SGP neemt in verkiezingsprogramma een risico omdat aanpak van de islam op het christendom kan terugslaan

De SGP worstelt met de islam. Want geldt daarvoor dezelfde godsdienstvrijheid als voor christenen, of niet? De partij weet niet of het wat het ‘secularisten’ noemt met D66 als afschrikwekkend voorbeeld of de islam als de grootste bedreiging van het eigen gedachtengoed moet zien. In het verkiezingsprogramma gaat bovenstaande passage over de islam. Is wat de SGP er van maakt een zinvolle of wellicht een valse tegenstelling?

De SGP verzwakt in de verkeerde reactie op iets van buiten. Des te vreemder omdat Nederland als het ooit omvangrijkste islamitische land ter wereld een wetenschappelijke traditie heeft in de kennis van de islam. Snouck Hurgronje en daarna. Vraag is waarom de kennis niet benut is. Nog steeds een blinde vlek in onze recente politieke geschiedenis. Vergelijkingen met andere landen in de opvang van moslims pakken niet altijd gunstig uit, maar zijn vaak onrechtvaardig. ‘Moslims’ die naar de VS gingen waren vaak christen en hoogopgeleid. Ze komen uit moslimlanden, maar zijn als bedreigde elite het eerst vertrokken. Naar Nederland zijn plattelanders, laagopgeleiden en cultureel conservatieven gekomen. De stap naar de grote stad van een geïndustrialiseerde samenleving vanuit een plattelandsomgeving was een reuzenstap. De islam wordt door critici een woestijncultuur met wrede aspecten genoemd. Maar Arabische staten kennen al vanaf een pre-islamitisch tijdperk de verfijning van de stad. Door de opkomst van de fundamentalistische islam komt die traditie onder druk te staan. De intellectuele, seculiere Arabische stadselite zal zich onderhand meer thuisvoelen in het Westen dan in de eigen omgeving die in hoog tempo islamiseert. Maar niet bij de theocratische gedachtenwereld van de SGP die de polderversie van die woestijncultuur vertegenwoordigt.

In een reactie zegt fractieleider Kees van der Staaij van de SGP volgens een bericht in De Limburger: ‘In tegenstelling tot het Midden-Oosten kent het Westen geen traditie om geloofsbelijdenissen over straat te strooien. De overheid biedt meer ruimte dan we hier gewoon zijn.’ Wie het gebeier op zondagochtend als een uiting van geloofsbelijdenis ziet zal hier anders over denken. Of de constatering van Van der Staaij een einde rechtvaardigt van de gebedsoproepen die vanuit moskeeën over straat schallen is daarom de vraag.

Het is best om daar een eind aan te maken, maar dan gelijke monniken, gelijke kappen. Dan moeten er ook een einde komen aan het gebeier van kerklokken en andere uitingen van geloofsbelijdenis in de publieke ruimte, zoals processies en andere christelijke manifestaties. De verdediging van de SGP dat kerkklokken bij het Nederlandse cultuurpatroon passen en daarom strikt gezien niet religieus van aard zijn kan eenvoudig weerlegd worden. 1) Islamitische Nederlanders kunnen beweren dat hun oproep vanuit de moskee een culturele uiting is die past bij het nieuwe Nederland. 2) Nederlanders die de seculiere staat voorstaan met pluriformiteit en gelijkheid van godsdienst en levensovertuiging zoals dat gegarandeerd wordt door de overheid vinden in Van der Staaij’s woorden munitie om die gelijkheid op te eisen. De SGP neemt een risico door deze religieuze doos van Pandora te openen. Het kan zich tegen het orthodoxe christendom keren.

Foto: Schermafbeelding van een deel uit het Verkiezingsprogramma van de SGP.

Er is nu geen antwoord op het dreigen met geweld van rechts-populisten

Enkele wetmatigheden worden steeds zichtbaarder. Zo houden rechts-populisten van dreigen. De leider van de Oostenrijkse FPÖ Heinz-Christian Strache zegt in een tweet dat er zeer twijfelachtige zaken passeren (‘Sehr fragwürdige Dinge’) bij de presidentsverkiezingen tussen de kandidaat van de Groenen Alexander Van der Bellen en FPÖ-kandidaat Norbert Hofer. Met de onuitgesproken boodschap dat hij een nederlaag van Hofer niet accepteert. Strache komt tot de conclusie omdat het ministerie van Binnenlandse Zaken in de voorlopige resultaten de nog niet getelde poststemmen meerekende, terwijl Hofer een voorsprong van 51,9 tegenover 48,1% heeft. Maar het ministerie van Binnenlandse Zaken had deze weergave in een bericht van zondagavond 22 mei al verduidelijkt en gecorrigeerd voordat Strache met z’n tweet kwam. Het was volgens Binnenlandse Zaken nooit de bedoeling geweest dat deze voorlopige resultaten naar buiten gebracht zouden worden.

In Nederland dreigde Geert Wilders afgelopen zaterdag in een interview met De Limburger voor de zoveelste keer dat als zijn partij bij de Tweede Kamerverkiezingen van 15 maart 2017 de grootste partij wordt, maar buiten de regering blijft hij vreest voor een revolte. Wilders: ‘Ik ga hier niet in een tank naar het Torentje toe. Maar dan komen er nieuwe verkiezingen en wordt de PVV nog groter.’ Waarom hij zegt dat hij niet met een tank naar het Binnenhof gaat als hij dat niet van plan is geeft voeding aan de dreiging. Als een door de wol geverfde parlementariër weet Wilders dat hij er staatsrechtelijk naast zit omdat de enige vereiste voor het vormen van de regering de steun van een meerderheid in het parlement is. Hoe dat is samengesteld doet er niet toe. In 1977 bleef de grootste partij de PvdA buiten de regering door het samenspel van VVD en CDA.

In de VS voorspelde Trump-vertrouweling Roger Stone in april 2016 toen Trump geen meerderheid leek te behalen en een ‘contested convention’ waarschijnlijk leek een dag van woede. De actie Stop the Steal bevat de waarschuwing vol historische verwijzingen: ‘We must own the streets.’ Stone dreigde ermee om tijdens de Republikeinse conventie in Cleveland de kamernummers in de hotels waar de tegenstanders van Trump verbleven publiekelijk aan de Trump-supporters door te geven zodat ze die gedelegeerden in hun hotel op konden zoeken omdat ze ‘het recht’ hadden om dit te ‘bespreken’. De verwijzingen naar het fascisme van de jaren ’20 en ’30 met knokploegen en buitenparlementaire strijd om de macht op straat is onmiskenbaar.

Wat moet het antwoord zijn op het dreigen met geweld van de rechts-populisten? Strache dekt zich vanuit een politieke reflex in tegen een nederlaag van Norbert Hofer door nu al de schuld af te schuiven op anderen. Wilders vlucht in doemscenario’s omdat hij door zijn harde taal en het opblazen van het kabinet Rutte I politici van zich vervreemd heeft en beseft hoe geïsoleerd hij is. Stone’s actie leert dat de kloof tussen straat en politiek toeneemt. De politiek heeft dat aan zichzelf te wijten doordat het zich vervreemd heeft van het volk.

Dreigen met geweld is geen taboe meer, maar dringt langzaam door tot de kern van het politieke handelen. De macht van de straatvechters kan in de politiek snel een factor van betekenis worden. Zover moet het niet komen. Het zou verstandig zijn als de machthebbers in de Westerse liberale democratieën als de wiedeweerga hun politieke bestel hervormen door de betrokken, geïnformeerde en goedgezinde burger niet langer als vijand, maar als bontgenoot te beschouwen. Daar zit ‘m de redding van de democratie. Het probleem is zoals de kandidatuur van Hillary Clinton leert dat de politiek grotendeels wordt bestuurd door megaondernemingen die het politieke bestel niet als manier zien om de macht te verdelen, maar om de macht te bezitten. Dit laat systeemwijzingen niet toe, zodat rechts-populisten niet afdoende gepareerd kunnen worden en door zullen blijven groeien. Zodat het erger wordt en straks een reactie vanaf de bodem van de geschiedenis moet komen.

Foto: Schermafbeelding van bericht ‘Strache: ‘Fragwürdige Dinge passieren!’’ op oe24, 23 mei 2016.