Commissie Stiekem en ‘het lek’. Selectieve verontwaardiging en narcisme van de politiek

In de hype loopt iedereen als een kip zonder kop achter de hype aan. Met de focus op de rugnummers en de namen. Is er een staatsgeheim gelekt uit die commissie met die rare naam: Stiekem? Welnee. Het is allemaal een kwestie van perspectief. Een oude waarheid leert dat de overheid zelf overvloedig lekt als het zo uitkomt.

Lekken is nooit het probleem als het gelekte in lijn is met wat de regering naar buiten wil brengen. Lekken is pas een probleem als het daarmee strijdig is. Zoals nu. Gaat het om de leugens van minister Ronald Plasterk (PvdA) die doorgeprikt werden door een artikel in NRC, maar niet doorgeprikt mochten worden? Leugens die door het nu ingestelde onderzoek niet vergeten worden, maar door de fractieleider van de VVD Halbe Zijlstra comfortabel in de lucht worden gehouden. Dit gaat werkelijk nergens over. Waarom gaan de politieke partijen niet aan het werk om de vluchtelingencrisis te beteugelen of het land beter te maken? Waarom laten partijen zich steeds maar weer afleiden door hun eigen functioneren? Als een narcist die in de spiegel blijft staren.

Hoe eindigt dat onderzoek? Met controle door de NSA van telefoongegevens van fractieleiders met de NRC?

Nieuwe website voor Oranje

Volgens de een dag te vroeg geopenbaarde miljoenennota 2012 gaat er 300.000 euro naar de vernieuwing en uitbreiding van de website van het Koninklijk Huis. Die schijnt zes jaar oud te zijn. Er is 160.000 euro bestemd voor de vervanging, 80.000 euro voor het maken van foto’s en video’s en 60.000 euro voor het onder andere het ondertitelen van oude video’s. In 2012 gaat er in totaal 39,5 miljoen euro naar het Koninklijk Huis, een half miljoen minder dan in 2011.

Vernieuwing is hard nodig. De website is statisch en braaf. Dat doet afvragen voor wie het eigenlijk bedoeld is. Het valt niet mee om de website van het Koninklijk Huis met enige aandacht te bezoeken. Met name de vormgeving valt uit de toon in tijden van YouTube en multimedia. Maar is een andere dan een bestuurlijk-ambtelijke invalshoek mogelijk? Want de koningin maakt deel uit van de regering en daarom zal de website behoedzaam en terughoudend moeten zijn.

Vraag is dan ook of de 300.000 euro wel zinvol besteed kan worden. Want het ondertitelen van filmpjes en het plaatsen van nieuwe foto’s en filmpjes lost de saaiheid niet op. Hopelijk is 160.000 euro voldoende voor een nieuwe layout, navigatie en het herschrijven van teksten. Zodat het geheel dwingender wordt. Maar de beste oplossing om de site spannender te maken is om het staatshoofd niet langer deel uit te laten maken van de regering. Dan kan ook de site zich meer veroorloven.

Foto: Huldeblijk aan Prins Willem-Alexander en Máxima Zorreguieta, aangeboden bij hun ‘Blijde Incomste’ in Noord-Brabant op 4 september 2001, getekend door Arno Tax.

Betoverd door Oranje

Achter de schermen is vorig jaar politieke commotie ontstaan over een betaling van prins Willem-Alexander en prinses Máxima in een belastingparadijs, volgens een bericht in De Volkskrant. Doordat toenmalig minister-president Balkenende en minister Hirsch Ballin de betaling voor de bouw van een vakantievilla in Mozambique door het prinselijk paar in de commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten meldden werden de leden van die commissie, de fractievoorzitters monddood gemaakt. Ze hebben namelijk zwijgplicht. Toch is er uit de vertrouwelijkheid gelekt. 

De commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten is belast met de parlementaire controle op de geheime aspecten van het overheidsbeleid rond de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) en de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD). Het valt niet in te zien hoe de informatie over betalingen van een villa onder de werking van deze commissie valt. De SP die lange tijd weerstand bood om zitting te nemen in de Commissie laat Ronald van Raak schriftelijke vragen stellen aan minister-president Rutte. Volgens Van Raak is de commissie oneigenlijk gebruikt: Het lijkt er op dat de commissie-stiekem is gebruikt om informatie onder de tafel te houden.

Het patroon dat in Nederland alle burgers gelijk zijn, maar de Oranjes meer gelijk zijn is opnieuw herkenbaar. Doorgaans hoeven de leden van het koningshuis niet om een voorkeursbehandeling te vragen omdat de zittende macht zich al bij voorbaat plooit naar hun wensen. Balkenende en Hirsch Ballin stelden zich op als zogenaamde hermelijnvlooien die zich nederig door de Oranjes in de hoek lieten zetten. Bij een volwassen democratie past een open houding waarbij het bestuur zich niet ondergeschikt maakt aan het koningshuis.

Deze affaire is opnieuw een argument om het staatshoofd buiten de regering te plaatsen en het koningschap louter ceremonieel te maken. Het beeld van Willem-Alexander als scharrelaar is niet eens de hoofdzaak. Het gaat er evenmin om de economische en politieke macht van de Oranjes in te perken, maar wel om bestuurders de mentale ruimte te geven zich aan hun macht te onttrekken. Anders laten bestuurders zich steeds weer opnieuw betoveren en vergeten ze dat de normen en waarden waar ze zo de mond van vol hebben voor iedereen gelden.

Foto: Father of the Bride van Vincente Minelli, 1950; naar een ontwerp van Salvador Dalí