Nationalisme, Eurocentrisme, kosmopolitisme en de wereldburger. Hoe hangen ze samen en beïnvloeden de Britse kunst?

Brits premier Theresa May zei op de conferentie van de Conservatieve Partij dat een wereldburger een burger van nergens moest zijn: ‘a citizen of the world was to be a citizen of nowhere’. The Independent verklaart in een verslag deze uitspraak: ‘It was Socrates who said “I am neither Athenian nor Greek but a citizen of the world”. When May told her cheering party faithful that to be “a citizen of the world was to be a citizen of nowhere”, she was returning, not so much to the 1950s, but to the 1930s language of “rootless cosmopolitans” and to the hate of the pre-war nationalist right and Catholic Church for liberal values.’

In het debat tussen acteur en regisseur Nick Moran en schrijfster Dreda Say Mitchell verdedigt laatstgenoemde indirect het Britse nationalisme van May tegenover Morans blik op Europa. Die door de Brexit afgesneden wordt en vervangen door nationalisme dat wordt verhuld in een soort kosmopolitisme of internationalisme om het minder beladen te maken. Maar het tegelijk flets, onbestemd, onwaarachtig en vooral vals maakt.

Het thema is de invloed van een Brexit op de Britse kunst is. Opvallend is dat de in Londen geboren Mitchell zich niet identificeert als Europees, maar als Caribisch. Het is een ongelukkig debat dat May welkom zal zijn. Moran praat vanuit de praktijk van een filmmaker die geld krijgt van Europese fondsen en Mitchell vanuit de theorie. Zo ontstaat een kosmopoliet die nationalisme omarmt en de gerichtheid op Europa verwerpt. Bizar.