Piratenpartij als proefproject: het belang van de continue dialoog

Overal klinkt de kritiek dat politieke partijen geen antwoorden hebben op urgente vragen. Maar de politiek is het domein van politieke partijen. Ze maken er de macht uit en verdelen onder elkaar de functies in het openbaar bestuur. J.W. Oerlemans sprak van de eenpartijstaat en het MPP-begrip waarin Monarchie en Politieke Partijen samenwerken. Spelregels dicteren dat belangen via politieke partijen worden behartigd. Wie zich buiten dat systeem opstelt heeft niets te vertellen. Maar wie meedoet gaat aan bijziendheid leiden.

Hebben nieuwe partijen de oplossing? De Piratenpartij presenteerde voor de verkiezingen van september 2012 e-democratie als middel dat de burger bij de politiek kon betrekken met als opzet dat een politieke partij niet in zichzelf gekeerd wordt. De begrippen Liquid Feedback en interactieve democratie zongen rond. Maar hoe ze voor de alledaagse praktijk te ontwikkelen? Hoewel het aan mijn eigen afzijdigheid kan liggen is me als lid van de Piratenpartij sinds een jaar nog nooit mijn stem gevraagd voor de besluitvorming.

Juan Carlos De Martin ziet in La Stampa de e-democratie als de helft van de oplossing. De Vijfsterrenbeweging van Beppe Grillo pleit voor de overstap van de representatieve democratie naar directe vertegenwoordiging door middel van internet. Het klinkt veelbelovend dat de leden door online te antwoorden een besluit over voorstel A of B nemen. Maar hoe wordt een technisch middel tot politiek? De Martin ziet eerder aanvulling dan uitsluiting van de twee systemen als oplossing. Ik stipte hetzelfde aan. Hoewel De Martin focust op Italië is het ook van belang voor Nederland om de burger meer macht te geven in het politieke systeem ten koste van de politieke partijen. Want ze gaan uit van hun eigen voortbestaan en de banenmachine voor de eigen leden.

Italiaanse partijen monopoliseren het openbare leven zonder een hoog ledental. Zonder de politiek af te schrijven zijn de Italianen ontevreden met hun functioneren. En door de globalisering is sinds de jaren ’70 de ongelijkheid toegenomen en de besluitvorming gefragmenteerd en geoutsourcet. Volgens De Martin hebben de burgers daarom het gevoel in een ondoorzichtige democratie te leven. Die ook nog eens zwak is.

Juist in de tijd dat de democratie verzwakte kregen steeds meer mensen computers tot hun beschikking. Ze gebruiken internet om informatie te vinden, hun mening te geven, onderling te communiceren en zich te verenigen. Zoals de Vijfsterrenbeweging of de Piratenpartijen leren. Opgestapelde kennis bij burgers is groter dan die in de ambtenarij of politiek. Maar door de politiek wordt dat genegeerd. De politieke partijen sluiten zich in hun eigen werkelijkheid af voor deze nieuwe ontwikkelingen. Overheden blokkeren instrumenten voor directe democratische participatie. Zelfs een proefproject voor e-democratie is in Nederland nooit opgestart.

De Martin ziet de kunst van de politiek als essentieel voor de democratie. Deugden als aanpassingsvermogen,  behoedzaamheid, verzoening en compromis blijven een voorwaarde om politiek te bedrijven. Hoe kan de e-democratie die een heel land omspant deze deugden integreren? Ander kritiekpunt voor een eenzijdige focus op e-democratie is dat vooral de zwakkere groepen ondervertegenwoordigd zijn op internet. En democratie eist nu eenmaal overleg en afwegingen. Juist om tot een integrale aanpak met samenhang te komen.

De Martin geeft een oplossingsrichting die te vaag is om werkbaar te zijn. Hij blijft hangen in zijn suggesties voor de toekomst om de representatieve democratie om te vormen tot een democratie met meer participatie. Voor Nederland lijkt daar in de gevestigde politiek weinig kans op. Vernieuwing van het kiesstelsel wordt door de gevestigde politieke partijen geblokkeerd. In de Nederlandse politiek klinken geluiden zoals die van Anton Zijderveld dat de kloof met de burger eerder te klein dan te groot is omdat ‘de geestelijke elites in de verschillende sferen van onze maatschappij van eminent belang zijn‘. Zonder dat het hardop wordt erkend bepaalt dit regentesk denken nog steeds het gedachtengoed van de Nederlandse gevestigde politieke partijen.

Het klinkt weinig hemelbestormend, maar een evolutie die e-democratie integreert in de representatieve democratie is de oplossing om uit de huidige politieke crisis te komen. Een nieuwe partij als de Piratenpartij kan de uitdaging aannemen om de burger de politiek in te trekken en het belang van de politieke partijen te verminderen. Maar wel met inachtneming van het besef dat e-democratie geen wondermiddel is en het politiek handwerk van compromis, continuïteit en aanpassingsvermogen noodzakelijke voorwaarden zijn.

Foto 1: Vasquez in La Stampa.

Foto 2: Illustratie bij artikel van Juan Carlos De Martin in La Stampa.

Theodor Holman ontmoet Geert Wilders ontmoet Anders Breivik

Theodor Holman heeft een dialoog tussen Geert Wilders en Anders Breivik geschreven. Het leerstuk wordt in De Balie voorgelezen door Thijs Römer en Hugo Koolschijn onder regie van Titus Muizelaar. Op het Londense Heathrow heeft Wilders een vertraagde vlucht en komt in gesprek met Breivik. De kernvraag van Breivik aan Wilders is: ‘Hoe ver bent u bereid te gaan?’ Holman focust op de verschillen tussen Wilders en Breivik.

In een interview met Joost Niemoller op Dagelijkse Standaard licht Holman toe. Deel 1 en deel 2. Holman heeft het compleet gehad met de in zijn ogen onterechte kritiek op Wilders en het politiek correcte denken zoals dat in de media gebruikelijk is. Hij wil er niet meer optreden. Volgens hem zitten maatschappelijke voorlopers niet in de kunstwereld noch in de journalistiek, maar op het internet, bij blogs. Laatstgenoemden zijn vrijer.

Holman blijft onduidelijk in zijn opvatting over democratie. Hij zet het niet af tegen de rechtsstaat, maar tegen het fatsoen en de mores in de media. Dat lijkt zijn persoonlijke pijnpunt. Maar over de houdbaarheid van de democratie blijft-ie vaag. Volgens Holman kiest Wilders voor democratie en Breivik niet. Zoals hijzelf ook voor democratie kiest. Maar hij ziet dat dat door de massale immigratie van moslims de democratie onder druk staat. De remedie is goed onderwijs en geloof in de democratie. Wellicht tegen beter weten in.

De worsteling van Holman laat de twijfel zien na het wegvallen van oude vanzelfsprekendheden. Zijn voorkeur is de vrijzinnigheid en loopt van D66 en VVD tot PVV. Maar vrijzinnigen vinden in de Nederlandse politiek hooguit toevallig aansluiting bij een individu als Boris van der Ham. Interessant zou zijn als Holman zijn volgende Brechtiaanse leerstuk aan het ontstaan van een geloofwaardige vrijzinnige beweging zou wijden. Wat er niet klopt aan P&W en de PvdA weten we intussen wel. We moeten daaraan voorbijgaan voor de opbouw.

Foto: Schermafbeelding van passage uit interview op Dagelijkse Standaard van Joost Niemoller met Theodor Holman

Aanslag op Belgische moskee door strijd tussen moslims. Is witte mars de oplossing?

In het Brusselse Anderlecht is gisteren door brandstichting de 46-jarige imam Abdellah Dahdouh van de shjiitische Rida-moskee door rookvergiftiging om het leven gekomen. De dader is een soennietische moslim. Vertegenwoordigers van de Belgische moslimgemeenschap hebben de soennitische beweging verantwoordelijk gesteld voor de brandstichting. Als motief geeft de brandstichter op dat-ie ‘de sjiitische gemeenschap angst wilde aanjagen omwille van de situatie in Syrië‘. Zo meldt het parket volgens De Morgen.

De Rida-moskee organiseert komende zondag een witte mars ter ere van de omgekomen imam. Een Belgische manier om geweld te veroordelen. Volgens Kamel M’Rabet van het centrum moet de mars ‘voorkomen dat er in de toekomst nog zoiets gebeurt‘. Het zal ook een oproep zijn ‘tot verdraagzaamheid en dialoog‘.

Maar de vraag is of een witte mars het juiste middel is om geweld tussen sjiieten en soennieten te stoppen. Het is nauwelijks voorstelbaar. Als dat zo is dan kunnen de Belgen de formule van de witte mars misschien exporteren naar Libanon, Syrië of Irak. Landen met veel geweld tussen sjiitische en soennietische moslims.