Wonder van de ontkoppeling met religie: PvdA en Asscher

Is Geert Wilders aan het woord? In elk geval klinkt bovengenoemde uitspraak als verademing voor iedereen die rechtsstatelijkheid centraal wil zetten in de politiek. Het zegt namelijk dat dit een component van integratie is. De enige objectieve manier om alle groepen op een gelijkwaardige wijze onder een noemer te brengen.

De ontkoppeling van religieuze belangen die PvdA-kamerlid Martijn van Dam bepleitte wordt verwoord. Accentverlegging gaat nooit zonder tegenstand. Want gelijkwaardigheid voor allen kent machtsposities die verloren worden. Ongelijke grootheden met overlappingen en verschillen hangen democratie, rechtsstaat en secularisme samen. Waarbij de rechtsstaat richtlijn en garantie is, democratie de uitvoering en secularisme de inrichting. Desondanks blijven de marges groot, maar wel met een streven naar  tempering van verschillen.

De uitspraak is van Lodewijk Asscher, vice-premier en minister van Sociale Zaken. Hiermee zet Asscher definitief een streep door de compenserende neutraliteit van oud PvdA-leider Job Cohen. Achteraf valt het kantelpunt van de cultuurstrijd, weg van de relativering in 2009 te plaatsen. Practicus en vrijdenker Asscher representeert de nieuwe hoofdstroom van de PvdA waartoe ook huidig partijleider Diederik Samsom, oud-partijleider Wouter Bos, Martijn van Dam en burgemeester van Amsterdam Eberhard van der Laan behoren.

Nu Wilders aan macht heeft ingeboet kan zonder gevaar voor schade over grensoverschrijdend gedrag worden gesproken. De trits democratie, rechtsstaat en secularisme kent naast rechten ook plichten. Ook de overheid moet streven naar gelijkwaardigheid. Vandaar dat de woorden van Lodewijk Asscher ook opgevat kunnen worden gericht te zijn aan de VVD. Die nog bij de doormeting van de verkiezingsprogramma’s niet zonder kritiek bleef op het gebied van rechtsstatelijkheid. Op het ministerie van Veiligheid en Justitie vormen de bewindslieden Opstelten en Teeven een bolwerk dat vaak meer oog heeft voor veiligheid dan recht.

Foto 1: Schermafbeelding van passage uit ‘Trots zijn op gedeelde identiteit’ door Lodewijk Asscher op pvda.nl.

Foto 2: Yusultini en zijn vrouw Faeeza demonstreren hun ‘levitatie’ act op een strand in de jaren ’50.

PvdA koerst voorzichtig weg van de islam

‘Het is niet de islam die conflicteert met de joods-christelijke traditie, het zijn onze eigen opvattingen. En daar is juist de angst voor de islam op gebaseerd: dat via de islam vormen van onderdrukking en achterstelling terugkomen waar we ons in post-christelijk Nederland aan ontworsteld hebben. Die angst is niet ongegrond, maar we kunnen moslims niet het recht ontzeggen dezelfde achterhaalde opvattingen te koesteren als de SGP en de Paus.‘

Is hier een militante atheïst aan het woord? In ieder geval niet Geert Wilders, want hij zou als-ie sprak over de islam het niet hebben over ‘achterhaalde opvattingen‘, maar ‘achterlijke opvattingen‘. Een miniem verschil. Het citaat uit juni 2009 is van oud PvdA-wethouder van Leiden Paul Bordewijk en staat op de site van de PvdA.

Bordewijk denkt in de lijn Martijn van Dam over wie columniste Nausicaa Marbe in De Volkskrant opmerkt: ‘Misschien zijn de orthodoxen afgeschrikt door wat ze opvingen over de opvattingen van Martijn van Dam, die de totale ontkoppeling van zijn partij van religieuze belangen bepleitte. Op zijn blog adviseerde hij afgelopen maart moslimkiezers hun verwachtingen bij te stellen: de PvdA steunt het individu, niet de groepsdwang; moslims krijgen geen uitzonderingspositie en de partij gaat niet meer regelen dat anderen zich aan geloofseisen aanpassen.‘

Marbe constateert dat de PvdA onder ‘straatcoach’ Diederik Samsom afstand heeft genomen van Job Cohen die thee dronk met de moslims. En de van oorsprong seculiere PvdA de verkeerde richting opstuurde. In Amsterdam zette burgemeester Eberhard van der Laan vanaf zijn aantreden stilzwijgend het gedachtengoed van zijn voorganger bij het oud vuil. Zo ontsnapt de PvdA aan de donkerste dagen van het multiculturalisme toen het zich liet gijzelen door conservatieve moslims. Samsom geeft voorzichtig tegenroer en koerst weer richting secularisme zoals Van Dam dat representeert. Zodat critici als Eddy Terstall die overliepen naar partijen die vrijzinniger waren dan de PvdA onder Cohen weer iets binnen de PvdA te zoeken hebben.

Onder Samsom is die vlucht niet meer nodig. De koerswijziging maakt de huidige PvdA minder kwetsbaar voor aanvallen van Wilders. Met enig venijn merkt Marbe op dat de Partij van Allah nu de Partij van de Afhaakfundi wordt. Samsom staat een realistische koers voor, maar moet omzichtig opereren om de nog altijd invloedrijke multiculturele vleugel Vogelaristen niet van zich te vervreemden. Daarom gaat het opschuiven zo ongemerkt. Als Samsom de huidige lijn doorzet dan valt te verwachten dat straks bij de PvdA het secularisme weer volop en beginselvast gekoesterd gaat worden binnen het sociaal-democratisch gedachtengoed. Zoals het hoort.

Foto: Symbolische voorstelling van het succes der sociaal-democratie, 1899