PvdA laat zich buitenspel zetten bij akkoord over noodpakket

De fracties van VVD, CDA, D66, GroenLinks en ChristenUnie accepteren een akkoord dat hun voorzitters eerder op 26 april overeen waren gekomen. In een debat verdedigde de regering daarna het noodpakket. Door de steun van bovengenoemde fracties kan de regering op een kleine meerderheid van 77 zetels rekenen. Als gedoogpartner SGP daarbij komt dan loopt de steun op tot 79 zetels. Niet ruim, maar voldoende.

Denkbaar is dat in de laatste 30 uur de contouren voor een nieuw kabinet in de steigers zijn gezet. Voor na de komende verkiezingen. Dan krijgt de poging om de politieke en financieel-economische reputatie van Nederland  te redden het belang dat de aanschuivende D66, GroenLinks en ChristenUnie waarschijnlijk al voor ogen zagen. Niet opvallend is dat PVV en SP zich niet bij het akkoord aansloten, maar dat de PvdA ontbreekt.

Jolande Sap van GroenLinks heeft het verschil gemaakt door zich niet aan de PvdA te binden, maar met D66 mee te gaan. As is de sociaal-liberale tandem van D66 en GroenLinks. De nieuwe PvdA-fractievoorzitter Diederik Samsom bleek vast te zitten in een permanente campagne die hij voert, zoals in de media bleek. Een ander register dat nu nodig was wist-ie niet aan te spreken. Vraag is hoe dit zijn positie in de PvdA dient.

Naar verluidt waren in de onderhandelingen de contouren van het ‘bijna Catshuis-akkoord’ de basis, maar zijn harde maatregelen teruggedraaid. Zoals in de zorg. Het perspectief dat ingezet wordt is verduurzaming en hervorming. Omdat de eis van de Europese Commissie om het begrotingstekort niet tot boven de 3% op te laten lopen uitgangspunt was, zijn nu lastenverzwaringen nodig. Zoals de verhoging van het hoge BTW-tarief met 2%. Maar de bedoeling is dat dit weer omlaag gaat als de begroting meer dan nu in evenwicht is.

Foto: Alexander Pechtold en Jolande Sap, 2011

Guy Verhofstadt bekritiseert Wilders, maar mist de kern

De Belgische oud-premier van liberale snit en nu fractievoorzitter van de Europese liberalen Guy Verhofstadt geeft commentaar op de Nederlandse politieke actualiteit. Hij kijkt vaker over grenzen en noemt Wilders hypocriet omdat die de Griekse laksheid zou kopiëren. Volgens Verhofstadt maakt Wilders een duplicaat van een Grieks origineel. De paradox is dat de Gentse politicus zich laat misleiden door Wilders eigen woorden.

Wilders heeft om een andere reden gelijk dan Verhofstadt vermoedt en minder ongelijk dan deze doorziet. De niet afgeronde bezuinigingen van het Catshuis vormen munitie in de campagne. Na de emotionele reacties van Verhagen en Wilders zullen de argumenten toegesneden worden op het winnen van de kiezersgunst.

Hoogleraar economie Harrie Verbon geeft in De Volkskrant Wilders betere munitie dan de losse flodder waar Verhofstadt voortijdig op reageert. Verbon stelt dat Wilders gelijk had om de stekker uit de onderhandelingen te trekken omdat door de weglekeffecten de doelmatigheid ervan ontbrak. Voor 2,5 miljard aan bezuinigingen moest 11 miljard euro bezuinigd worden. En Verbon voegt toe dat ook in dat geval de opbrengst marginaal is.

Heeft Wilders ondanks zichzelf gelijk? Zijn politiek gevoel loopt vaker op zijn argumentatie vooruit. De campagne duurt nog lang met verkiezingen in september of oktober. Als Wilders zijn retoriek over Griekenland en 3% bezuinigen inruilt voor argumenten die VVD en CDA in het hart raken dan zijn er nog onverwachte effecten mogelijk. Dan wordt de PVV de partij die het beste de zorgen van links verwoordt. Logisch dat de liberaal Verhofstadt dat bekritiseert.

Foto: Guy Verhofstadt

Overleg Catshuis mislukt. Wat nu?

Het lijkt erop dat er nieuwe verkiezingen komen nu het overleg in het Catshuis is mislukt. De magie in de gedoogconstructie werkt blijkbaar niet meer. Premier Mark Rutte en vice-premier Maxime Verhagen schuiven de zwartepiet door naar PVV-leider Geert Wilders. Deze wijst op zijn beurt naar de Brusselse bureaucraten die dwingend bezuinigingen op zouden leggen. Maar de maximalisering van het tekort met 3% is een stokpaardje van de VVD en kan Nederland schaden als het vertrouwen in ons land afneemt.

Vraag wie gebroken heeft is een kwestie van perspectief. Zijn dat Rutte en Verhagen die niet langer kunnen leven met de voet op de rem door de PVV waar het wijzigingen in de sociale sector betreft, zoals de AOW? Of is het Wilders die bewust kiest voor de confrontatie? Of waren er tegelijkertijd drie brokkenpiloten op de weg?

Hoe dan ook is het verstandig dar er verkiezingen komen. Met de reeks slechte berichten over de economie werd de samenwerking steeds stroever. Op de anti-immigratie maatregelen heeft de PVV niet meer bereikt dan de SGP op immaterieel gebied, namelijk een klem op de groei. Maar geen teruggang van het volume.

Wat nu? De PvdA heeft al onder Job Cohen in het najaar van 2011 een koerswijziging naar links ingezet. Die is verder doorgevoerd en ingekleed door de nieuwe partijleider Diederik Samsom en voorzitter Hans Spekman. Maar hierdoor is de afstand tot de andere middenpartijen vergroot. En aangezien het een Nederlandse wetmatigheid is dat er slecht voor twee van de drie ‘grote’ middenpartijen ruimte is in een coalitie zullen VVD en CDA de romp van een nieuw kabinet vormen.

De andere liberale partij D66 kan programmatisch goed aansluiten bij VVD en CDA. Maar volgens de peilingen heeft een coalitie dan nog maar 60 tot 65 zetels. Hoewel een implosie van de PVV ten gunste van de andere partijen zal werken. GroenLinks scoort slecht en heeft in Jolande Sap een leider die niet overtuigt. En als er verkiezingen komen kunnen de Piraten tussen de 5 en 10% scoren als ze zich goed weten te organiseren. Waarmee ze weer stemmen bij D66 zullen wegsnoepen.

Kortom, de kans op verdere fragmentatie van de kiezersmarkt neemt toe. Toch een coalitie met VVD, CDA, PvdA en D66? Maar draagt dat niet dezelfde kans op mislukking in zich als de huidige gedoogcoalitie? Voor een overstap zonder verkiezingen van D66, GroenLinks en CU naar het huidige kabinet lijkt het te laat door de gepolitiseerde sfeer. Bij verkiezingen wacht Nederland een hoogst onzekere tijd en uitkomst. Met de kans dat ons land nog verder van huis is dan vandaag.

VVD worstelt met hypotheekrenteaftrek door cliëntelisme

In Den Haag ontstond vandaag storm in een glas water. VVD-Fractieleider in de Tweede Kamer Stef Blok had op een spreekbeurt in Drachten gezegd dat zijn partij geen voorstander is van aanpassingen van de hypotheekrenteaftrek. Ook zou-ie volgens de Leeuwarder Courant gezegd hebben dat dit onderwerp taboe is in de onderhandelingen in het Catshuis. Blok en premier Rutte ontkenden dat laatste. Blok zou niet gedoeld hebben op de onderhandelingen, maar het verkiezingsprogramma van de VVD verwoord hebben.

Maar ook dit laatste is merkwaardig. Want welke fractievoorzitter grijpt op dit moment terug naar een 2 jaar oud verkiezingsprogramma dat achterhaald is door de politieke en economische situatie? Want zelfs zonder achterhaald te zijn door de actualiteit was ook in 2010 het standpunt van de VVD over hypotheekrenteaftrek al achterhaald. Wat noemt de VVD niet en wat zijn de verkeerde aannames en misverstanden?

Het eigenwoningbezit ligt in Nederland boven de 55% en is hiermee vergelijkbaar met landen als Finland, Oostenrijk en Frankrijk. Historisch was de Nederlandse hypotheekrenteaftrek ooit bedoeld om het lage percentage eigen woningen op te krikken. Da’s intussen gebeurd. Afschaffing van de hypotheekrente moet niet opgevat worden als een belastingverhoging, maar als de afschaffing van overheidssubsidie. Dat past bij een kleinere overheid die de VVD zegt voor te staan. Bij een geleidelijke afbouw van de hypotheekrenteaftrek houden fiscale maatregelen de huizenprijzen niet langer hoog. De starters worden hiermee gediend.

De OESO vraagt al jaren om de geleidelijke afschaffing van de hypotheekrenteaftrek omdat het een onevenwichtigheid van onze economie vormt. De Volkskrant schrijft al in 2004 naar aanleiding van een OESO-rapport: ‘De miljardenverslindende subsidieregeling houdt de belastingtarieven hoog, bevoordeelt de hoogste inkomens, beperkt de mobiliteit van eigen-woningbezitters en verstopt de woningmarkt‘. Schulden van huishoudens zijn nergens in Europa zo hoog als in Nederland. Enige oorzaak is de hypotheekrenteaftrek.

Zoals alle politieke partijen bedient de VVD de eigen belangengroep, namelijk de huizenbezitters. Zwakte van een politiek systeem met machtige partijen is dat deze verdelen en heersen. Doel van partijen is niet per definitie het dienen van het algemeen belang maar het vasthouden van een achterban door beloften en douceurtjes. Partijen snijden die band liever niet door omdat ze daardoor aan hun eigen voortbestaan raken.

Foto: Schermafbeelding van het standpunt over hypotheekrenteaftrek op website VVD

Vijandbeeld van Geert Wilders is niet uniek. Waarom de ophef?

Voormalige dijkgraaf  van het waterschap Groot Salland, VVD-senator, filosoof en publicist Sybe Schaap laat van zich spreken. Zijn boek ‘Het rancuneuze Gif‘ dat volgende week bij Uitgeverij Damon te Budel verschijnt doet stop opwaaien vanwege een vergelijking tussen de PVV en de jaren ’30. Naar verluidt probeerde de VVD de verschijning uit te stellen om de onderhandelingen in het Catshuis tussen VVD, CDA en PVV over de bezuinigingen niet te belasten. VVD ontkent dit. Wilders en Rutte nemen afstand van de vergelijking.

De inleiding maakt volgens NRC een vergelijking tussen de PVV en de jaren ’30: De PVV hanteert een formule die veel lijkt op die uit de jaren dertig van de vorige eeuw. Er worden vijandbeelden gecreëerd, beelden die duidelijk moeten maken hoezeer het eigen bestaan wordt bedreigd. De vijand loert niet alleen van buiten, maar heeft ook complotterende handlangers in het eigen domein. Externe vijanden te over: de Europese Unie, buitenlandse arbeiders, allochtonen, maar voor alles de Islam en de representanten daarvan.

Deze passage wordt in de media prominent geciteerd, maar is niet opzienbarend. Voor de PVV kan willekeurig elke partij ingevuld worden en ook dan klopt de observatie. Ook SP, PvdA, GroenLinks, PvdD of orthodoxe communisten hanteren een formule die veel lijkt op die uit de jaren dertig van de vorige eeuw. Ook zij creëeren vijandbeelden om hun eigen partij te positioneren. Alleen de vijanden verschillen: bankiers, het grote kapitaal, het globalisme of de bio-industrie. Daarbij komt dat zowel de propaganda van nationaal-socialisten, communisten als latere geallieerden uit dezelfde bron putte. Schaap zegt niet veel anders dan dat de PVV uit een oerbron put. Naar verluidt besteedt Schaap in ‘Het rancuneuze Gif’ 16 pagina’s aan de PVV.

Het is opvallend dat Wilders zich aangesproken voelt als er vergelijkingen met de jaren ’30 worden gemaakt. Zoals Rob Riemen in 2010 in zijn boekje De eeuwige terugkeer van het fascisme stelde dat Wilders een pre-fascist is. Wat de PVV-Brabant tot vragen bracht. Of vorige maand toen de Duitse brochure Zwischen Propaganda und Mimikry – Neonazi-Strategien in Sozialen Netzwerken Wilders tot kamervragen bracht. Bij de reacties op Schaap door zowel politici als de journalistiek ontbreekt een elementair begrip van geschiedenis, politiek, mediastrategie en politieke marketing. Sybe Schaap zegt niks nieuws en verdient schouderophalen.

Foto: Victor Deni, Kameraad Lenin reinigt de Aarde van het uitschot, 1920. Propaganda uit de Soviet-Unie