Hoe kunnen godsdiensten die in de kern hetzelfde zijn zich op de concurrerende religiemarkt van elkaar onderscheiden?

Gelijksoortigheid is paradox én zwakke plek van gevestigde godsdiensten. Ze claimen uniek te zijn, maar doen allemaal min of meer hetzelfde en lijken in de kern op elkaar. Hoewel ze dat zelf sterk ontkennen. Dat is geen wonder omdat ze immers vanuit dezelfde behoefte zijn ontstaan. Weliswaar in uiteenlopende culturen wat de uiterlijke verschillen verklaart, maar vanuit dezelfde existentiële angst of twijfel van mensen. Namelijk het motief van mensen om voor zichzelf een veilige omgeving te creëren die enige bescherming biedt door de onzekerheid van het leven op afstand te houden. Daarbij bieden godsdiensten niet alleen filosofisch onderdak voor wat het Zijn betreft, maar doen dat ook in praktisch opzicht door groepsvorming en gemeenschapszin. Geloofsgenoten worden in- en andersdenkenden uitgesloten. Dat bindt gelovigen nog meer aan godsdienst.

Op de concurrerende religiemarkt levert dat problemen op. Want hoe kan de ene godsdienst zich van andere godsdiensten onderscheiden als ze in de kern op hetzelfde neerkomen? Gesteld dat de uiterlijkheden voor de gelovige onvoldoende redenen zijn om zich te laten overtuigen. Hoe dat gaat toont deze video. Scott Oliphint meent dat het christendom uniek is en categorisch van andere godsdiensten verschilt ‘omdat alleen het christendom beweert dat God zondaren redt’. Dat is om meerdere redenen een cirkelredenering die vanuit het christendom iets als unieks verklaart omdat het in het christendom voorkomt. Waarbij de ‘God’ die mensen zelf gecreëerd hebben tot autoriteit wordt bevorderd om te legitimeren dat ‘God’ christelijke gelovigen redt. Andere godsdiensten kunnen op aspecten dezelfde uniciteit claimen die alleen in hun godsdienst voorkomt.

Begrijpelijk is dat godsdiensten zich tegen elkaar afzetten om gelovigen te trekken. Het is harde concurrentie voor organisaties die in de kern hetzelfde product verkopen. Uiteraard bestaat dat niet in pure vorm, maar is verweven met politieke, maatschappelijke en culturele belangen. In essentie worden veel kandidaat-gelovigen meer door ‘bijzaken’ aangetrokken dan door geloofswaarheden. Religieuze propaganda is noodzaak voor godsdiensten om concurrenten van het lijf te houden en te overleven. De geschiedenis van de afgelopen 20 eeuwen kent vele godsdiensten die het niet gered hebben. Toch is het jammer dat vertegenwoordigers van godsdiensten de noodzaak voelen om zich met deze marketing die grenst aan desinformatie af te zetten tegen andere godsdiensten. Het leert dat het genre ‘godsdienst’ aan een fundamentele hervorming toe is.

Nietsontziend claimen religieuze organisaties andersdenkenden. Zelfs doden worden om zakelijke redenen over hun graf ingelijfd

Georganiseerde religie is een miljardenbusiness. Er staan grote zakelijk belangen op het spel. Opbrengsten uit vastgoed en bedrijven of kerkelijke belastingen. Religieuze organisaties zetten alle onderscheidende middelen in om zichzelf aantrekkelijk en ‘sexy’ te maken. Om de concurrenten de loef af te steken. Want de religieuze markt kent wereldwijd met duizenden religies en religieuze stromingen vele mededingers. Inclusief de verafgoding van de duizenden Goden. Religies vissen in dezelfde vijver. In West-Europa is die religieuze markt ook nog eens krimpend, zodat de strijd om de overblijvende gelovigen nog feller is dan in een groeimarkt.

Zoals Pepsi Cola en Coca Cola, Shell en BP of Apple en Microsoft elkaar bestrijden, zo moeten religieuze organisaties elkaar kunnen bestrijden. Dat ligt in de aard van een bedrijf. Het gaat om winst maken en het waarborgen van de continuïteit. Religieuze leiders leven doorgaans op grote voet en zijn daaraan gewend geraakt. Ze willen ongaarne een stapje terug doen. Omdat zij voor hun voorzieningen en broodwinning uitsluitend van hun religieuze organisatie afkomstig zijn en ze niet als een CEO van een multinational over kunnen stappen naar een andere religie, zijn ze in zekere zin gevangene van hun eigen religieuze organisatie.

Een populaire methode om de zieltjes van gelovigen te winnen of die gelovigen dieper in een specifieke religie te verankeren is de bekering. Daarmee wordt veel publiciteit gezocht door religieuze organisaties. Dan zou de moslim bekeerd zijn tot het christendom of andersom. Of de hindoe tot de islam of andersom. Als men in de marketing niks hoort over een bepaald type bekering dan komt dat omdat de zakelijke en publicitaire belangen minder groot zijn. Zo is er nooit nieuws dat een agnost is bekeerd tot het atheïsme of andersom.

Een apart soort bekering is de doodsbedbekering. Het voordeel daarvan is dat een religieuze organisatie die uit is op publicitair voordeel tamelijk ongestraft  bekende doden kan claimen. Ze kunnen het niet weerleggen. Bekende atheïsten als Stephen Hawking of Christian Hitchens werden na hun dood door christenen geclaimd. Dat gebeurde respectloos en botweg. Op hun doodsbed zouden ze tot het Christendom zijn bekeerd. Op deze religieuze lijkenpikkerij van christelijke organisaties gaf de stervende Hitchens het beste antwoord, aldus een artikel in Trouw: ‘Als ik me bekeer, is dat omdat er beter een gelovige kan sterven dan een atheïst’.

Foto: Schermafbeelding uit artikel ‘Catholics Online Claim Stephen Hawking Experienced Deathbed Conversion’ van Michael Stone, 19 maart 2018 op Patheos.

Het risico van concurrentie in de religieuze sector. Met humor

Een terugkerend bezwaar tegen religie is het gebrek aan humor ervan. De honderden religies die de mensen in de wereld hebben laten ontstaan zijn doorgaans zouteloos en humorloos. Wel spitsvondig, maar niet puntig. Het fragment komt uit de Dawah-training en bevat ‘grappige verhalen’. Humor als onderdeel van de techniek om christenen los te weken uit het christendom en naar de islam te laten overlopen. Religies zijn elkaar concurrenten en schieten al eeuwen onder elkaars duiven. Maar er zit een risico aan. Want als religies elkaars onwaarschijnlijkheden benadrukken en aantonen dat wat de concurrerende religie beweert onzin is, dan verzwakken ze het verschijnsel religie. En dat slaat ook terug op de ene religie die de andere bekritiseert.

Kunstmusea en hun reputatie: Kunsthal versus Boijmans?

Nederlandse kunstmusea hebben een betere reputatie dan Nederlandse bedrijven, zo blijkt uit uit een online onderzoek door het Reputation Institute in samenwerking met de Rotterdam School of Management, Erasmus University. Het persbericht stipt aan hoe ondernemingen kunnen leren van de goede reputatie van musea: ‘Het zorgen voor aantrekkelijke presentaties en een sterke zichtbaarheid, gezien worden als een betrouwbare en verantwoordelijke organisatie en beschouwd worden als openstaand voor zowel het grote publiek als voor gespecialiseerde klanten, zijn zaken die ook een bedrijfsreputatie goed zullen doen.’ Dit verduidelijkt waarom het voor bedrijven verstandig is zich in de fondsenwerving en publiciteit te associeren met kunstmusea, zoals onderzoeker Cees van Riel concludeert: ‘hun uitstekende resultaten maken Nederlandse musea bij uitstek geschikt voor het promoten van bedrijven, omdat hun goede reputatie dan afstraalt op de ondernemingen.’

Wat Nederlandse kunstmusea niet moeten doen gebeurde het afgelopen jaar in Rotterdam. Namelijk het in de openbaarheid met elkaar in de clinch gaan omdat dat schaadt waar kunstmusea het van moeten hebben: hun reputatie. Het is een verhaal in een verhaal, en heeft te maken met de reactie van de culturele instellingen in het Rotterdamse museumpark op de plannen over het Collectiegebouw van Museum Boijmans van Beuningen. Directeur Emily Ansenk van de Kunsthal is in een zienswijze voor de gemeenteraad tegen het Collectiegebouw omdat ze concurrentie vreest: ‘Zoals de plannen nu zijn gepresenteerd zal het Collectiegebouw geen katalyserende functie krijgen, maar uiteindelijk de doodsteek voor de Kunsthal betekenen.’

Intussen bleek op 17 juni 2015 uit een verklaring van wethouder Adriaan Visser in de openbare vergadering van de Commissie Bouwen, Wonen en Buitenruimte dat er achter de schermen aan toenadering wordt gewerkt door de Kunsthal en Boijmans. Twee leden van elke Raad van Toezicht zouden elkaar treffen om het geschil uit te praten. Vanuit de raad hamerde in genoemde vergadering vooral Danielle Knieriem van coalitiepartij CDA erop dat de Rotterdamse culturele instellingen niet tegen elkaar, maar met elkaar moeten werken. Een verstandig advies, want hun reputatie is hun bedrijfskapitaal waardoor ze voor ondernemingen aantrekkelijk zijn. Verschil van mening kan bestaan, maar het is verstandiger als de directeuren van de musea aan het Museumpark hun geschillen binnenskamers uitpraten. Zonder hun reputatie op het spel te zetten.

Foto: Museumpark, Rotterdam.

Christelijke organisaties zien concurrentie van Charlie Challenge

Bij afnemend marktaandeel is religie een vechtmarkt. Vanuit de optiek van religieuze organisaties is het daarom logisch te waarschuwen voor concurrenten. De Prophecy Watchers (‘working to bring the truth of Bible prophecy to an audience of Christian believers’) waarschuwen tegen de Charlie Charlie Challenge. Een spel populair onder jongeren op sociale media. Demonisch gedrag noemt Billy Crone het. Lucifer, de Duivel of een Mexicaanse occulte kracht -kortom Charlie- probeert de speler te bezitten. Christelijke organisaties zien het gevaar. Geen onschuldig spel, want religie is de strijd om de geest. In Nederland zien reformatorische scholen het gevaar, volgens het RD waarschuwen ze tegen de Charlie Charlie Challenge. U begrijpt waarom: wedijver.

Foto: Schermafbeelding van artikel ‘Reformatorische scholen waarschuwen tegen Charlie Challenge’ in het RD van 3 juni 2015. Credits: RD.nl.

Oekraïne kiest voor EU. Rusland begrijpt het niet

De VS waarschuwen Mexico, Duitsland waarschuwt Nederland, Frankrijk waarschuwt Monaco, Zuid-Afrika waarschuwt Namibië, China waarschuwt Vietnam, de Russische Federatie waarschuwt Oekraïne. Hoe moet dat waarschuwen van een klein buurland opgevat worden? Is het mededelen of gelasten, informeren of bestraffen?

De twee parlementsleden uit de Duma spreken elkaar tegen. De eerste meent dat Oekraïne zichzelf door aansluiting bij de EU in de vingers snijdt. Maar de tweede zegt dat zowel Oekraïne en de Russische Federatie op dit moment niet kunnen concurreren tegen de goedkopere en kwalitatief betere producten uit de EU.

Door de weg naar de EU in te slaan, zoekt Oekraïne de overstap naar onafhankelijkheid. Dat valt voor het grotere buurland slecht te verteren. Maar onthutsing, afscheid en onbegrip horen bij opgroeien. Het op eigen benen staan en volwassen worden van de kleine broer is wennen. Maar de logische gang van zaken. Landen zijn in hun reacties soms net mensen. Kinderachtig en ik-zuchtig.

VVD misleidend over eigen standpunten Economie en Financiën

Opvallend in de standpunten over ‘Economie en Financiën‘ op de site van de VVD is de formulering. De partij is niet onbescheiden in haar pretenties en houdt de handen vrij door zich nergens harde eisen op te leggen. Het blijft bij intenties met formuleringen die neerkomen op: ‘wil’, ‘heeft prioriteit’, ‘is voor’, ‘is overtuigd van‘ en ‘steunt‘. Bij de VVD kan het vriezen of dooien, maar is het toch altijd mooi weer. Maar zelfs die pretentie van verplichtende vrijblijvendheid kan de partij niet waarmaken. De standpunten zijn achterhaald door de financieel-economische werkelijkheid zonder dat ze opnieuw geformuleerd werden. Gedateerde beeldvorming en ‘willen‘ gaan bij de VVD voor de werkelijkheid. Bij andere gevestigde politieke partijen is dat niet anders.

VVD is voor belastingverlaging, maar verhoogt de belastingen. VVD steunt de doelstellingen van het Europese stabiliteits- en groeipact, maar overtreedt de regels ervan. VVD geeft ondernemers de ruimte, maar legt ze meer regels op dan Chili of Panama. VVD wil voor straks een duurzaam en betaalbaar pensioenstelsel, maar maakt het onbetaalbaar. VVD is overtuigd van innovatie, maar zorgt niet dat er kapitaal in geïnvesteerd wordt. VVD is voor beloning van hard werken, maar laat de koopkracht al vijf jaar dalen. VVD wil problemen nu aanpakken, maar realiseert onvoldoende hervormingen bij de overheid en op de arbeids- en woningmarkt. VVD is voor het wegwerken van het begrotingstekort, maar laat dat begrotingstekort van jaar tot jaar oplopen.

In de jaarlijkse ranglijst van het World Economic Forum (WEF) van meest concurrerende economieën is ons land van de 5de naar de 8ste plaats gezakt. Wat doelmatigheid van de overheid betreft staat Nederland op de 11de plaats. De verklaring voor de daling zit ‘m volgens het WEF in de financiële markten en de stabiliteit van de banken: ‘The drop mainly reflects weakening financial markets and, in particular, rising concerns regarding the stability of banks.’ Dat het kabinet-Rutte het lastig heeft en op financieel-economisch gebied ongunstig afsteekt bij vergelijkbare landen die het beter doen is een ding, maar het voorspiegelen zoals de VVD doet dat ons land nog steeds op koers ligt en volop opties heeft doet pijn aan de ogen. Er is ’n woord voor: misleiding.

Foto’s: Schermafbeelding van de standpunten van de VVD over Economie en Financiën. 4 september 2013.

Reparatie gevraagd voor BTW-verhoging op beeldende kunst naar 21%

Het wandelgangenakkoord tussen D66, GroenLinks, ChristenUnie, VVD en CDA doet iets voor de kunst. Het brengt de verhoging van de BTW op podiumkaartjes van 19 terug naar 6%. Theaterondernemer Joop van den Ende is tegenwoordig rechtstreeks in gesprek met premier Mark Rutte. Maar de BTW voor beeldende kunst die via een galerie of kunsthandel wordt verkocht gaat niet terug naar 6%, maar stijgt tot 21%. In De Volkskrant wijst galerist Martin van Zomeren op deze inconsequentie. Het tekent de rommeligheid van het noodakkoord.

Niet alleen worden zo de kunsthandel en het galeriewezen binnen hetzelfde akkoord benadeeld ten opzichte van de podiumkunsten. De beeldende kunst wordt ook benadeeld in vergelijking met de kunsthandel in Duitsland, Frankrijk en Engeland met een laag BTW-tarief op beeldende kunst. Niet voor niets steken telkens geruchten de kop op dat de TEFAF in Maastricht vanwege het hoge Nederlandse BTW-tarief naar Duitsland verkast. Door de 2% extra heffing wordt de positie van de Nederlandse kunsthandel verder verslechterd.

Moderator van Trendbeheer en kunstenaar Jeroen Bosch protesteerde in 2011 met een kunstwerk tegen de verhoging van de BTW op beeldende kunst van 6 naar 19%: Het kabinet wil subsidies afschaffen en cultureel ondernemerschap aanmoedigen. Maar juist door het verhogen van het BTW-tarief wordt het ondernemerschap van kunstenaars ernstig belemmerd. Kunstenaars zijn een kwetsbare groep. Zij werken met smalle marges. En voor de overheid levert de BTW-verhoging maar een klein bedrag op. Hij zag er symboolpolitiek in.

Bosch kan er nu een derde werk naast hangen: 21%. De maatregelen van GroenLinks, D66, ChristenUnie, VVD en CDA leveren voor beeldende kunstenaars, kunstkopers, kunsthandelaren en galeristen voorlopig weinig op. Het benadeelt een sector. Een reparatie kan deze weeffout herstellen. Op petities.nl kan men een petitie tekenen tegen de verhoging van de BTW op kunst en voor het verzoek om deze BTW terug te brengen naar 6%.

Foto 1: Schermafbeelding 1 mei 2012 van petitie ‘BTW voor beeldende kunst terug naar 6%’ op petities.nl

Foto 2: Werk van Jeroen Bosch, 2011. Credits Jeroen Bosch