Verbouwing Museum De Lakenhal valt 3,2 miljoen duurder uit. Maar fouten zijn er volgens wethouder Strijk niet gemaakt

Museumbeleid is vastgoedbeleid. Museum De Lakenhal in Leiden krijgt naar verwachting 3,2 miljoen extra op de 16 miljoen die nodig is voor verbouwing en renovatie, aldus een bericht van Omroep West. Er lijkt in de raad een meerderheid voor te zijn, maar de stemming in de raad op 11 oktober zal dat pas duidelijk maken.

In een voorstel zegt het College over de aanbesteding: ‘Helaas heeft deze aanbesteding niet tot het gewenste resultaat geleid. Alle aanbiedingen bleken aanzienlijk hoger te zijn dan het beschikbare budget. Daarom is de aanbesteding ingetrokken en een nieuwe procedure gestart. Samen met het ontwerpteam en het museum is gekeken naar mogelijke besparingen en optimalisaties. Daaruit blijkt dat we het volledige verschil niet kunnen overbruggen zonder ingrijpende aanpassingen van de plannen. Deze aanpassingen hebben echter grote gevolgen, zowel voor de planning en de plankosten van het project, als voor de exploitatie van het museum.’

Vraag blijft waarom alle aanbestedingen ‘aanzienlijk hoger’ waren dan het beschikbare budget. Wethouder Robert Strijk (D66) geeft er niet echt antwoord op. Hij praat eromheen. Ondanks zijn uitspraak dat ‘we zeer uitgebreid hebben onderzocht wat moet er gebeuren in het museum, dat we een bestek hebben gemaakt waar heel precies in staat wat er allemaal moet gebeuren, dat er een aannemer is die zegt ‘ik ga het daar voor bouwen   (..) maar we hebben het toch wel erg goed nu allemaal berekend’. De waarheid is anders. Wat duidelijk wordt uit dit dossier is dat het Leidse College de verbouwing en renovatie van Museum De Lakenhal juist niet goed heeft ingeschat. Ondanks alle superlatieven die wethouder Strijk het College toedicht. Het zou verstandiger zijn om gewoon toe te geven dat het College in dit geval een inschattingsfout heeft gemaakt.

Het Achterhuis van Anne Frank als spel. Nieuw cultuurpatroon of oud cultuurgoed?

De oorlog, houdt het nooit op, ook niet na 70 jaar? Of is het: de oorlog houdt nooit op, ook niet bij de derde generatie? De 19-jarige Thijs Verberne uit het Brabantse Valkenswaard maakt Het Achterhuis van Anne Frank tot een spel. En een bedrijf. Bezoekers kunnen onderduiken in de escaperoom. Er kan in de boerderij nog een ander spel gespeeld worden: De Ondergrondse, waarin spelers tegen Duitsers kunnen vechten. Zogenaamd dus. De Anne Frank Stichting die het gedachtengoed en ook de naamsexploitatie van het ‘merk‘ Anne Frank bewaakt vindt wat Verberne doet van weinig respect getuigen, aldus een bericht in Het Parool. Verberne haalt de schouders erover op. Is het een strijd en een generatieconflict tussen de ene en andere uitbater van het gedachtengoed van Anne Frank? Ontstaat hier een cultuurpatroon of zinkt een oud cultuurgoed af? Dit soort berichten zorgt in Nederland voor opschudding waarbij altijd weer de woorden ‘respect’ en ‘kwetsen’ vallen.

Kunstenaarsinitiatief van Studio Omstand in Arnhem: Pulse

Nutsbedrijven die behoren tot het industrieel erfgoed zijn door de ligging aan de rand van het centrum, de grote volumes en de zakelijke architectuur doorgaans geknipt voor de presentatie van beeldende kunst. Vaak tijdelijk. Zoals afgelopen zomer bleek uit de tentoonstelling Global Imaginations in De Meelfabriek in Leiden. Het terrein maakt in een nieuwe bestemming plaats voor een hotel, een verzamelgebouw en appartementen.

In Arnhem bestaat Studio Omstand, het is ‘een artist-based projectbureau dat de relatie tussen hedendaagse beeldende kunst & het publieke domein onderzoekt.’ Bij fijnproevers bekend van de Geheime Bunker. Het is het lot van theoretiserende en curaterende kunstenaars om te ‘onderzoeken’, te ‘verkennen’ en te ‘spiegelen’ dat het een lieve lust is. Ze willen ontdekken wat ‘de identiteit van de plek is’. Om in navolging van Roland Barthes de mythe van de plek in een prefab-analyse te ontmaskeren en te neutraliseren tot een vrijplaats waar de burgerij op z’n minst op afstand wordt gehouden. Voor zolang het duurt. Omstand betrekt een voormalig gebouw van de PGEM in het Nieuw Kade Kwartier. Nu met het kunst- en cultuurprogramma Pulse 1 met onder meer werk van Jaap Kroneman, Mirjam Kuitenbrouwer en Lieven Hendriks. Wordt maandelijks vervolgd.

Foto: Schermafbeelding van deel van ‘Het nomadisch stadspark komt in beweging…..’ van Studio Omstand.

Romuald Hazoumè: humor, kracht en verbeelding van Afrika

Er gaat niets boven humor. Of omkering van waarden waardoor inzicht doorbreekt over machtsverhoudingen. Die anders blijken te zijn dan we dachten. En dat alles op een amuserende en ontspannen toon. Tot en met 5 oktober 2015 is op de -teleurstellend hoogdravende theoretische- tentoonstelling Global Imaginations in De Meelfabriek in Leiden een presentatie van de Beninse kunstenaar Romuald Hazoumè te zien. Met de film NGO SBOP, (Solidarité Béninoise pour Occidentaux en Péril), ofwel Beninse Solidariteit voor westerlingen in nood. Zwarte Afrikanen wordt gevraagd om geld te geven voor armlastige blanke westerlingen. In de film geeft uiteindelijk iedereen aan dit goede doel. Van Afrika wordt gezegd dat het het continent van de toekomst is. Immens rijk aan grondstoffen. En humor, warmte en menselijkheid. In elk geval in deze film van Romuald Hazoumè die ons naar onszelf laat kijken. Maar ook naar een Afrika zoals hij het ons graag laat zien. 

Foto: Romuald Hazoumè, Petrol Cars, 2012. Credits: Jonathan Greet, 2014 voor October Gallery, Londen. 

Reconstructie Het Achterhuis van Anne Frank in Lakenhal roept vragen op

In Leiden is tot en met 5 oktober 2015 op verschillende plekken de door Museum De Lakenhal georganiseerde tentoonstelling ‘Global Imaginations’ te zien. Een onderdeel ervan roept controverse op zoals blijkt uit kritiek op Jonet. Het gaat om de installatie ‘Monument to the Dutch’ in De Meelfabriek van het collectief ‘Ghana ThinkTank’. Het Achterhuis van Anne Frank is nagebouwd en deels ingericht als islamitische gebedsruimte.

Jonet zet vragen bij de toeeigening en het ‘bezit’ van de herinnering aan het leed uit de Tweede Wereldoorlog: ‘De vraag dringt zich op of het gepast is om Anne Frank, symbool van de moord op zes miljoen Joden, te koppelen aan het huidige islamdebat.’ Museumdirecteur Meta Knol antwoordt daarop dat indirect de Sjoa en islamofobie wel degelijk met elkaar te maken hebben. Want: ‘Op de website van de Anne Frank Stichting is ook te lezen dat zij hun werk doen om hedendaags racisme te bestrijden. Dit kunst werk is bedoeld als pleidooi voor tolerantie.’ De impliciete claim van Knol is dat zo’n pleidooi dan per definitie toelaatbaar is.

Het aanwenden van onderdelen van de Sjoa voor het inrichten ven tentoonstellingen roept al snel controverse op. Zoals eerder dit jaar in Estland bij de tentoonstelling ‘Mijn Polen’ in het Kunstmuseum Tartu. Zie hier voor commentaar. Meta Knol doet wat logisch van haar verwacht kan worden door te verwijzen naar de sfeer van hedendaags extremisme en racisme, vreemdelingenhaat en de positie van minderheden. De gebruikelijke en wat automatistische uitleg van curatoren en museumdirecteuren om de kou uit de lucht te halen. Ik schort mijn oordeel over de installatie ‘Monument to the Dutch’ op tot ik het gezien heb. Want de duivel zit in de details. Daarmee staat of valt het oordeel of de installatie aan de goede kant van de geschiedenis blijft.

Over iets anders wil ik me wel uitspreken en dat is de begeleidende tekst van De Lakenhal over Ghana ThinkTank omdat het collectief hierin als een stap voorwaarts wordt gepresenteerd, terwijl het me eerder een stap terug in de tijd lijkt. Daarnaast rijgen pretenties en clichés zich aaneen: ‘Wat in eerste instantie lijkt op een ludieke omkering van traditionele machtsverhoudingen en rolpatronen, wordt al snel een confrontatie met de vraag hoe mensen zich verhouden tot de wereld om hen heen.’ Is dit het beste wat de educatieve afdeling van De Lakenhal in huis heeft? Nog een: ‘De oplossingen van de denktanks zijn verwerkt in een opzienbarende installatie die bruggen bouwt tussen schier onverenigbare grootheden.’ Wie dit leest betreedt een parallelle wereld van islam en jodendom waar niets anders lijkt te groeien. En dat in het Leiden van Baruch Spinoza. 

Foto: ‘GHANA THINKTANK, MONUMENT TO THE DUTCH, 2015 (INTERIEUR) An installation that brings together sacred symbols of tolerance. Diverse materialen. Courtesy Ghana ThinkTank. Ontwerp Ghana ThinkTank. Uitvoering José Warmerdam-van Beek’. Juni, 2015.