Ruud Koopmans: Westen moet zich weerbaarder opstellen tegenover intolerante islam. Kansen voor de sociaal-democratie?

‘Als zoiets in naam van jouw religie gebeurt, heb je de verantwoordelijkheid om te handelen. Maar ook nu wordt weer gezegd dat dit niets met de islam te maken heeft’. Aldus de in Duitsland werkzame Nederlandse hoogleraar sociologie en migratie-onderzoek Ruud Koopmans in een interview met Wierd Duk in het AD naar aanleiding van de recente aanslag op een kerstmarkt in Berlijn in naam van de islam.

Het stoort Koopmans dat moslims, linkse media, linkse wetenschappers en politici zeggen dat zo’n aanslag niets met de islam te maken heeft. Dat kan uitgebreid worden met christelijke opiniemakers. Zo framede Trouw in 2015 in een kop in een indirect witwassen van het christendom dat de verwoesting van Palmyra niets met religie te maken had. President Obama en toenmalig premier Cameron meenden in 2014 zelfs te moeten zeggen dat ISIS niet met de islam te maken had, terwijl ze dat als niet-moslims helemaal niet te bepalen hadden. Het is menselijk om verdiensten te claimen en geen verantwoordelijkheid te nemen voor negatieve ontwikkelingen. Maar het wordt een politieke chaos als allerlei belanghebbenden vanwege de eigen politieke agenda de islam voor hun eigen karretje spannen. Dat ontneemt het zicht op de werkelijkheid en blokkeert een open debat over de islam. Het ontkennen van de kwalijke kanten van de islam is een politieke ramp.

Koopmans voelt zich een roepende in de woestijn. Hij neemt zowel afstand van de rechts-populisten van de PVV en AfD waar hij niets mee te maken wil hebben, als van de intolerante islam die naar zijn schatting zo’n 500 miljoen moslims omvat waarvan er 50 miljoen geweld zouden accepteren om de islam te verdedigen, als van de linkse kosmopolieten die hun kop in het zand steken en zich neerbuigend gedragen tegenover de critici van de multiculturele samenleving die al te makkelijk als achterlijk en racistisch worden benoemd.

Koopmans zegt zich een ouderwetse sociaal-democraat te voelen, maar geeft aan dat het lastig is om je met het onderwerp van integratie en islam politiek in het midden op te houden. Des te meer omdat het gezag van de sociaal-democratie is weggevaagd. Tussen ‘gewone’ religiekritiek op de islam en de islamofobie van rechts-populisten in. Koopmans gaat uit van een rechtsstatelijke opstelling en vraagt om wat gezond verstand: ‘We moeten veel duidelijker definiëren wat de kern van de rechtsstaat is. Nu is het enorm moeilijk om migranten, die zonder papieren of met valse identiteitsbewijzen zijn binnengekomen, uit te zetten. (..) Dit soort verwrongen gedrag ondermijnt juist de rechtsstaat. Het is een gevolg van verkeerde politieke beslissingen als hier zoveel kwaadwillenden kunnen rondlopen, die niet uitgezet kunnen worden. Dat zijn misstanden die doden kunnen kosten. Het is ook niet rechtsstatelijk om iedereen maar binnen te laten en daarmee gewetenloze mensensmokkelaars in de kaart te spelen. Hoe kan dat een ‘Europese waarde’ zijn?‘

Koopmans sluit aan bij sociaal-democratische denkers als Paul Scheffer die voorstander zijn van de EU, en het als noodzaak zien dat de buitengrenzen goed bewaakt worden en staten weer controle over het eigen territorium krijgen. Zie hier zijn artikel ‘Groot Europa is zwak Europa’. Niet de derde, maar de vierde weg. Tussen de 1) intolerante islam, 2) multiculturele denkers en goedwillende  kosmopolieten die vanuit hun eigen reservaat neerkijken op burgers die zich uit arren moede wenden tot het tegengeluid van rechts-populisten en 3) rechts-populisten die de EU en de democratie willen breken en de islam daarvoor als middel gebruiken.

Koopmans meent dat de westerse democratieën zich veel weerbaarder dan nu op moeten stellen om de eigen waarden overeind te houden. Feitelijk biedt deze klare rechtsstatelijke lijn de sociaal-democratie enorme kansen tussen het elitaire kosmopolitisme (GroenLinks, D66), het rechts-populisme (PVV, VNL, GeenPeil, FvD) en het goedpraten van de kwalijke kanten van de islam en religie in het algemeen in (DENK, CDA). PvdA-leider Lodewijk Asscher kan zo met gematigd nationalisme en anti-globalisme nieuwe kansen creëren voor zijn partij als hij bovengenoemde uitgangspunten duidelijk en overtuigend verwoordt. Luistert hij naar Koopmans?

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ”Het Westen moet zich veel weerbaarder opstellen’’ in het AD, 4 januari 2017.

Establishment heeft recht om te regeren verloren. Hoe kunnen hervormers een rol krijgen?

Heeft de elite de massa in de steek gelaten en het recht verloren om te regeren of moet de elite in opstand komen tegen de onwetende massa? Michael Krieger schetst de posities in een artikel voor Liberty Blitzkrieg dat Zero Hedge doorplaatst. Krieger is duidelijk met zijn maatschappijkritiek die tot op de bodem gaat: ‘The main thing to think about is what kind of society do we want to rebuild from the ashes. I am of the view that it must be a return to the Constitution and an elimination of central banking power and secrecy.’ 

Krieger praat vanuit een Amerikaanse situatie waar het grote geld de politiek bepaalt en de maatschappelijke verschillen scherper zijn dan in Europa. Op dit moment wordt de voorkeurskandidaat van het establishment Hillary Clinton zelfs door de Republikeinse oud-presidenten Bush aanbevolen. De elite kent herschikkingen. Ook in Europa heeft de elite de burgers in de steek gelaten. Vooral de laagopgeleiden, sociaal achtergestelden ondervinden geen voor- maar nadelen van het globalisme. Inkomensongelijkheid is onaanvaardbaar gegroeid en het maatschappelijk perspectief afgenomen. Om erger te voorkomen zoals een volksopstand en eeuwige chaos moeten verschillen om allerlei redenen worden teruggedraaid. Hoe kan dat gerepareerd worden?

Het antwoord is simpel: hervorming en resocialisatie van de samenleving. Maar de uitvoering is lastig als de elite niet inziet dat een stapje terug op termijn hun eigenbelang dient of deze elite onderling verdeeld is. De Amerikaanse presidentsverkiezingen zijn illustratief. Als in een standaardmodel van een inleiding politieke geschiedenis staan de drie overgebleven kandidaten voor drie principieel verschillende oplossingsrichtingen: Hillary Clinton vertegenwoordigt de belangen van het establishment, Donald Trump het ongenoegen van de massa en Bernie Sanders de tussenpositie van hervorming en bemiddeling tussen massa en establishment.

Het establishment heeft de macht en geeft die niet uit handen. Dat gebeurt onder meer door het aansturen van de gevestigde media die de beeldvorming bepalen en het politiek bestel manipuleren. De theorie is dat Trump in de media zo snel kon stijgen om vervolgens in een vrije val in de steek te worden gelaten. Sanders   die de ideale compromiskandidaat was heeft op geen enkele moment bij de politieke en economische elite en in de media een eerlijke kans gehad. De steun voor hem ontstond ondanks establishment en media.

Europa heeft te kampen met de Brexit. De Britse massa heeft niet vanuit domheid of onwetendheid, maar vanuit normale berekening gestemd. Het is niet de massa, maar die elite die dat op haar geweten heeft.  De kloof tussen bevolkingsgroepen moet hersteld worden. Daar helpt geen laatdunkendheid van een zich beter achtende hoogopgeleide klasse tegenover de laagopgeleiden aan die een trap na van domheid wordt gegeven.

De theorie is simpel. De verzorgingsstaat moet niet verder afgebroken worden. Inkomensverschillen moeten verkleind worden. De macht van banken en mega-ondernemingen moet snel en hard worden teruggedrongen. Belastingonwijking moet aangepakt worden. Immigratie moet zowel beter gereguleerd als afgeremd worden. De EU moet 100% controle over de eigen buitengrenzen herstellen. De zelfbenoemde vertegenwoordigers van de massa Trump, Wilders of Marine Le Pen bieden geen oplossing, Maar de vertegenwoordigers van het establishment zoals Hillary Clinton, Rutte of Hollande evenmin. De toekomst is aan standvastige hervormers van het type Sanders of Jesse Klaver die manoeuvreren tussen de chaos van de afbrekers en de sinistere   stilstand en apathie van het establishment. De paradox is dat het establishment alleen het establishment kan overtuigen dat het in het eigenbelang is om een stapje terug te doen. Daarom is voor de nabije toekomst een samenwerking tussen hervormingsgezinde krachten in het establishment en hervormers het hoogst haalbare.

Foto: William Henry Jackson, ‘Colorful dragon painted on wall’. China, 1895.

EU omcirkeld door landen die afglijden naar dictatuur. Oplossing is ambitie en zelfvertrouwen. Weg van de natiestaat

Het zijn interessante tijden. Turkije en de Russische Federatie glijden af naar dictatuur, hun leiders Erdogan en Putin zetten de democratie op sterk water. De EU biedt onvoldoende tegenwicht omdat het nauwelijks nog militaire macht heeft. Autocratische leiders buiten dat uit. De VS hebben in Obama een president die zwak opereert in z’n buitenlandse politiek. Het land met de grootste militaire macht laat zich in Syrië vernederen.

In Europa laten extremistische partijen zich of financieel of mentaal opkopen door het Kremlin dat uit is op verzwakking van de EU door het zaaien van verdeeldheid. Zo ontstaan er merkwaardige monsterverbonden die inhoudelijk onlogisch zijn. De SP die ooit ging voor het internationaal socialisme neemt het idioom over van de natiestaat van Thierry Baudet die zijn carrière vervolgt door zich te profileren als voorman van het NEE-kamp in het Oekraïne-referendum. Vraag is hoe echte SP’ers dat verteren. En allerlei partijen die de mond vol hebben over vrijheid, democratie, de verzorgingsstaat en verworven rechten schurken aan tegen het Rusland van Putin waar van alles in opmars is, maar niet de vrijheid, democratie, verzorgingsstaat en rechtsstaat.

De EU valt ook het nodige te verwijten, of beter gezegd de EU-lidstaten die zich onverantwoord gedragen. Het is een prachtig project dat door de EU-lidstaten om zeep wordt geholpen. In haar columns in NRC wijst Caroline de Gruyter vanuit Wenen op de tegenstrijdigheden: ‘Zo werkt Europa: regeringen zorgen dat het machteloos is, en klagen vervolgens dat het niets kan. En de burger applaudisseert: „Europa heeft gefaald, het wordt tijd dat we onze zaakjes weer zelf regelen.”’ Maar er is geen alternatief voor de EU. Zo bekeken is de 19de eeuwse natiestaat van Baudet niet de redding voor de EU-lidstaten, maar juist de grootste bedreiging ervan. Trouwens zonder dat het nodig is dat de EU verder moet federaliseren zoals Eurofielen zeggen. De EU-lidstaten moeten gewoon doen wat ze jaren geleden toegezegd hebben te doen. En wat ze nu nalaten.

Zo verkruimelt alles. Turkije en de Russische Federatie zetten de EU onder druk. Onder meer door de stroom vluchtelingen en economische migranten Europa in te jagen wat de verdeeldheid tussen EU-lidstaten verder aanwakkert. Nationale regeringen zijn in de greep van de partijpolitiek en hebben het contact met de burger verloren. Ze trekken zich ook niets meer aan van de burger die zich terecht bedonderd voelt. Premier Mark Rutte lacht zich vaardig door debatten heen, maar straalt geen enkel gezag uit als geloofwaardige, integere staatsman. Zo is de politiek niet meer iets van de mensen, maar van een in zichzelf gekeerde kaste van partijpolitici. De oppositie met Geert Wilders en Emile Roemer is geen haar beter en biedt geen alternatief.

Ondanks alle tekortkomingen is de EU de enige uitweg uit de misère. De EU moet niet grondig veranderen om hetzelfde te kunnen blijven, maar de EU-lidstaten moeten veranderen om de EU hetzelfde te laten worden. De vooruitzichten zijn slecht. In Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk zijn respectievelijk president Hollande en premier Cameron zwakke leiders die niet doorbijten en strategische fouten maken. Duitsland worstelt met een onverwerkt verleden dat het land ontvankelijk maakt voor donkere sentimenten. Maar er is geen alternatief in afglijdende landen als Turkije en de Russische Federatie die zich nog minder bekommeren om hun eigen burgers. Of in de verdeeldheid van de natiestaat die ook op wereldniveau de Europese landen nergens laat. De ‘soft power’ van de EU mag wel wat harder worden door het op te tuigen met militaire macht, machtspolitiek en economische politiek die uitgaat van het Europees belang. Kortom, ambitie en zelfvertrouwen gevraagd.

Listen carefully, I shall only say it once: ‘Brits, do stay in the EU’

Nooit een saai moment in de huidige EU. Referenda in Nederland en het Verenigd Koninkrijk, aanzwellende vluchtelingenstromen richting Griekenland vanuit Turkije en Syrië, verkiezingen in Duitsland en leiderschap dat met de handen in het haar zit. Want de staten leveren niet zodat de EU niet kan functioneren. De EU is een half opgeblazen ballon die zielig op de wind deint. Als de Britten uit de EU stappen (‘Brexit’), dan zal Frankrijk de migranten in Calais die naar Engeland willen reizen niet langer tegenhouden. Aldus de Franse minister van Economische Zaken Emmanuel Macron (Onafhankelijk). Die waarschuwing is bedoeld om de Britten tegen een Brexit te laten stemmen. Of les rosbifs zich zo makkelijk door les frogs onder druk laten zetten is de vraag.

Foto: Still uit Le ballon rouge (1956) van Albert Lamorisse. Met zijn zoon Pascal Lamorisse voor een Parijs verkeerslicht. 

Vluchtelingenwerk vlucht weg voor het verschil tussen asielzoeker en vluchteling

Vluchtelingenwerk Nederland is een naam die anders doet vermoeden. De organisatie zegt op te komen voor zowel vluchtelingen als asielzoekers. Onder vluchtelingen worden degenen verstaan die uit een onveilig gebied komen en volgens de Vluchtelingenwet in Nederland recht op asiel hebben. ‘Economische migranten’ of ‘economische vluchtelingen’ uit de Balkan of Noord-Afrika hebben dat recht niet. Het beleid is dat ze teruggestuurd worden naar hun land van herkomst. Maar niet altijd kunnen of willen ze teruggestuurd worden en wil het land van herkomst deze migranten weer opnemen. Volgens EU-commissaris Frans Timmermans in een interview met de NOS is 60% van de huidige migrantenstroom naar Europa ‘economische vluchteling‘.

De registratie van de migranten aan de buiten- en binnengrenzen van de EU laat te wensen over en zorgt voor misverstanden. Het is niet altijd duidelijk tot welke categorie ze behoren en welke rechten ze hebben. De IND zegt in een overzicht over 2015 dat het totaal aantal aanvragen van asielzoekers 58.800 bedroeg. Maar dat maakt nog niet duidelijk om hoeveel vluchtelingen het gaat. Volgens inschatting van Timmermans zou Nederland in 2015 23.520 (40% van 58.800) vluchtelingen hebben ontvangen. Over 2015 moeten 35.180 migranten die geen recht hebben op de status van vluchteling Nederland verlaten. Vrijwillig of gedwongen.

Het filmpje van Vluchtelingenwerk Nederland suggereert dat er een alom geaccepteerd en duidelijk te maken onderscheid tussen economische migranten en vluchtelingen is, en dat de eersten Nederland binnen 28 dagen vrijwillig verlaten als ze in de procedure zijn afgewezen. Vraag is of het er in de praktijk aan toegaat zoals Vluchtelingenwerk het voorstelt. Het is er eveneens vaag over tot in welke fase het asielzoekers van wie het weet dat het geen vluchtelingen zijn begeleidt. Want het zegt immers voor asielzoekers én vluchtelingen te zijn. Maar een asielzoeker zonder status blijft een asielzoeker voor wie Vluchtelingenwerk zegt op te komen.

Communicatieadviseurs vluchten in praten over vluchtelingencrisis. Zonder inhoud

Een bericht van Cyril Rosman in het AD: ‘Een steen door de ruit van een Syrisch gezin, een uitgebrande politieauto, een kogelbrief op het gemeentehuis en een dood varken aan een boom. De grimmige toon van het asieldebat brengt communicatieadviseurs in heel Nederland in verwarring. Ze kwamen vrijdag samen. ‘Alle regels die we kennen, werken nu niet meer. Dit is anders.’’ Overheden zitten met de handen in het haar en weten niet meer wat ze moeten doen. Beducht voor mondige en boze burgers die zich miskend voelen.

Opvallend aan de bijeenkomst is dat het op het niveau van ‘communicatieadviseurs’ besproken wordt. Met de suggestie dat de vluchtelingencrisis een kwestie van geven van informatie is. Ofwel, het nogmaals uitleggen aan de burger hoe het zit. Met het idee dat als dat goed gebeurt het wel goed komt. Maar dat is niet het geval.

Die opvatting tekent waarom het om twee redenen zo ontspoort in de relatie van burger en overheid bij de vluchtelingencrisis. De overheid wil praten en niet luisteren, en communicatie kan de inhoud niet vervangen. De burger wil in de besluitvorming meepraten over de inhoud en de overheid vergadert erover wat het moet zeggen om de vorm optimaal ‘over te brengen’. Het zijn twee werelden die volkomen langs elkaar heen gaan.

Het ziet er niet best uit als communicatie (of voorlichting, marketing, reclame of hoe het in bestuursjargon heet) het enige is dat overheden op dit moment te bieden hebben. Wel logisch omdat er over de inhoud geen overstemming bestaat en communicatie dus overblijft. Zelfs de contouren van de vluchtelingencrisis staan niet vast. Communicatie is niets anders dan de verbinding tussen zender en ontvanger, en geen wondermiddel dat de inhoud kan vervangen. Of de suggestie kan geven dat het de inhoud kan vervangen. Deze communicatie bij gebrek aan inhoud is zinloos en roept alleen maar meer onwil bij burgers op. Het is ontluisterend voor hun situatie dat overheden het denken te kunnen redden door met elkaar te vluchten voor de werkelijkheid.

Waarom ik voor de associatie-overeenkomst van de EU met Oekraïne stem

Met de associatie-overeenkomst van de EU met Oekraïne waarvoor op 6 april 2016 in een referendum wordt gestemd kan Oekraïne worden geholpen. Daarnaast kan de EU zich geen mislukte staat aan haar oostgrens tolereren. Het is in het belang van alle Nederlanders dat er stabiliteit in Oost-Europa is. Met chaos en oorlog zijn we verder van huis. De associatie-overeenkomst is de stok achter de deur om de Oekraïense regering tempo te laten maken met de hervorming van het openbaar bestuur en het frontaal aanpakken van de corruptie. Dat gebeurt nu nog niet. Daarom stem ik voor.

Vanwege de koppeling met de weinig populaire EU die de schuld krijgt van het uit de hand lopen van de vluchtelingencrisis door de stopgezette bewaking van de buitengrenzen lijkt de NEE-stem de hoogste ogen te gaan gooien. Los van het eigenlijke onderwerp Oekraïne. Maar van de andere kant heeft de NEE-campagne een voorsprong van vier maanden en moet de JA-campagne nog van start gaan. Als het niet in de startblokken blijft vastzitten. Het zou best kunnen dat NEE wint, maar zeker is dat niet.

Ook ik ben tegen het beleid van het kabinet Rutte. Fel zelfs. Ook ik ben tegen lidmaatschap van Oekraïne van de EU. Ook ik vind dat de EU te stroperig en niet democratisch genoeg functioneert. Als Europeaan voel ik me continu buitengesloten. Ook ik vind dat handelsbelangen niet boven de politiek mogen gaan. Ik ben tegen het bevoordelen van Shell en het Nord Stream II project dat handel boven een Europese politiek van solidariteit en evenwichtigheid plaatst. En Noord-Europa bevoordeelt boven Zuid-Europa dat onrecht wordt aangedaan.

Maar ik stem voor de associatie-overeenkomst van de EU met Oekraïne omdat dat niet over de hier genoemde aspecten gaat, maar over een associatie met een land dat deels door eigen toedoen, deel door toedoen van het Kremlin enorm in de kreukels zit en praktisch alleen door de EU geholpen kan worden om te hervormen.

Het is waar dat in de Tweede Kamer naast de geharnaste tegenstanders PVV en SP ook de PvdA en het CDA hebben aangegeven een geldige NEE-stem te zullen respecteren. Dat is een meerderheid. Maar de voorwaarde daarvoor is dan wel dat het een geldige stemming betreft en de opkomst meer dan 30% bedraagt.

De Tweede Kamer heeft echter niet het laatste woord. Dat is het kabinet dat een eigen afweging moet maken. Het referendum dat niet bindend is biedt het kabinet deze ruimte. Het moet naar meer aspecten kijken dan de uitslag van het referendum alleen. Zoals de relaties met andere EU-lidstaten en met landen als Oekraïne en de Russische Federatie. Omdat de steun van CDA en PvdA niet heel stevig is, kan het kabinet die ruimte nemen.

Daarbij komt dat een NEE-stem in dit referendum niets uitmaakt voor de associatie-overeenkomst zelf. Want die is al grotendeels ingevoerd per 1 januari 2016 en kan alleen met eenstemmigheid van alle EU-lidstaten teruggedraaid worden. De steun in Polen en de Baltische landen voor Oekraïne is zo sterk dat dat niet te verwachten valt. Met een NEE-stem isoleert Nederland zich en zal het niets weten te veranderen.

Nu komt er een campagne om des keizers baard. JA of NEE maakt voor Oekraïne of de EU geen enkel verschil. Het dient alleen binnenlandse, partijpolitieke belangen. Voor en tegen. De Telegraaf Media Groep met Geen Stijl en De Telegraaf als aanjager van de oppositie. Nou, ik vermoed dat velen net als ik een verschrikkelijke hekel hebben aan de Nederlandse, navelstaarderige partijpolitiek. Maar het gevolg van de campagne van Geen Peil is niet dat de partijpolitiek terug in z’n hok gaat. Het wordt er alleen maar belangrijker door.

Zonder dat ze het in de gaten hebben en zonder dat ze voldoende voorgelicht wordt door de woordvoerders uit het NEE-kamp -maar op dit moment evenmin door het JA-kamp- stemmen de NEE-stemmers tegen zichzelf. Of: tegen het belang van Nederland. Ik kan niet inzien wat Nederland daarmee opschiet. Behalve het tonen van emoties van ongenoegen met alles en iedereen. Dat lucht lekker op, maar dan? Wat is de kater?

Foto: Binnenhof met Ridderzaal in Den Haag, 2015. Credits: AFP.

Keulse politie: Noord-Afrikanen maken zich snel verdacht

De Duitse publieke omroep doet verslag van de persconferentie van de Keulse politie over de gebeurtenissen op oudejaarsavond die Europa deden schrikken. Het grote aantal Noord-Afrikaanse en Arabische daders, de brutaliteit van de aanrandingen en het gebrek aan respect voor de politie riep de vraag op hoe zich dat tot de welkomscultuur en de vluchtelingenstroom naar Europa verhield. Politici betoogden dat de instroom van meer dan 1 miljoen vluchtelingen per jaar capaciteits- en sociaal-psychologische opnameproblemen geeft.

Tot nu toe zijn volgens het OM 652 aangiften gedaan wegens straatroof en zedendelicten, vooral aanranding van vrouwen. De politie ziet een snelle toename van het aantal Noord-Afrikaanse daders die zich bezighouden met tasjesdiefstal en straatroof. Dit relativeert deels de betrokkenheid van de recente stroom vluchtelingen bij de gebeurtenissen in Keulen. Maar onduidelijk blijft onder welke voorwendsels precies deze mannelijke Marokkanen, Algerijnen en Tunesiërs naar Duitsland kwamen en hoe hun status van asielzoeker zich verhoudt tot die van vluchteling. De registratie van zowel Keulse daders als vluchtelingen laat nog veel vragen open.

Als het vooral gaat om klassieke criminaliteit die door aanwas met andere groeperingen en overmoed op oudejaarsnacht zo  ontspoorde in diverse Duitse, Zwitserse en Zweedse steden, dan opent dat de weg naar beheersbaarheid. De Noord-Afrikaanse  criminelen met een voorlopige status van asielzoeker die sociaal meer onthecht lijken dan de doorsnee vluchteling kunnen teruggestuurd worden naar hun landen van herkomst. En nieuwe aanvragen uit die landen kunnen extra kritisch bekeken worden en alleen gelden voor migranten van wie verwacht kan worden dat ze zich sociaal weten te gedragen. De grenzen kunnen en hoeven niet dicht, maar de naïviteit om iedereen maar toe te laten die daarom verzoekt lijkt na Keulen definitief achterhaald.

Om het vluchtelingenbeleid hetzelfde te laten blijven dient het te veranderen

De reactie van de politiek op de massale en waarschijnlijk georkestreerde aanrandingen door Noord-Afrikaanse en Arabische migranten op oudejaarsavond in Keulen en andere Duitse en Zwitserse steden is veelzeggend. En voorspelbaar. Het zou liggen aan de leiding van de politie. Intussen komen allerlei doofpot-affaires naar buiten waarbij migranten betrokken waren en die om politieke redenen onder de pet werden gehouden terwijl er zelfs berichten naar de media gingen dat alles goed was gegaan. Zoals gebeurde in Keulen. Maar ook in Zweden waar jeugdige vluchtelingen in 2014 en 2015 jonge meisjes lastigvielen op een Jeugdfestival. En ook voor Nederland is het wachten op weggestuurde korpsleiders en onthullingen van doofpot-affaires waarbij om politieke redenen de betrokkenheid van vluchtelingen werd verzwegen.

Typisch voor die kanteling in iets wat lijkt op nieuwe openheid is een bericht in AD over die Zweedse zwijgcultuur: ‘Dit is een pijnlijk punt. Soms durven we niet te zeggen hoe de vork in de steel zit, omdat we denken dat dat de (extreemrechtse) Zweden Democraten in de kaart zal spelen”, aldus politiechef Peter Ågren tegen de krant Dagens Nyheter.’ De Zweedse premier Stefan Löfven zegt dat ontoelaatbaar te vinden.

Maar is het niet te simpel om de politie de schuld te geven en zo de verantwoordelijkheid af te schuiven? Verschillende politiemensen uit Keulen wezen er al op dat de politie tijdens oudejaarsavond onderbezet was omdat het veel mensen moest leveren voor de grensbewaking in Beieren. Wat echt alleen door toedoen van de politiek gebeurde. Daarom was de politie niet op sterkte en was dat een van de redenen voor het optreden van de aanrandingen door Arabieren en Noord-Afrikaanse migranten in vele Duitse steden waar de politie onderbezet was, en niet voldoende op kon treden om de veiligheid op straat te garanderen. Het is ook een feit dat de Keulse korpsleiding niet optimaal functioneerde, zoals Arnold Plickert voorzichtig suggereert.

Hoe verder? Er spelen belangen, principes, waarnemingen en belevingen door elkaar die vaak tegenstrijdig zijn. Essentieel is om in de EU-lidstaten draagvlak te blijven houden voor een humaan vluchtelingenbeleid. Want zonder dat gaan andere waarden die theoretisch wellicht voorrang hebben straks ook verloren. Daar helpt geen ethiek aan. De vijand van goed is beter. Daartoe moeten de politieke leiders beredeneerd vanuit de fysieke opnamecapaciteit, de mentale bereidheid van autochtonen én al gevestigde kwetsbare allochtonen om inwijkelingen op te nemen, het tempo van absorptie en de handhaving van culturele waarden snel grenzen stellen aan de instroom van nieuwe vluchtelingen. Met nieuw realisme. Om het vluchtelingenbeleid hetzelfde te kunnen laten blijven dient het snel te veranderen. Daartoe moet de politiek als de wiedeweerga veranderen.

Tussen goedpraters en kwaadsprekers: meeste Nederlanders zwegen in 2015 over de vluchtelingen

2015 was lastig. Vluchtelingen namen met gevaar voor eigen leven en dat van hun kinderen de boot naar Europa. Opvang had geen halszaak moeten zijn, maar de reactie erop legde van alles bloot en voedde de onzekerheid. Mede door een slechte voorbereiding van de landelijke overheid die afgelopen jaren tegen het advies van het COA in opvanglocaties had gesloten. In een reactie op die reactie kwam het Nederlands kabinet met misleiding en spin om eigen falen en verdeeldheid te verhullen door de spreekwoordelijke Apotheker van Aleppo als hoogopgeleide vluchteling te presenteren met de suggestie dat hij snel bij ging dragen aan de Nederlandse economie, terwijl uit Duits onderzoek blijkt dat slechts 10% van deze vluchtelingen hoogopgeleid is. In Nederland is 30% van de bevolking hoogopgeleid. In vooral de regionale media verschenen ineens kunstzinnige, musicerende en vluchtelingen zoals wij die redelijk Engels spraken, terwijl de analfabeten, de door oorlog getraumatiseerden en religieuze hardliners onder de vluchtelingen buiten beeld bleven.

De reactie legde veel bloot dat onder druk niet klopte en de werkelijkheid niet weerstond. Er was de onmacht van de EU om door te pakken en een strategische visie te formuleren op het eigen functioneren. De EU was niet in staat om de eigen buitengrenzen te bewaken. Er was het gebrek aan bestuurlijk besef van het openbaar bestuur op gemeentelijk niveau om het belang van de eigen burgers voorop te zetten. Bij vestiging van azc’s moesten vele burgemeesters er door protest aan herinnerd worden dat ze niet volgens partijpolitieke lijnen hun partijgenoten in Den Haag moesten volgen, maar ingehuurd waren om het belang van de eigen inwoners voorop te zetten. Er was een harde kern van buitenlandhaters die door zowel het ontbreken van de controle op en registratie van de vluchtelingstroom alsook door de tweespalt in het kabinet tussen VVD en PvdA en de aantoonbaar te rooskleurige verhalen als een geschenk munitie in handen kreeg. Er was een meerderheid van bezorgde burgers die zich zowel niet thuis voelde bij de verhullende verhalen van kabinet en overheden die overduidelijk de regie verloren hadden als bij degenen met een ideologie van haat die het niet ging om het vinden van een oplossing, maar om het politiseren van iets wat in aanleg gewoon probleembeheer was.

Door de tweespalt die feitelijk een driespalt was werd 2015 een schizofreen jaar omdat velen vreesden door overreactie en lui denken ingedeeld te worden bij de verkeerde groep. Ze waren op hun dood om door associatie waartegen geen weerwoord bestond gestigmatiseerd te worden en hielden daarom meer dan ze eigenlijk wilden hun mond. Dit alles ging ten koste van de redelijke middenweg die onnodig verzwakte en ruim baan gaf aan de goedpraters en de kwaadsprekers. De meerderheid van goedwillende Nederlanders heeft niets tegen vluchtelingen , maar maakt zich vooral ongerust over de eigen toekomst en dat van hun kinderen.

Foto: Minister Ploumen met de fiets in het VN-vluchtelingenkamp Al Zaatari, maart 2015. Credits EPA / Jamal Nasrallah.