Ed Bereal en de controverse in een kunstmuseum: wat is het?

Uit deze video valt niet een-twee-drie op te maken wat er controversieel is aan de tentoonstelling ’Wanted: Ed Bereal for Disturbing the Peace’ van Ed Bereal in het Whatcom Museum in Bellingham, Washington. Bereal is een lokale kunstenaar die hiermee zijn eerste retrospectief in een museum krijgt, zo kondigt het museum  trots aan. Opvallend is dat Bereal 82 jaar is. De lokale The Bellingham Herald heeft het in een artikel over een ‘politiek geladen tentoonstelling’ en de Afro-Amerikaanse Bereal die ‘enkele wenkbrauwen deed fronsen in deze overwegend witte stad’. Bereal kreeg het niet voor niks. Bronzen testikels voor het werk ‘Exxon: De vijf ruiters van de Apocalyps’ konden in de gieterij pas na bemiddeling van een vriend gegoten worden. En toen een drukker realiseerde dat een afbeelding Trump met de Antichrist vergeleek verviervoudigde hij de prijs. Bereal vond een andere drukker. Dat gebeurt in de overwegend Democratische staat Washington. Is vooral de voorgeschiedenis en de tegenwerking van deze Afro-Amerikaanse kunstenaar niet de echte controverse?

Kunstenaar Ayanda Mabulu valt president Zuma aan. Is zijn kunst daarom geen kunst?

De grens aan kunst komt aan de orde wanneer die grens overschreden wordt. Als er bijvoorbeeld politieke belangen spelen. Dan moet kunst getemd worden en mag het geen kunst meer zijn. In een interview spreekt Pitika Ntuli over de kunst van Ayanda Mabulu die in Zuid-Afrika tegenstand ontmoet. Ntuli neemt afstand van de verontwaardiging en legt uit wat de grenzen aan kunst zijn. Hij neemt een educatieve taak op zich door het publiek op te voeden en te introduceren in de kunstpraktijk. Inclusief de interviewster die met haar vragen houvast zoekt. Voor de jeugdbeweging ANCYL van het ANC is het volgens een bericht in Cape Town Express  duidelijk: een gewraakt werk van Mabulu is geen kunst omdat het de president ‘zou beledigen’ en ‘zijn integriteit zou beschadigen’. De aanname is dat kunst die beledigt geen kunst meer genoemd kan worden.

Ayanda Mabulu heeft het niet zo op president Jacob Zuma die hij tot diens aftreden zegt te zullen blijven achtervolgen met zijn kunst. Zuma likt op een schilderij de reet van de Indiaas-Zuid-Afrikaanse zakenman Atul Gupta in een vliegtuig dat Zuid-Afrika symboliseert. Zuma en Gupta, ofwel Zupta hebben nauwe zakelijke banden waardoor de familie Gupta een grote politieke invloed heeft die volgens critici ongewenst is. Mabula merkt op dat als Zuma blank was geweest hij nu als held zou worden beschouwd in ANC-kringen. Nu moet het werk beschermd worden. Zuma’s familie  overweegt volgens een bericht in Mail&Guardian juridische actie tegen Mabula omdat ‘de rechten van de president geschonden zouden zijn’. De aandacht in de Zuid-Afrikaanse media voor de tentoonstelling in de Ruben Pasha Gallery in Johannesburg is overweldigend.

Foto: Schilderij (Zuma’s painting) van Ayanda Mabulu.

Kunstwerk ‘In Memoriam Albert Verlinden’ van Jordy Koevoets verwijderd door GVB

Een werk van de Bredase kunstenaar Jordy Koevoets is afgeplakt door het GVB. In een bericht geeft AT5 de bijzonderheden: ‘Het was bedoeld als statement tegen de roddeljournalistiek, een in memoriam voor RTL-boegbeeld Albert Verlinde. Het werd geplaatst in een vitrine op metrostation Wibautstraat maar werd snel afgeplakt door een geschrokken GVB.’ Koevoets wilde met de installatie In Memoriam: de dood van een roddelkoning een statement maken tegen ‘de onmetelijke en verzengende banaliteit en absurditeit van de huidige consumptie- en mediamaatschappij.’ Het werk is vandaag op last van het GVB definitief verwijderd.

Koevoets liet geen onduidelijkheid bestaan over zijn opstelling: ‘Weg gluiperige glimlach, weg schijnheilig gezicht; het is gedaan met de dagelijkse zelfbevlekking. Lieve Albert, we hebben van je genoten zolang het duurde…’. Het GVB kwam volgens een woordvoerder tot ‘deze ongebruikelijke beslissing’ omdat het werk ‘dusdanig kwetsend voor een bepaald persoon’ was dat het werd verwijderd. Waarom volgens Koevoets een ‘statement tegen de roddeljournalistiek’ een statement tegen de ‘consumptie- en mediamaatschappij’ is valt niet makkelijk in te zien. Ageren tegen licht amusement draagt de valkuil van de doodlopende weg in zich.

Foto: Installatie ‘In Memoriam: de dood van een roddelkoning’ van Jordy Koevoets in vitrine Metrostation Wibautstraat, Amsterdam. Voor en na.

Anish Kapoor krijgt in Versailles ruimte voor een Dirty Corner

De reactie van deze bezoekers op het werk van de Brits-Indiase kunstenaar Anish Kapoor in de tuinen van Versailles toont de kracht van het werk. Ze zijn in verwarring gebracht. De plaatsing van zijn uit 2011 daterende werk Dirty Corner wordt in de verbeelding voorgesteld als de reuze vagina van de koningin en is van juni tot oktober te zien. Met de assemblage van werk, plek en betekenis roept Kapoor vragen op over de grenzen aan de macht, en aan de kunst. Hij zegt een politieker perspectief op de macht te willen geven dan zoals dat doorgaans in Versailles wordt gepresenteerd. Driehonderd jaar na de dood van koning Lodewijk XIV op 1 september 1715. Dat hij de ruimte krijgt om dat op zo’n symbolische plek te mogen doen getuigt van moed van de organisatie van het kasteel van Versailles en van de kracht van zijn eigen improvisatievermogen.