Aan krimpend openbaar vervoer in krimpregio Zeeuws-Vlaanderen heeft petitie ‘Trek de reizigerstrein Gent-Terneuzen door naar Goes’ geen boodschap

C. J. W. Nuijs, ‘CHEMINS DE FER DE L’ÉTAT BELGE ET DE MALINES-TERNEUZEN; EXCURSION À L’ÎLE DE WALCHEREN‘, 1892. Collectie: Albertina Sammlungen Online.

Van 1871 tot 1951 bestond er een spoorlijn tussen Mechelen en Terneuzen. Aangelegd voor goederentransport waaronder steenkool uit het bekken van Charleroi naar de haven van Terneuzen. Maar op de spoorlijn was ook plek voor personenvervoer.

De spoorlijn ontsloot economisch het Belgische achterland en gaf Zeeuwen de mogelijkheid om vrij makkelijk naar de regio Mechelen te sporen. De lijn werd in 1930 door de Belgische spoorwegen overgenomen van de Belgische staat.

Tevens was er een spoorlijn van Gent naar Terneuzen die in 1869 werd geopend, maar pas in 1922 een permanent karakter kreeg. Ook deze lijn was bedoeld voor goederenvervoer met als bijvangst reizigersvervoer.

Sinds de sluiting voor reizigers van de spoorlijnen in respectievelijk 1951 (Mechelen) en 1939 (Gent) is het openbaar vervoer in krimpgebied Zeeuws-Vlaanderen meegekrompen. Er zijn nu enkele doorgaande buslijnen naar Goes of Middelburg en naar Gent, Brugge en Sint Niklaas, maar dat zijn lijnen die veel plaatsen aandoen, niet allen dagelijks rijden en veel geld kosten.

Er zijn de Westerscheldetunnel van Terneuzen naar Zuid-Beveland en een personenveer tussen Breskens en Vlissingen, maar dat vraagt meer omrijtijd dan de drie veren van de provinciale PSD tot 2003 boden.

Zeeland heeft ‘eigenlijk geen openbaar vervoer, maar doelgroepenvervoer’, volgens gedeputeerde Harry van der Maas in NRC. Dat zou inhouden dat de zittende Zeeuwse politiek vanwege de kosten niet eenduidig kiest voor het instandhouden van een minimum netwerk aan openbaar vervoer, maar inzet op een combinatie van leerlingen-, zieken- en ‘sociaal zwakkeren’vervoer.

De paradox is dat het openbaar vervoer in Zeeuws-Vlaanderen vroeger beter was dan nu. Dat valt waarschijnlijk te verklaren uit het afnemend economisch belang van België dat vroeger het dichtste spoornet ter wereld had, de opkomst van de Vlaamse havens Antwerpen en Zeebrugge en het teruglopende politieke, economische en demografische belang van Zeeland binnen Nederland.

De petitie ‘Trek de reizigerstrein Gent-Terneuzen door naar Goes‘ merkt op dat ‘medio 2030-2035‘ de oude reizigerstrein van Gent naar Terneuzen terugkeert. Het pleit ervoor om die lijn door te trekken naar Goes. Dat is een miljoenenproject en vergt de aanleg van een extra spoorbuis naast de 6,6 kilometer lange Westerscheldetunnel.

Schermafbeelding van deel petitieTrek de reizigerstrein Gent-Terneuzen door naar Goes‘ van Tim Sekac op petities.nl, 3 april 2023.

Het valt te bezien hoe realistisch het verzoek is om de spoorlijn onder de Westerschelde door te trekken van Terneuzen naar Goes. Maar het is goed van de initiatiefnemer om niet bij de pakken neer te zitten en mee te gaan in het defaitisme, het gebrek aan ambitie en zelfvertrouwen, en het Calimero-complex van Zeeuwse bestuurders. Alleen daarom is het al zinvol om de petitie te ondertekenen.

Zeeuwse vertolking ‘Me Bin Bange’ over de vluchtelingencrisis

De beste Zeeuwse cover 2015 is ‘Me Bin Bange’ van de gelegenheidsformatie De Angsthazen (Ries de Vuyst, Peter Quaak, Hans van der Werf, Tonnie ‘Broeder’ Dieleman en Latzi Jones) gezongen in een dialect van West Zeeuws-Vlaanderen, het Land-van-Kezands (Cadzand). In de traditie van de levensblues van Wannes van de Velde. Het swingt de pan uit. Het voorbeeld is van de Duitse gypsyrockgroep Bucovina met Stefan Hantel, een etnische Boekovina-Duitser uit het gebied van West-Oekraine en Noord-Roemenië. Is de cover niet beter?

De tekst is van Ries de Vuyst en gaat over een actueel onderwerp: de vluchtelingencrisis en de angst ervoor.

Ik bin bang’in hie bin bange
Mee zen allen bin me bange
Vluchteliengen slecht idee
Douw ze maar terug in zjee
(Geef ze mee de vuulte mee
Strek zitten ze in oons stamcafé)

Waarom kommen ze zo dichtbie
Daar wor ik hlat nie blieje van
Oe moe mn kind noe over strate
Zet ze op de Wooge Plaaten

Wie gata betalen dan
Wan ik bin da nie van plan
Opoe zit in der eigen stront
In zudder lopen mee een iphone rond

Ik ziet ier goed en ik zit ier droog
Mee mn maten aan de toog
M’n pens is vol in ik red het wel
Mee m’n ene hersencel

Eigen vertaling:
(Ik ben bang en hij is bang
Met z’n allen zijn we bang
Vluchtelingen slecht idee
Duw ze maar terug in zee
(Geef ze het onkruid mee
Straks zitten ze in ons stamcafé)

Waarom komen ze zo dichtbij
Daar word ik helemaal niet blij van
Hoe moet m’n kind nou over straat
Zet ze op de Hooge Platen

Wie gaat dan dan betalen
Want ik ben dat niet van plan
Oma zit in haar eigen stront
En zij lopen met een iPhone rond

Ik zit hier goed en ik zit hier droog
Met mijn maten aan de bar
Mijn buik is vol en ik red het wel
Met mijn ene hersencel).

Overdracht vuurtoren Breskens. Rijksmonument wordt museum

Een vuurtoren op Nederlands grondgebied met een Belgische vlag. Dat was mogelijk bij de vuurtoren van Nieuwe Sluis bij het Zeeuws-Vlaamse Breskens aan de Wielingen. Een symbolisch strijken van de Belgische vlag en hijsen van de Nederlandse driekleur op dit rijksmonument uit 1867. België was eigenaar. Het gaat om de oudste negentiende eeuwse gietijzeren -niet meer actieve- vuurtoren van Nederland. Afgelopen vrijdag is het beheer overgedragen aan de Stichting Vuurtoren Breskens, zie het persbericht. Sloop werd afgewend en de toren is inmiddels gerenoveerd. Eigenaar België betaalde royaal driekwart van de kosten. Deze vuurtoren krijgt nu een museale functie. Zinvol in deze toeristische streek zonder veel monumenten. Iedereen kan dit project steunen door zich aan te melden als Vriend van de Vuurtoren of het geven van een donatie.

De Slag om de Schelde bij Omroep Zeeland. Nu 70 jaar geleden

Omroep Zeeland heeft een prachtige serie over De Slag om de Schelde. Nu precies 70 jaar geleden. Landelijk krijgt operatie Market Garden veel publiciteit. De strijd om de toegang tot Antwerpen over de Schelde krijgt minder aandacht. Hoewel er hard gevochten is en het belang groot was. En de inundatie van Walcheren door geallieerde bombardementen van de zeedijken spreekt weer meer tot de verbeelding dan de strijd om West-Zeeuws-Vlaanderen. Festung Schelde-Zuid, van Breskens en Sluis tot de toen nog open zeearm de Braakman.

Smaak referendum smaakt naar meer: proef Zeeuws-Vlaanderen

706px-County_of_Flanders_(topogaphy)

Zomaar een gedachte-experiment. Belgen kopen zo’n 35% van de huizen die in Zeeuws-Vlaanderen verkocht worden. Dat gebied van Hulst tot Cadzand, en van D’Ee tot Hontenisse. Daarmee hebben we het volkslied te pakken. Eerder een strijdlied om niet geannexeerd te worden door België. Het was een serieuze dreiging in 1919. Koningin Wilhelmina steunde het Anti-Annexatie Comité en sprak over het amputeren van een pink. Ooit viel het Zeeuws-Vlaamse grondgebied onder het Graafschap Vlaanderen. Direct deel van Frankrijk, en indirect van Vlaanderen. In 1815 werd dat wingebied Staats-Vlaanderen definitief toegevoegd aan de Nederlandse provincie Zeeland. Maar stel dat Belgen uit Brugge, Gent en Antwerpen bijna alle huizen kopen.

Zo ontstaat een meerderheid van 60% aan Belgen op voormalig Belgisch grondgebied. Een krimpgebied dat ontvolkt. Dan laat de Belgische premier Elio Di Rupo zich in een strijdwagen langs de Zeeuws-Vlaamse grens rijden. Vergezeld van de havenwethouder van Antwerpen die van expansie houdt en de politieke leiders van de Belgische partij in Oostburg, Terneuzen en Hulst die de meerderheid in de lokale raad vormen. Belgische media brengen het in beeld en verspreiden het over de wereld. In z’n ultieme schranderheid zegt Di Rupo dat de Belgische inwoners van Zeeuws-Vlaanderen zich bedreigd voelen. Door het calvinisme, het slechte Nederlandse eten, de Haagse regelgeving en de weinig hoffelijke omgangsvormen in Nederland. En vooral de platvloerse programma’s op de Nederlandse televisie. Belgische Zeeuws-Vlamingen vragen bescherming.

Vlaamse paratroepers bezetten in neutrale camouflagepakken de havens van Breskens en Terneuzen, Dow Chemical in de Nieuw-Neuzenpolder, de markt van Sluis, de stranden van Cadzand en alle grensovergangen. Strijdgroepen van Belgische inwoners steunen de bezetting en blokkeren de politiebureaus. Di Rupo roept een referendum uit. Met twee keuzes: aansluiting bij België of terug naar de situatie van voor 1795. De zwakke Nederlandse regering van premier Rutte zoekt buitenlandse steun, maar kan geen vuist maken tegen de machtige en wilskrachtige Belgen. Die hun roemruchte verleden uit de late Middeleeuwen laten spreken.

In heel Europa schieten afscheidingsbewegingen uit de grond. Politici sturen hun wetenschappelijke bureau’s de archieven in om claims op te duiken en te onderbouwen. Grenzen verschuiven dagelijks. De chaos is groot.

Hoe het met Zeeuws-Vlaanderen afloopt? Belgen winnen het referendum, maar een week later bezetten Franse troepen Zeeuws-Vlaanderen. Ook om hun vlucht uit 1940 goed te maken. De Franse president François Hollande verklaart eindelijk thuis te komen in Nederland. De Fransen hadden oudere claims dan de Belgen.

4b5b8f23-9f1d-46c4-8c04-e359be063faf-460x276

Foto 1: Kaart van het Graafschap Vlaanderen, tweede helft 14de eeuw.

Foto 2: ‘Soldiers, believed to be Russian, guard the Crimean parliament next to a sign that reads ‘Crimea Russia’. Photograph: Sean Gallup/Getty Images’

Hedwigepolder: Vóór en Na

De Hedwige polder in Zeeuws-Vlaanderen wordt ontpolderd. Op termijn. Uiteindelijk wordt Zeeuwse natuur opgeofferd voor het economisch belang van de Antwerpse haven. Nu met Bart de Wever aan het roer. In de publiciteit wordt het alleen zo niet gezegd. Als geboren en getogen Zeeuws-Vlaming heb ik afstand genomen van het territorium dat ik zo goed ken. Maar het besluit dat onder het mom van natuur, Scheldeverdrag, compensatie, habitat of wat dan ook wordt verkocht verwerp ik nog steeds. Waar natuur aan het water wordt gegeven geef ik niet thuis. Immers voor Antwerpen dat aast op de vierde verdieping. Moeten straks Breskens, Hoofdplaat of Ossenisse ontpolderd worden? VIA Drupsteen uit Sneek maakt er prachtige simulaties van.

Foto’s: Hedwige polder na en voor de ontpoldering, kijkrichting: Noord. VIA Drupsteen, Sneek