Oorlogsmisdaden van Russische Federatie in Charkov

Willy Pragher, Charkow [Ukraine]: Platz und Kirche, 1926-1991. Collectie: Landesarchiv Baden-Württemberg, Staatsarchiv Freiburg.

Charkov of Kharkiv is de tweede stad van Oekraïne. Het ligt hevig onder vuur van de Russische artillerie. Niet alleen militaire doelen worden beschoten, maar ook woonwijken zonder militaire infrastructuur. Dat is een oorlogsmisdaad van de Russische krijgsmacht. Gebouwen worden kapotgeschoten en onschuldige burgers gedood. Zelfs clusterbommen worden tegen burgers ingezet door de Russische krijgsmacht. Dat mag niet.

Alleen het maken van de vergelijking tussen het optreden van de Russische krijgsmacht met de nazi-terreur van meer dan 75 jaar geleden toont het morele ongelijk van de Russen aan. Het Westen keert zich in walging van hen af. Poetin en zijn naaste medewerkers worden bestempeld als paria. Ze zijn verworpelingen voor wie geen weg meer terug is.

In Den Haag is het Internationaal Strafhof (ICC) een onderzoek naar de Russische oorlogsmisdaden in Oekraïne begonnen. De politieke en militaire leiding van de Russische Federatie die betrokken is bij de invasie van Oekraïne is in het vizier van juristen, mensenrechtenadvocaten en onderzoekers gekomen. Een oorlogstribunaal kondigt zich aan waar de Russische leiders ter verantwoording worden geroepen. Met of zonder hun aanwezigheid.

Inzet van bruut geweld mag niet volgens de Conventie van Genève die burgers in oorlogstijd beschermt. Het is trouwens merkwaardig dat de leiding van de Russische Federatie zonder oorlogsverklaring Oekraïne is binnengevallen. Maar ook dan geldt deze conventie, want het is voldoende dat een van de strijdende partijen erkent dat het hier om oorlog gaat. Dat heeft Oekraïne gedaan.

Russia-Ukraine Crisis: Kharkiv shelled by advancing Russian forces, 1 maart 2022.

Oekraïne: Werd Chechetov tot zelfmoord gedwongen?

Het Oekraïense Hromadske TV bezoekt de begrafenis van Mykhailo Chechetov. Tijdens het presidentschap van Viktor Janoekovitsj was hij in het Oekraïense parlement vice-fractievoorzitter van de Partij van de Regionen. Weinigen twijfelen aan zijn zelfmoord. Chechetov liet een afscheidsbriefje achter en sprong uit het raam van zijn appartement op de 17de verdieping. De morele moed om verder te leven zou hem ontbreken. Maar zijn medestanders menen dat hij tot zelfmoord gedwongen is. Valt dat nog uit te maken? Zijn politieke, morele en economische macht was hij kwijt. Hij was aangeklaagd en leefde onder huisarrest. Ook mogelijk is dat hij door degenen is gedwongen die vreesden dat hij met zijn getuigenis teveel tegen de autoriteiten zou verklappen.

Porosjenko en Putin ontmoeten elkaar in Minsk. Wat betekent het?

De Russische en Oekraïense president ontmoeten elkaar volgende week 26 augustus in de Wit-Russische hoofdstad Minsk. Op een topontmoeting waaraan ook leiders van de EU en presidenten van Wit-Rusland en Kazachstan deelnemen. Dit is eerder een gevaarlijke dan een geruststellende ontwikkeling. Want het patroon is dat Rusland de schijn van een diplomatieke opening altijd combineert met het opvoeren van de militaire inzet. Uiteraard kennen westerse diplomaten dit patroon, zodat ze Rusland extra in de gaten houden en regeringsleiders als kanselier Angela Merkel president Putin zullen waarschuwen. Maar met welk resultaat?

Omdat Oekraïne eerst haar positie op het slagveld wil versterken door verdere omsingeling van de grote steden Loegansk en Donetsk, het afsnijden van de toevoer van militair materiaal vanuit Rusland door het contingeren in zones van het gebied dat de separatisten bezetten zal ook dat land haar militaire inspanning de komende week opvoeren. Beide landen gebruiken hun ontmoeting in Minsk om zich mooier voor te doen dan ze zijn. Waarbij Oekraïne de eigen soevereiniteit verdedigt, en Rusland die van Oekraïne aanvalt.

De NRC zegt in een opiniestuk over de topontmoeting in Minsk: ‘Omdat Moskou tienduizenden troepen heeft samengetrokken bij de grens met Oekraïne, is het Westen bevreesd voor een mogelijke inval van het Russische leger in Oekraïne.’ Deze bewering gaat voorbij aan de werkelijkheid. De invasie door Rusland van Oekraïne heeft allang plaatsgevonden. De journalist redeneert vanuit een diplomatieke werkelijkheid waarin regeringsleiders in het openbaar geruststellen. Maar die de wereld een schijnwerkelijkheid voorspiegelt.

Wat doet de EU als tussen nu en 26 augustus de Russen na een provocatie (sabotage, terroristische aanval, raketaanval) dat het als voorwendsel initieert met tienduizenden manschappen Oost-Oekraine binnentrekken? Waarbij ze vanuit Charkov en Mariupol het Oekraïense leger in de tang nemen? Een nieuwe ronde van sancties na een week overleg in Brussel? Europa heeft zich akelig afhankelijk gemaakt van Russische energie zoals een achtergrondartikel van Reuters leert. Ook Nederland is te laat tot inzicht gekomen dat het zich te afhankelijk heeft gemaakt van Rusland en snel alternatieven moet ontwikkelen. Dat duurt minimaal een half jaar. Als diplomatie het gevaar is en niet de oplossing, is de vraag of er een uitweg is uit dit politieke doolhof.

Foto: De Oekraïense president Petro Porosjenko loopt langs de Russische president Vladimir Putin tijdens de herdenking van D-Day in Normandië, 6 juni 2014.

Russische humanitaire missie naar Loehansk met bijbedoelingen

Al vanaf  juli 2014 is sprake van het scenario dat Rusland onder het mom van vredestroepen Oekraïne zal binnentrekken. Door de Oekraïense regering wordt dat beschouwd als dekmantel voor een grootschalige invasie.  Een voorwendsel om de separatisten te hulp te komen. Zowel door directe militaire steun als een blokkade van het oprollen van de separatisten met het doel om de strijd te ‘bevriezen’ en zo een Russische invloedssfeer in Oost-Oekraïne veilig te stellen. Oekraïne wendt alle diplomatieke middelen aan om dat te voorkomen. Wellicht een zinloze nuancering omdat ook op dit moment het Russische leger in een geheime operatie al met tienduizenden manschappen aanwezig is in Oekraïne. De separatisten zijn naar verluidt voor meer dan 80% afkomstig uit de Russische Federatie. Ze hebben de Oekraïners in de strijd verdrongen.

Nu is een Russisch konvooi van 280 vrachtwagens op weg gegaan vanuit Naro-Fominsk bij Moskou. Het gaat naar de belegerde stad Loegansk en Oekraïne heeft geëist dat het konvooi die stad via Oekraïne benadert. De route loopt waarschijnlijk via de provincie Charkov. Met een reistijd van zo’n 44 uur kan het konvooi daar donderdagochtend  arriveren. Er zijn inspanningen van het Rode Kruis en de regering van Oekraïne om de Russische hulpgoederen bij de douane aan de grens over te laden in Oekraïense vrachtwagens. Dat lijkt nu de diplomatieke inzet voor de komende 48 uur. Aan de voorwaarde dat er vooraf overlegd zou worden met het Internationale Rode Kruis over de samenstelling van het konvooi is door de Russen niet voldaan. Dat zoals de video toont niet een humanitair konvooi is van het ministerie van Noodhulp en Burgerlijke Bescherming (Emercom), hoewel het dat in een nieuwsbericht wel zegt, maar een onderdeel van het reguliere leger.

Wat de Russische overheid met dit konvooi beoogt blijft de vraag. Wil het los van alle kritiek laten zien dat het een plan dat het in gedachten heeft uitvoert ondanks de kritiek van andere landen? Of is het toch de opzet dat dit konvooi op de een of ander wijze gebruikt wordt als middel voor een grootscheepse invasie? De vrees van Oekraïne die al ruim een maand boven het slagveld zweeft. Bijvoorbeeld door het konvooi te laten beschieten door de separatisten zoals nu ook dagelijks de Russische artillerie Oekraïens grondgebied beschiet onder het mom van een antwoord op Oekraïense agressie dat feitelijk vuur van de separatisten is. Waarna de Russische troepen aan de grens Oekraïne binnen kunnen trekken om ‘hun’ humanitaire missie te ontzetten.

Oekraïne: vlaggen, vijandbeelden, vergelding en Vice News

Oorlog wakkert nationalisme aan. En nationalisme wakkert oorlog aan. Over vlaggen, vijandbeelden en vergelding. De relatie tussen Rusland en Oekraïne is op een dieptepunt beland. Rusland heeft er alles aan gedaan om Oekraïne in de armen van het Westen te jagen. De meeste bewoners van beide landen zien de ander als schuldig, als de ‘fascist’. Zo’n lekker scheldwoord uit de oude doos dat bij gebruik heerlijk oplucht.

De relatie tussen Nederland en Rusland is ook op een dieptepunt beland. De Nederlanders zijn woedend op de schuldigen van de ramp met de MH17. En het gesol met de lijken. Omdat er sterke aanwijzingen zijn -maar nog geen 100% sluitend bewijs- dat de pro-Russische separatisten de raket afschoten richt zich de woede op de separatisten. En op Rusland dat de wapens levert. De dochter van Putin is haar appartement in Voorschoten ontvlucht. Premier Mark Rutte roept op tot harde sancties tegen Rusland dat materiaal blijft leveren aan de separatisten en het Oekraïense leger vanaf Russisch grondgebied blijft beschieten. De machthebbers in het Kremlin zitten in de kramp en zijn niet in staat bij te draaien. Anderen koesteren dan maar hun vijandbeeld.

Putin is een terrorist, maar zal nooit bloeden. Lucky him!

Update 18 juli: Bewijzen stapelen zich op dat pro-Russische separatisten een Maleisisch vliegtuig neerschoten. Ze meenden dat het om een Oekraïens AN-62 transportvliegtuig ging en toonden zich euforisch over hun succes. Het werd door de Russische propaganda al gemeld. Met zo’n 173 Nederlandse doden. Totdat ze beseften wat de internationale reacties konden zijn. President Petro Porosjenko probeert de internationale gemeenschap voor de zoveelste keer op de Russische militaire inmenging in z’n land te wijzen. Ook daarvoor zijn overvloedige bewijzen. Maar de leiders van de EU en de lidstaten aarzelen, treuzelen en lijken een psychische blokkade te hebben om de confrontatie met president Putin aan te durven gaan. Nederland kan als land dat zwaar getroffen is door het terrorisme van de separatisten en de Russen het initiatief nemen. Rutte in de hoofdrol. Laat Putin kiezen: stoppen met het ondermijnen van Oekraïne of plaatsing op de terroristenlijst. 

Er gaan steeds meer stemmen op om de president van de Russische Federatie Vladimir Putin op een terroristenlijst te zetten. Volgens de Oekraïense premier Arseni Jatsenjoek exporteert Putin behalve olie en gas ook terrorisme naar zijn land. Er zijn steeds meer bewijzen dat Russische militairen in Oost-Oekraïne de onrust aanwakkeren en coördineren. Zo bestormden pro-Russische activisten een theater in Charkov waarvan ze dachten dat het het stadhuis was. Dit duidt er niet op dat de pro-Russische activisten uit de streek komen.

De Oekraïense geheime dienst SBU postte Engelstalige berichten die de betrokkenheid van het Russische leger in Oost-Oekraïne moeten aantonen. Zoals over de gezochte agent van de Russische militaire geheime dienst GRU Igor Strelkov van wie ook vermoed wordt dat-ie betrokken was bij de overname van militaire installaties op de Krim. Volgens de SBU leiden ‘speciale verkennings- en operatie-eenheden van het 45ste Detached Reconnaissance Regiment van de Russische Luchtlandingstroepen uit Moskou en militaire inlichtingendiensten uit het zuiden van Rusland de opstand’. Ontmaskering van Russische strijders is de meest doelmatige strategie om de onbeperkte oorlogsvoering te stoppen, denkt Patrick Tucker voor Defense One.

Voor de hand ligt dat de SBU voor het aanleveren van gevoelige satelliet-informatie en middelen samenwerkt met Westerse inlichtingendiensten. Dit is een beleidswijziging die de veranderde politieke  situatie kenmerkt. Want de Oekraïense geheime dienst werkte tot voor kort samen met de Russische geheime diensten. Dit geeft de SBU een voorsprong over de denk- en handelswijze van de Russen. De animositeit tussen de Oekraïense en Russische geheime dienst wordt versterkt door de dood van SBU-kapitein Henndiy Bilichenko die op 13 april tijdens een anti-terroristische actie bij Slovyansk door Russische paramilitairen werd gedood.

Op de grond hapert het Oekraïense leger. Slecht materiaal en slecht opgeleide manschappen, onvoldoende voorbereiding en instructies, en povere bevelvoering zorgden afgelopen dagen voor een publicitaire ramp. Trouwens ook al op de Krim. Robert van Voren roept Oekraïne op om op te staan en te vechten. Hij vraagt vooral om andere instructies. Volgens Alexander Mnatsakayan moeten de Oekraïners leren doden. Een leger kan in een conflictsituatie niet te beschaafd en te vriendelijk zijn. Maar de moderne oorlogsvoering is asynchroon en wordt niet alleen in de steden en dorpen van Oost-Oekraïne gevoerd. Er zijn vele fronten, zoals tussen de geheime diensten, in de media en in de economie door de isolering van Russische bedrijven en banken. Russische banken dreigen losgekoppeld te worden van het internationale betalingssysteem.

Is president Putin een terroristenleider? Ja, dat is-ie zonder twijfel, zoals president Bush dat was met z’n inmenging in Irak of president Obama dat is met z’n drone-programma in Azië. Of president Reagan was met het Iran-Contra-schandaal in de jaren ’80. De lijst van wereldleiders die terroristen waren is eindeloos. Maar ze hebben een gemeenschappelijk kenmerk. Ze worden namelijk nooit aangeklaagd en hoeven nooit terecht te staan. Ondanks een verdwaalde generaal Pinochet of Yitzhak Shamir. In de grote wereld zijn het de idealisten en klokkenluiders die moeten bloeden en komen criminele leiders als Putin of Obama weg met hun streken. Dus zet Putin gerust op een terroristenlijst waarop-ie thuishoort, het maakt toch geen enkel verschil.

Foto: Vladimir Putin. Credits: Alexei Nikolsky/RIA Novosti Kremlin, via Associated Press

Onderzoek gevraagd naar doden op Euromaidan in Kiev

Het is begrijpelijk dat de nieuwe regering in Kiev met een interventie van Russische militairen op de Krim en oplopende spanningen wel wat anders aan het hoofd heeft dan een onderzoek in te stellen naar de omstreeks 104 doden die afgelopen maanden op het Onafhankelijkheidsplein in Kiev vielen tijdens de protesten tegen het bewind van toenmalig president Janoekovitsj. Waaronder 16 leden van de veiligheidstroepen. Dit als gevolg van zijn late weigering om een associatieovereenkomst met de EU te tekenen. Onderzoeken geven een gemengd beeld voor de steun ervan in het land, maar de tendens is duidelijk een meerderheid die voor is.

Er is nader onderzoek nodig naar de omstandigheden waaronder de doden vielen om onduidelijkheid weg te nemen. En een nieuwe start te maken. Beschuldigingen klinken over en weer. Niet ondenkbaar is dat de doden door toedoen van beide kanten zijn gevallen. Dus gedeelde schuld. Aan de ene kant de Militia van Janoekovitsj die door minister van Binnenlandse Zaken Vitaliy Zakharchenko op 20 februari strijdbaar werd aangevoerd en aan de andere kant de rechts-nationalisten van de Rechtse Sektor en Svoboda van de oppositie. Mogelijk is de positie van de voorlopige regering intern nog te zwak om met zo’n onderzoek de rechterflank te trotseren.

Er is in de publiciteit ruis die tot complottheorieën leidt. Zoals het bericht over het gesprek van de Estse minister van Buitenlandse zaken Urmas Paet en EU-buitenlandvertegenwoordiger Catherine Ashton dat zou wijzen naar moord door de oppositie. Paet zou beweerd hebben dat er een patroon herkenbaar was in de moorden. Maar arts Olga Bogomolets die veel slachtoffers van de scherpschutters behandelde en Paet informeerde ontkent tegen hem gezegd te hebben dat er eenduidigheid was in de moorden en de schutters.

Zelfs als minister Paet gelijk heeft weet hij nog niet met zekerheid van welke kant de kogel kwam. Dat kan hij zonder onderzoek ter plekke niet weten. Het kan van de oppositie, Janoekovitsj of Rusland zijn. Of zelfs een andere partij. In een persverklaring van het Estse ministerie van Buitenlandse Zaken van 5 maart wordt ontkend dat minister Paet naar de oppositie als hoofdschuldige heeft verwezen in z’n gesprek met Ashton: ‘We reject the claim that Paet was giving an assessment of the opposition’s involvement in the violence.‘

Oekraïne staat op de rand van een burgeroorlog

De uit de Donetsk afkomstige Oekraïense minister van Binnenlandse Zaken Vitaliy Zakharchenko en hoofd van de Militia oogt vandaag martialer dan gisteren. Toen had-ie een pak met stropdas aan. Beelden zeggen alles. Tientallen of honderden doden vallen er in Oekraïne. De minister kondigt aan dat er wapens zullen worden gebruikt voor aanvallen op politieagenten of leden van hun gezin, aanvallen op beschermde objecten, konvooien, residentiële gebieden, ruimtes van de staat, openbare bedrijven, instellingen en organisaties. Kortom, op alles. Als voorbereiding van ingrijpen projecteert de minister de schuld op de ander.

Minister Zakharchenko ziet de aanvallen van extremisten als agressie. Wat het uiteraard is. Zoals de aanvallen van de ordediensten op de demonstranten ook agressie is. De tragiek is dat een democratische oplossing niet meer mogelijk lijkt. Zeker niet zonder druk van de EU en de VS die Rusland voor het blok zetten. Die op haar beurt Oekraïne beweegt te bewegen. Maar deze redding van buitenaf is onwaarschijnlijk. Met een zwakke EU en een agressief Rusland. De confrontatie is geen wedstrijd waar men uit kan wandelen. Beide partijen vinden dat hun toekomst en leven op het spel staan. Alles of niets. De nomenklatoera telt daarnaast haar geld.

Scenario’s vliegen door de media. Russen willen het land destabiliseren om het in te pikken en zouden provocaties voorbereiden. Die beginnen in de tweede stad van het land Charkov dat vlakbij de Russische grens ligt. Of het land zou uiteen  kunnen vallen in West en Oost. Volgens de oude Oostenrijks-Hongaarse of Poolse grens toen het huidige West-Oekraïne onderdeel van Midden-Europa was. Dus in een Europees en Russisch deel. Wat zeker niet wil zeggen dat alle scheidslijnen volgens een Oost-West verschil lopen. Zo zoeken zakenmensen in het oostelijk deel ook rechtszekerheid en continuïteit. Het wordt alleen nog maar erger.

Foto: Europa voor de Eerste Wereldoorlog (1914). In: Westermann, Grosser Atlas zur Weltgeschichte.

Russische beer knuffelt Snowden in Helsinki. Ook kritiek op Rusland?

Roman Minin laat de Russische beer Edward Snowden op een muurschildering likken. Als blikvanger. In de Finse hoofdstad Helsinki, dat land dat lang tussen Oost en West aarzelde. Minin komt uit Charkov, de tweede stad van Oekraïne. Met een grote Russische minderheid. Het is onderdeel van de manifestatie RE-PUBLIC die van 29 juli tot 15 augustus Russische kunst in de openbare ruimte van Helsinki toont. Conservator Marita Muukonen legt uit dat het werk bestaat uit kopieën van documenten die op WikiLeaks zijn gepubliceerd.

RE-PUBLIC is onderdeel van de projectreeks RE-ALIGNED in voornamelijk in Noord-Europa en Rusland met de opzet kunst, politiek en denken een nieuwe richting te geven. Het algemene thematische concept is hier te lezen. De verwijzingen naar de Arabische lente, de Zuid-Europese Indignados en Occupy als een nieuwe derde weg doen sympathiek aan, maar het valt niet in te zien dat zoiets in Rusland ook maar meer kan worden dan een theoretisch concept. Zwaar filosofisch denken past nu eenmaal bij sommige kunst. Lekker ongekunsteld.

Foto 1: Roman Minin, Muurschildering als onderdeel  van het project RE-PUBLIC in Helsinki, 2013.

Foto 2: Schermafbeelding van de landkaart met locaties van de projectreeks RE-ALIGNED, 2013-2014.

Aus der Reihe Derrick: Tappert bij de SS

Naar onlangs bleek nam Horst Tappert die 25 seizoenen lang acteerde als hoofdinspecteur Stephan Derrick in 1943 vrijwillig dienst bij de Waffen-SS. Bij de luchtverdediging van SS-Panzergrenadier Divisie Totenkopf. Een criminele organisatie. Tappert bestreed later als acteur de misdaad en overleed in 2008. Over zijn diensttijd vertelde hij bij de Wehrmacht gediend te hebben. Kriminalserie Derrick werd in 102 landen vertoond en is de best verkochte Duitse televisieserie ooit. Omroepen Max en ZDF haalden vanwege het oorlogsverleden van Horst Tappert de herhalingen van Derrick van de buis. Sowieso een serie die erg uitblinkt in herhalingen.

Derrick was een serie voor liefhebbers. Voor anderen was het niet om aan te zien door het schematische ‘Wie is de dader?‘, de voorspelbare vertellijn, het lage tempo en het vervreemdende acteren dat identificatie bemoeilijkt. Inspecteur Harry ‘hol schon mal den Wagen‘ Klein week niet van de zijde van z’n hoofdinspecteur.

De aflevering ‘Via Bangkok‘ uit 1977 van regisseur Theodor Grädler en schrijver Herbert Reinecker geeft goed aan hoe door de stilering de serie camp kon worden: voetstappen die klinken alsof de Geräuschmacher de hoofdrol speelt, Derrick die met geweld een kartonnen deur neemt en de redding op het laatste moment. Alsof de filmgeschiedenis in 1916 is blijven stilstaan met Intolerance van Griffith. Of in 1943. Met de SS die het blok uitkamt op zoek naar vreemde snuiters. Om het omfloerst te zeggen. Es ist ein Mord geschehen.

Foto: ‘Mit Gewalt aus Bunkern hervorgeholt‘ met leden van de SS-Panzergrenadier-Division ‘Totenkopf‘ waarin Horst Tappert diende. Warschau, 1943. Credits: Stroop-Bericht.