EP-commissie Moraes kritisch op massale spionage

rep

Om het in Europese termen te zeggen: ‘Bien étonnés de se trouver ensemble‘. Een aangename verrassing dat NSA-baas Keith Alexander en Robert Litt samen met ministers Ivo Opstelten (VVD) en Ronald Plasterk (PvdA) -en kamerlid Magda Berndsen (D66) en directeur AIVD Rob Bertholee- weigerden zich te laten horen door de rapporteur van de commissie voor burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken van het Europees Parlement (LIBE), de Britse sociaal-democraat Claude Moraes. In het concept ‘on the US NSA surveillance programme, surveillance bodies in various Member States and their impact on EU citizens’ fundamental rights and on transatlantic cooperation in Justice and Home Affairs‘ staan de Nederlanders als weigeraars genoteerd.

Nieuws.nl concludeert: ‘De commissie roept lidstaten op -in het bijzonder Groot-Brittannië, Duitsland, Frankrijk, Zweden en Nederland- hun wetgeving te herzien en de activiteiten van hun inlichtingendiensten tegen het licht te houden. Die moeten in lijn worden gebracht met de Europese Conventie voor de Mensenrechten en voldoen aan fundamentele rechten op het gebied van gegevensbescherming, privacy en de onschuldpresumptie.’ Of het klopt wat de commissie Moraes zegt is de vraag, maar dat de genoemde Nederlandse verantwoordelijken in een hoorzitting voor het Europees parlement geen toelichting willen geven is onheilspellend en een zwaktebod. Het is in lijn met het zwijgen van de Nederlandse politieke elite sinds juni 2013 over de massale spionage van burgers en de rol van de inlichtingendiensten AIVD en MIVD. Dat gebrek aan openheid is een gemiste kans. De EU-commissie wijst tot nu toe de conclusies van het rapport af.

Foto: Schermafbeelding van een deel van Bijlage III uit het rapport Moraes, 8 januari 2014. 

Nederland maakt in EU voorbehoud over privacy. Begrijpt u het?

reding

Zomaar een berichtje dat inzichtelijk maakt hoe Europa, de nationale media en Nederland werken. Zoekend naar nieuws over wat er gisteren precies besloten is in het Europarlement over privacy kwam ik terecht bij een AFP-bericht op het Franse L’Informaticien. Onder de kop ‘Persoonsgegevens: het Europees Parlement keurt de sanctievoorstellen goed’ worden de Ierse, Nederlandse en Britse regering genoemd: ‘Sommige landen (het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Ierland), hebben echter enkele voorbehouden gemaakt, omdat ze de sancties te streng vinden voor kleine bedrijven.’ (Quelques pays (le Royaume-Uni, les Pays-Bas, l’Irlande) ont cependant émis certaines réserves, jugeant les sanctions trop pénalisantes pour les petites entreprises.’)

Welk verhaal zit hier achter? Is de bescherming van kleine ondernemingen de echte reden van Nederland om een voorbehoud te maken over de bescherming van de privacy van persoonsgegevens van Europese burgers? Het valt bijna niet voor te stellen omdat het zo als een gelegenheidsargument klinkt. Ook de opstelling samen met de meest Atlantische landen Ierland en het Verenigd Koninkrijk geeft te denken. In de Nederlandse pers valt erover niets terug te vinden. Kamervragen zijn er niet over gesteld. Voor mij valt het niet te begrijpen.

Foto: EU-commissaris Viviane Reding justitie en mensenrechten in Europarlement, 21 oktober 2013.

Kom op voor privacy in Europa. Stuur e-mail naar Europarlement

access

Opnieuw tijd voor actie. Stuur een e-mail naar de leden van het Europarlement. De privacy van Europese burgers ligt onder vuur. Ze moeten het initiatief terugnemen. Op 21 oktober wordt er in de LIBE-commissie (Burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken) gestemd over de Data Protection Regulation. Zo probeert CDA’er Wim van de Camp af te zwakken. Stuur leden van deze commissie een e-mail met de oproep om voor de privacy op de bres te staan. Ga naar hier.  Glyn Moody beschrijft voor techdirt hoe slecht het is gesteld met privacy in Europa. Niet toevallig worden Nederlandse telecombedrijven genoemd als voorbeeld van hoe het niet moet. Onder het mom van de bestrijding van terrorisme doen ze aan marketing. Bizar toch?

Dutch

Foto 1:  Schermafbeelding van campagne ‘Stand Up For Privacy In Europa‘ op access, 18 oktober 2013.

Foto 2: Schermafbeelding van artikel op techdirtDutch Telcos Used Customer Metadata, Retained To Fight Terrorism, For Everyday Marketing Purposes‘, 18 oktober 2013.

Twitter komt met nieuwe regels vanwege beledigingen

Waar liggen de grenzen aan de vrijheid op internet en de sociale media? Wat moet de gepaste reactie van een nationale overheid zijn? In het Verenigd Koninkrijk ontstaat sluipenderwijze gewenning aan de maatregelen die de regering Cameron voorstelt. Ze komen neer op verdere inperking van burgerrechten en wijzen op een restrictief klimaat waarin terrorisme, porno en kindermisbruik hiervoor als reden worden aangevoerd. Terwijl steeds meer blijkt dat Britten voor hun veiligheid afhankelijk zijn van de Amerikaanse veiligheidsdienst NSA.

Twitter wil het misbruik aanpakken. Maar hoe? Iemand wiens account afgesloten wordt kan onder een ander alias weer opduiken. Men zou denken dat iemand die de wet overtreedt aangepakt wordt door de politie. Maar het volume is met 400 miljoen tweets per dag  te groot om effectief te kunnen reageren. Logisch is dat een multinational als Twitter zelf middelen reserveert om het misbruik aan te pakken. Twitter UK lijkt daar nu serieus een start mee te hebben gemaakt. Zodat overheden het argument van misbruik niet kunnen gebruiken om de internetvrijheid in te perken. En het internet aantrekkelijk en vrij blijft voor velen. Juist daarom moeten bedrijven als Twitter oppassen zich niet te eenzijdig aan de kant van de bestaande macht op te stellen.

Cameron wil filter voor internetporno. Gemakzuchtige symboliek

o-CHRISTY-facebook

De Britse premier David Cameron gaat verder met zijn aanpak van internetporno. Hij kondigde gisteren aan voor te stellen om de toegang tot pornosites te blokkeren. Hij pleit voor ‘gezinsvriendelijke’ filters voor computers en smartphones. En hij heeft nog meer restricties in petto. Wie de pornosites wil bezoeken moet aangeven toegang tot de sites te willen. Dat wordt geregistreerd en ondermijnt de internetvrijheid.

Er zitten nadelen aan z’n aanpak. Voorstanders van beperkingen menen dat het in het terugdringen van kinderporno kan werken. Maar een antwoord daarop is dat het aan de opsporing, productie en acceptatie van porno en kinderporno niks doet. Kritiek op Cameron is dat-ie wil scoren met deze maatregel die de regering niets kost. Het roept de provider op een knop om te zetten. Cameron wil  daadkrachtig overkomen, terwijl-ie feitelijk het omgekeerde bereikt door de echte aanpak uit de weg te gaan. Ingrijpen in de virtuele wereld is betrekkelijk simpel, hoewel de bepaling van wat porno is nog niet zo eenvoudig is. Het onderliggende probleem van de niet-virtuele wereld die vraagt om inzet van politie gaat de regering-Cameron uit de weg.

Tegenstanders wijzen op de grootschalige spionage door de Britse veiligheidsdienst GCHQ, in samenwerking met de Amerikaanse NSA. De onthullingen van Edward Snowden tonen dat met documenten aan. De Britse veiligheids- en inlichtingendiensten weten alles van het internetgebruik van de Britten omdat ze directe toegang tot de internetcommunicatie hebben. Dat roept twee vragen op. Waarom pakt de politie producenten en distributeurs van met name kinderporno niet op als alle gegevens bekend is? Ondernemers en beheerders van sites met kinderporno moeten in samenwerking met de partners op te sporen zijn. En waarom zouden internetgebruikers die moeten aangeven een ‘gezinsvriendelijk’ filter uit te zetten de Britse overheid vertrouwen die liegt over de spionage en fouten maakt bij de bescherming van de privacy van de gebruikers?

Enkele maanden geleden debatteerde het Europarlement over het inperken en controleren van pornografie op internet. Dat werd schimmig gevoerd, mede omdat het via zelfregulering zou moeten. De Europarlementariër voor de Zweedse Piratenpartij Christian Engström wees onder verwijzing van het Europees Verdrag voor de rechten van de Mens op de informatievrijheid (artikel 10): ‘Een ieder heeft recht op vrijheid van meningsuiting. Dit recht omvat de vrijheid een mening te koesteren en de vrijheid om inlichtingen of denkbeelden te ontvangen of te verstrekken, zonder inmenging van enig openbaar gezag en ongeacht grenzen.

Foto: Christy Turlington in advertentie voor Calvin Klein, 2013.

Steve Wozniak. Hoe de controlestaat hard in het hart te raken?

Is Steve Wozniak als de uitvinder van de atoombom Robert Oppenheimer die tot z’n grote schrik besefte welk monster hij geschapen had? Medeoprichter van Apple Wozniak filosofeert over de onvrijheid die computers hebben gebracht. In navolging van John Perry Barlow zag-ie ooit internet als een apart continent dat door overheden met rust gelaten zou moeten worden. Maar dat gebeurt niet en zal nooit meer veranderen.

Is er een les te leren voor parlementsleden als Marietje Schaake (EU/D66), digitale burgerrechtenbewegingen als Bits of Freedom of het Amerikaanse EFF en de Piratenpartijen die in hun kernprogramma pleiten voor privacy, burgerrechten, transparante overheden en informatievrijheid? Het lijkt erop dat West-Europa nog niet zover is in de opbouw van de controlestaat als de VS. Maar is het verschil groot genoeg om nog te keren?

Moeten critici hun bakens verzetten en zich niet langer concentreren op klassieke onderwerpen van de liberale democratie als burgerrechten en transparantie? Zonder deze onderwerpen te laten vallen zouden ze ervoor kunnen kiezen de oorzaak voor de opbouw van de controlestaat boven water te krijgen. En te bestrijden.

In een commentaar voor de New York Times wijst Tim Shorrock erop dat in de VS bedrijven die werkzaam zijn in de veiligheidssector van de inlichtingendiensten 56 miljard dollar per jaar opstrijken. Dat zullen bestuurders van deze bedrijven en politici in de wachtkamer om toe te treden tot die bedrijven niet vrijwillig opgeven omdat hun salarissen, bonussen, dividenden, vooruitzichten en prestige er direct aan gekoppeld zijn.

Critici als Marietje Schaake, Bits of Freedom of de Piratenpartijen moeten de controlestaat in het hart proberen te raken. Als de spreekwoordelijke staak die het hart van de vampier doorboort en pas dan een einde aan de schijndood maakt. Het hart is het economisch belang van bedrijven en overheden, en van de topbestuurders die hierin werkzaam zijn. Verdediging van de klassieke vrijheden is symptoombestrijding en schiet tekort.

Gevolg van deze accentverlegging van de behartiging van burgerrechten naar het bestrijden van economische belangen is dat de critici zich naar de linkerkant van het  politieke spectrum moeten begeven. Vraag is of ze met hun klassiek-liberale waarden intern sterk genoeg zijn om deze omslag te maken. Om over na te denken.

tumblr_lz3irwc92N1qb7dheo1_500

Foto: Prince of Darkness (1966) met Andrew Keir en Barbara Shelly van Terence Fisher (Hammer).

Waarom de politiek als één-partijstaat teleurstelt

De burgemeester van Amsterdam presenteert een boek van Jaap Schalekamp. Een toelichting zegt: ‘Waarom de politiek teleurstelt’ is een boek dat antwoord geeft op actuele vragen, maar dat daarbij uitgaat van patronen en structuren die het signaleert in de Nederlandse politiek van de laatste vijftig jaar. Zelfs een oud probleem als de woningnood en een nieuw probleem als de eurocrisis vinden hier een logische verklaring. 

Het gaat dus over politiek, maar niet over partijpolitiek. ‘Waarom de politiek teleurstelt’ biedt wat de titel zegt, niet meer, niet minder. (..) Het gaat dan niet over links of rechts, maar over mechanismen die daarbij een rol spelen. En ook over de vraag hoe deze kunnen worden doorbroken. Dat dit mogelijk is en hoe, wordt helder aangegeven. Deze benadering is nieuw, gebaseerd op feiten en cijfers, kritisch maar toch constructief. Het boek wil daarmee een concrete bijdrage leveren aan het stimuleren en opwaarderen van de politiek.

Omdat de oplossing voor de politiek alleen via de partijpolitiek bereikt kan worden, zal er echter nooit iets veranderen. J.W. Oerlemans schreef al in 1990 dat Nederland feitelijk opereert als een Eén-partijstaatPolitiek moet veranderen om hetzelfde te blijven. Als postmoderne hedonist schreef ik in 2010: Links faalt en rechts faalt. De hele politieke klasse faalt. De politiek blijft steken in politiek correct denken van links, opportunisme van rechts en weinig geloof in eigen kunnen van de hervormingsgezinde, vrijzinnige politiek in het centrum. De postmoderne hedonist heeft het nakijken. Zijn ongenoegen vormt een niet te laven bron om uit te putten. Het levert Jaap Schalekamp een boek op, en mij veel stof voor een blog. We zijn gezegend met onze politiek.

Vragen over vrijheid van godsdienst in Nederland en Saoedi-Arabië

Soms komen losse eindjes samen in kamervragen en verklaart een verschil in perspectief een verschil in wereldbeeld. Eigen slachtofferschap wordt als kostbaar kleinood en partijjuweel gekoesterd. Een en ander wordt inzichtelijk door de vergelijking van de kamervragen over moslimextremisme door respectievelijk Kees Van der Staaij (SGP) en Joël Voordewind (ChristenUnie) met die van Tofik Dibi (GroenLinks).

Op 22 maart stellen Van der Staaij en Voordewind minister Rosenthal van Buitenlandse Zaken vragen met als titel ‘Een oproep van de grootmoefti van Saoedi-Arabië‘. Uit een bericht uit de The Atlantic blijkt dat sjeik Abdul Aziz bin Abdullah heeft opgeroepen om alle christelijke kerken in de regio te vernietigen. Een oproep zonder gevolgen omdat de meeste kerken in de regio al gesloten zijn en de vrijheid van godsdienst in Saudi-Arabië door de overheid niet erkend wordt, aldus een Amerikaans overheidsrapport. Beide vragenstellers proberen de uitspraak te duiden en vragen zich af waar de lauwe reactie in Europa vandaan komt.

Op 23 maart stelt Dibi de ministers Opstelten van Veiligheid en Justitie, en Spies van Binnenlandse Zaken vragen over ‘De voedingsbodem voor extremisme gelet op de schokkende aanslagen op een joodse school in Toulouse, een moskee in Brussel en diepgewortelde islamofobie in Nederland‘. De vragensteller wil weten hoe Nederlandse veiligheidsdiensten hierop reageren en hoe de aantrekkingskracht van jihadistische bewegingen op moslimjongeren verminderd kan worden. Beide aanslagen in Brussel en Toulouse werden gepleegd door een moslim. Dibi framet het in ‘een mogelijke toename van de reeds zorgwekkende islamofobie in Nederland‘.

In Saoedi-Arabië wordt de vrijheid van godsdienst erkend noch beschermd onder de wet en ernstig beperkt in de praktijk. Zoals het geval Hamza Kashgari leert geldt de vrijheid van godsdienst er evenmin voor moslims. Relativeert de situatie in een ver buitenland de woorden van Dibi dat Nederland een ‘zorgwekkende islamofobie’ kent? Erkent de Nederlandse overheid de vrijheid van godsdienst niet en erkent noch beschermt het religieuze minderheden? Kamervragen zijn nu en dan een visitekaartje van normatief en makkelijk denken.

Foto: Grootmoefti sjeik Abdul Aziz bin Abdullah. Copyright Reuters