Hoe is de vuistregel ook al weer die in analyses als uitgangspunt wordt gepresenteerd? In een geglobaliseerde wereld kan een staat niet meer dan twee van de drie belangen dienen: democratie, nationale soevereiniteit of economische globalisering. Dani Rodrik omschrijft de paradox: ‘Democratie valt alleen te verenigen met nationale soevereiniteit als we paal en perk stellen aan de globalisering. Als we mikken op globalisering en ook de natiestaat willen behouden, moeten we de democratie laten varen. En als we democratie plus globalisering willen, moeten we de natiestaat opdoeken, en streven naar meer internationaal bestuur.’
Nederland kan niet binnen de EU en nog minder erbuiten de globalisering terugdraaien. Of bewerkstelligen dat er paal en perk aan gesteld wordt. Globalisering is een gegeven. Dan wordt het kiezen tussen democratie en soevereiniteit. D66 kiest voor democratie en tegen nationale soevereiniteit. De PVV kiest andersom.
Het antwoord van PVV’er Geert Wilders op een tweet van D66’er Steven van Weyenberg is niet volledig. Wilders claimt dat hij de nationale soevereiniteit herstelt (‘baas over eigen land, geld en grenzen’), maar over de democratie en de globalisering zegt hij in zijn reactie niets. Zijn aanname dat een Nexit ons land economisch sterker maakt zou hij een stuk geloofwaardiger maken als hij het eerste rapport van Capital Economics uit mei 2013 openbaar zou maken. Maar dat weigert Wilders omdat volgens Capital Economics een Nexit tot een kredietcrisis zal leiden en de banken met overheidssteun gered moeten worden. Dan mag de belastingbetaler opnieuw de portemonnee trekken. Tom-Jan Meeus zette het in NRC in juni 2016 in een column op een rijtje.
Wilders’ standpunt dat een vertrek uit de EU Nederland weer nationale soevereiniteit zal geven is evenmin volledig en geloofwaardig. Want van de ene kant blijft de economische globalisering trekken die voorwaarden en afspraken oplegt en van de andere kant zal Nederland met de EU zaken moeten doen om economisch niet ten onder te gaan en concurrerend te blijven. Landen als Zwitserland en Noorwegen die geen deel uitmaken van de EU volgen de afspraken van de EU waardoor ze toegang hebben tot de interne markt en geen hoge invoerheffingen hoeven te betalen. Dus wat heeft een soeverein Nederland eraan als het straatarm is?
De keuze die Nederland het minst schaadt is het opdoeken van de natiestaat, dus het opgeven van de nationale soevereiniteit. Dani Rodrik: ‘Als we democratie plus globalisering willen, moeten we de natiestaat opdoeken, en streven naar meer internationaal bestuur.’ Als Wilders realistisch was en echt het beste met Nederland voorhad, dan zou hij niet voor de natiestaat en een Alleingang van Nederland moeten pleiten, maar voor een kleinere EU. Daarin is het belang van soevereiniteit relatief groter. Zoals dat ook in de EEG van de zes was waar Nederland een dikke vinger in de pap had. Zo’n Noord/West-Europese Unie moet groot genoeg zijn om levensvatbaar te zijn. Duitsland, Finland, België, Luxemburg, Denemarken, Ierland en Zweden omvatten. Eventueel aangevuld met het Verenigd Koninkrijk dat zich erbij aansluit. D66 moet zich erin kunnen vinden.
Foto 1: Schermafbeelding van reactie Geert Wilders, 9 augustus 2016.
Foto 2: Schermafbeelding van tweet van Steven van Weyenberg, 9 augustus 2016.
George Knight 