ligt aan de aard en de ernst ervan en de soliditeit van de verdediging van kabinet en veiligheidsdiensten. Daarover valt nog weinig te zeggen. Oppositiepartij D66 heeft trouwens de handen half gebonden in een akkoord met VVD, PvdA, SGP en CU. Worden de D66-ers Schouw en Verhoeven teruggeroepen als het serieus wordt? SP, GroenLinks en CDA hebben het geluk van de wereld dat minister Plasterk in dit dossier tot nu toe niet heeft kunnen overtuigen. Los van dubbelzinnigheden van het partnerschap met Amerikaanse en Britse veiligheidsdiensten die nu eenmaal volgen uit de eigenaardigheden van spionage ‘tussen’ landen voegt-ie daar onnodig z’n eigen onzekerheid en dubbelzinnigheden aan toe.
Foto: Publicatie van een grafiek uit de ‘Snowden-documenten’ in NRC: ‘Worldwide SIGINT/Defense Crypologie Platform‘ over de locatie en infrastructuur van 50.000 door de VS gehackte computernetwerken die voor spionage worden ingezet.
NRC start publicatie Snowden-documenten. Samen met Greenwald
Morgen 23 november begint in NRC de lang verwachte reeks NSA-onthullingen over de Amerikaanse spionage in Nederland. Volgens NRC-hoofdredacteur Peter Vandermeersch spioneren de Amerikanen sinds 1946 in Nederland. En wilden ze dat liever niet gezegd hebben. Maar de NRC doet het toch door het te onthullen.
Journalisten Steven Derix en Huib Modderkolk werkten de afgelopen maanden met correspondente Floor Boon samen met Glenn Greenwald. Die proforma met NRC een contract tekende als medewerker. Huib Modderkolk en Peter Vandermeersch geven een voorbeschouwing in DWDD. Ze zien de reeks als een work in progress. Wat af is wordt -in brokjes- gepubliceerd. Andere aspecten die nog niet af zijn worden verder onderzocht. Hierbij wordt contact gezocht met de Nederlandse veiligheidsdiensten om niet in wettelijke problemen te komen. Elke publicatie is immers een afweging van tientallen feiten. Vandermeersch ontkent dat marketing een rol speelt in de reeks onthullingen, maar volgend promotie-filmpje met Glenn Greenwald doet anders vermoeden:
Foto 1: Schermafbeelding van Huib Modderkolk (links) en Peter Vandermeersch in DWDD, 22 november 2013.
Foto 2: De NSA-dossiers in NRC.
NSA-documenten tonen aan: dataverzameling ‘tegen’ landen. Wat zegt dat over komende schadecontrole door Nederland?
Afgelopen dinsdag kwamen tegenstrijdige berichten naar buiten. De NSA zou in een maand tijd 33 miljoen persoonsgegevens in Noorwegen hebben afgetapt. Inlichtingenchef Generaal Kjell Grandhagen verklaarde in eerste instantie volgens TheLocal.no verrast te zijn door de Amerikaanse spionage in Noorwegen: ‘The head of NIS, Norway’s intelligence service, Lieutenant General Kjell Grandhagen, told Dagbladet that his agency had not collaborated with US to collect the data, and had been unaware that it was being collected.‘ Reuters kwam later op die dinsdag de 19de november naar aanleiding van een ingelaste persconferentie van Grandhagen met een persbericht dat haaks stond op zijn eerdere verklaring. Hij stelde nu dat Noorwegen de 33 miljoen persoonsgegevens had verzameld die vervolgens werden gedeeld met de NSA: ‘This was not data collection from Norway against Norway, but Norwegian data collection that is shared with the Americans.‘
Glenn Greenwald betwijfelt vandaag in Dagbladet de claim van Grandhagen dat de Noorse inlichtingendienst zelf persoonsgegevens aftapte. Uit gelekte NSA-documenten over het Boundless Informant-programma blijkt dat dit instrument gegevens tegen een land verzamelt: ‘against that country‘. Greenwald acht daarom de claim van de Noorse inlichtingendienst onwaarschijnlijk dat het zelf gegevens verzamelde en die vervolgens aan de NSA doorgaf. Dit staat haaks op de werkwijze die uit de beschrijving van Boundless Informant blijkt.
Het bericht van Reuters geeft de opinie van generaal Grandhagen. Hij gebruikt het argument dat de Noorse inlichtingendienst de data verzamelde vanwege Noorse militaire operaties in het buitenland die verband hielden met de bestrijding van terrorisme. Dit klinkt volgens Greenwald ongeloofwaardig. De NSA heeft een apart label ‘Afghanistan‘ en het afgetapte verkeer van Noorwegen -of het andere voorbeeld: Spanje- is vele malen groter dan het verkeer dat in Afghanistan wordt afgetapt. Dus afgetapte persoonsgegevens die verband houden met het ‘terrorisme’ kunnen niet het volledige afgetapte verkeer in Noorwegen verklaren.
Er zijn twee kanttekeningen te maken over de Noorse kwestie die verband houden met de journalistiek. De tegenstrijdige verklaringen van generaal Grandhagen werden ‘witgewassen’ door het persbericht van Reuters dat feitelijk niet meer was dan een opinie van Grandhagen die opgetekend werd in een persconferentie. Gevestigde media namen het blindelings en zonder commentaar over en presenteerden het als feit.
De reactie in Noorwegen kan gezien worden als een vooraankondiging van wat Nederland te wachten staat. Greenwald heeft onthullingen over de Amerikaanse spionage in Nederland aangekondigd. Naar verluidt gebeurt dit in samenwerking met de NRC. Te verwachten valt dat deze onthullingen verband houden met het instrument Boundless Informant waarvan uit NSA-documenten blijkt dat het in real-time metadata verzamelt van een land en met een muisklik details kan oproepen uit die verzameling tegen dat land. Recent verschenen publicaties over een reeks van landen, zoals Frankrijk, Duitsland, Brazilië, Spanje en Noorwegen waaruit bleek dat ze massaal worden bespioneerd door de VS. De reactie op de komende onthullingen van de AIVD of de NCTV is voorspelbaar. Een directeur zegt dat het gegevens verzamelt voor de NSA, minister Plasterk spreekt z’n zorgen uit en de media nemen het bericht over. Waarmee verhuld wordt dat Nederland achter de feiten aanloopt, geen baas in eigen huis is en de politiek geen grip heeft op de veiligheids- en inlichtingendiensten.
Foto: ‘THE MISSION THAT NEVER SLEEPS: In this NSA-document the agency describes how it collects data against countries. Screenshot: Power Point-presentation of NSA´s GAO-program‘. In het Noorse Dagbladet, 22 november 2013.
