Van de al een kleine 20 jaar in New York actieve kunstenaar Chitra Ganesh is tot 4 november 2018 de tentoonstelling ’The Scorpion Gesture’ in het Rubin Museum in New York te zien. Waar zij op uit is maakt de titel van een bespreking in Hyperallergic duidelijk: ‘A Feminist Artist’s Postcolonial Animations’. Ganesh is een geëngageerde kunstenaar die met verhalende beelden en animaties de vanzelfsprekendheid van de macht ter discussie stelt. Hyperallergic: ‘Not surprisingly, the stories reflect the racial, religious, socio-economic and gender prejudices of India’s predominantly patriarchal and religious orthodoxy, which privileges fair-skinned, upper-caste Hindu males’. Ganesh begeeft zich vol moed in een mijnenveld door vooroordelen van de Indiase religieuze orthodoxie aan te spreken. Dat is niet iets voor bange kunstenaars of museumdirecteuren die het een podium geven. Met animatie legt ze dwarsverbanden en probeert ze het ongeziene zichtbaar te maken.
Dit gaat over ‘cultural appropriation’, ofwel over de vraag wie een specifiek religieus of in etniciteit gegrond verhaal mag ‘vertellen’. De term alleen al suggereert dat culturele toe-eigening een overtreding is en daarom ontoelaatbaar en ongewenst. Dat is echter nog maar de vraag. Mag een paars iemand uitsluitend een paars verhaal vertellen of mag een paars iemand een andersgekleurd verhaal vertellen? Sommige gemeenschappen menen dat ‘hun’ verhaal ‘hun’ eigendom is. Tot en met het eigen ontstaan en de voorouderverering aan toe.
Dit heeft alles met identiteit en zelfbewustheid te maken. Waarbij dit laatste negatief uitpakt als weerbaarheid en zelfverzekerdheid omslaan in gekwetstheid en een defensieve houding. Dan gaan het groepsgevoel en de emancipatiestrijd boven de verbinding met anderen. Waarbij kunst en cultuur, inclusief ‘het verhaal over religie’ niet meer universeel toegankelijk voor iedereen is, maar afgesloten wordt voor anderen. Het lijkt in een steeds kleiner wordende wereld een onhoudbaar standpunt dat voor radicale groeperingen echter nut heeft om zich politiek te profileren. Maar anderen hoeven zich van die claim weinig aan te trekken. Het is de verdienste van Chitra Ganesh dat zij aan dit aspect een goede vorm geeft en eraan meewerkt om grenzen te overschrijden. Niet met de botte bijl, maar met eerbetoon en alternatieven vanuit haar feministische optiek.
Foto: Beeld uit animatie The Scorpion Gesture (2018) van Chitra Ganesh.
George Knight 