Opinieonderzoek van Elabe over gele hesjes: vermoeidheid doet zich voelen in mening van Frans electoraat. Steun ervoor kalft af

Het bericht zat er al aan te komen, maar in Frankrijk hebben de gele hesjes het momentum verloren. Volgens een opinieonderzoek van bureau Elabe in opdracht van nieuwzender BFMTV keert het electoraat zich geleidelijk van hen af. Het wordt er vermoeid van en wil dat de zaterdagse betogingen stoppen. Volgens een meerderheid zijn ze steeds verder af komen te staan van de aanvankelijke eisen die wel als gerechtvaardigd werden gezien. Ook radicaal-linkse (achterban Jean-Luc Mélenchon) en radicaal-rechtse (achterban Marine Le Pen) kiezers identificeren zich relatief minder met de gele hesjes. Wat de beweging lijkt te zijn opgebroken is dat het geen profiel, programma en door allen gesteunde leider had. Ergens tegen zijn kan een breekijzer zijn om vastgeroeste machtsverhoudingen te doorbreken, maar als dat uiteindelijk een richtingloos negativisme blijkt te zijn, dan slaan vermoeidheid en moedeloosheid toe. Toch is het interessant om de komende tijd te volgen hoe de beweging verandert, zich opsplitst en zich gaat verhouden tot de bestaande partijpolitiek.

Front National stuurt Philippot de laan uit. Anti-EU sentiment lijkt uitgewerkt

Wie kent Florian Philippot niet? Op sociale media is hij alomtegenwoordig. Zelfs met mij ging hij in debat. Hij was vice-voorzitter van het Front National, maar is dat niet langer. Hij stapt uit de partij omdat hij aan de zijlijn gezet werd. De portefeuille  ‘Strategie en Communicatie’ werd hem gisteren ontnomen. Omdat hij geen zin heeft om vice-president van niks te zijn houdt hij het voor gezien. De reden die de partij aanhaalt is dat hij na de nederlaag van afgelopen mei een partij in de partij had opgericht, de vereniging Les Patriotes. Philippot ziet dat als voorwendsel (‘pretext’) om van hem af te komen. Wat is de werkelijke reden? Is dat een richtingenstrijd met de oude garde die zich wil focussen op het onderwerp migratie, en niet op EU en euro?

Was Philippot te gematigd voor het Front National, zoals wordt beweerd? Maar hoe gematigd kan een agenda zijn die zich verzet tegen de EU? In elk geval is wat het Front National nu overkomt een les voor andere Europese radicaal-rechtse partijen. Na de verkiezing van Trump, Brexit en de bezetting van de Krim is de steun voor de EU bij grote delen van de bevolking gegroeid. Minder burgers willen zich in onbekende avonturen storten. Ook daarom doen radicaal partijen op links en rechts er verstandig aan om de bakens te verzetten. Het anti-EU en anti-euro sentiment is over het hoogtepunt heen. Daar valt weinig electoraal succes te halen. Vanuit de eigen logica doet een partij als de PVV er daarom verstandig aan zich te richten op de oude ‘praatpunten’ en niet langer energie te besteden aan het aanvallen van het bestaansrecht van de EU.

Aanslagen in Parijs. Actie van de islam, wat wordt de reactie?

Terroristische aanslagen op vijf verschillende plekken gisterenavond in Parijs met nu al 128 doden. Er zijn zo’n 100 zwaargewonden. Het beeld dat op het netvlies staat bestaat uit geweersalvo’s, daders die ‘Allah Akbar’ roepen, sirenes van veiligheidstroepen, getuigen die ontsnapt zijn en verklaringen over vrijheid. De aanslagen zijn nog niet opgeëist, maar dat het moslims zijn die zich op de islam beroepen is duidelijk. Het bevestigt de blik in Europa op de islam, namelijk dat van een religie die de oorlog zoekt. De actie van de regeringen bestaat dan ook uit geruststellen en voorkomen van reacties tegen islamitische doelen in Europa.

Wie schiet er iets op met deze aanslagen? Dat zijn de groeperingen die zowel op een uitgesproken manier voor als tegen de islam zijn. Hoe het ook afloopt, de islam is opnieuw gebruikt door aanslagplegers. En is voor de zoveelste keer in een kwaad daglicht komen te staan. Een uitkomst kan zijn dat de EU eindelijk de buitengrenzen eens goed gaat bewaken en verdeeldheid achter zich laat. Maar ook dat concessies worden gedaan aan landen als Turkije om de stroom vluchtelingen uit Syrië of Afghanistan in te dammen. Dus vrijheid in Europa wordt gekocht in een koehandel met onvrije landen. Het is belangrijk dat de EU het hoofd koel houdt, in de eigen waarden blijft geloven en niet in paniek raakt door in bed te duiken met foute vrienden.

Sarkozy over Front National: vereerd door het familiedrama

Lachen of huilen? Oud-president Nicolas Sarkozy kan zijn politieke geluk niet op omdat de controverse tussen vader en dochter Le Pen in het Front National hem in de schoot geworpen wordt. Hij maakt een mooi nummer van de vadermoord van de dochter op de vader om hem vanwege vergoelijkende uitspraken over Pétain en de Holocaust uit de partij te zetten. Sarkozy geeft aan zijn woorden de Republikeinse draai die Franse politici zo vaak gebruiken omdat het hun statuur geeft. Vol ironie zegt hij vereerd te zijn dat zoiets binnen de Republiek gebeurt. Of hij het meent doet er niet toe. Hij scoort voor open doel en trapt de bal er electoraal mooi in. But!

Veilt Frankrijk straks museumstukken uit economische motieven?

Economisch gaat het Frankrijk niet goed. Het land moderniseerde niet toen het kon. Nu de Europese economie stagneert is het te laat. President François Hollande maakt geen sterke indruk, aarzelt en weet het land niet te overtuigen. Frankrijk zit tegen een identiteitscrisis aan. Het heeft vooral in Europa aan invloed verloren en koestert een eigenheid waarvan het de vraag is of het die luxe nog kan opbrengen. Op de scheidslijn van Noord en Zuid wordt het land steeds meer als zuidelijk beschouwd. Wat geassocieerd wordt met potverteren en uitstellen van beslissingen, maar ook met verzet tegen het neoliberalisme. Maar er is de culturele rijkdom.

The Local wijst op een list die Frankrijk mogelijk uit de mouw tovert, hoewel het wel niet zo’n vaart zal lopen. Namelijk de verkoop van kunstwerken uit staatsbezit om de schuldenlast te verminderen. Dus verkoop van kunst uit economische motieven. Een recent parlementair rapport schetst de contouren van het ontzamelen. Guillaume Cerutti werd door de commissie culturele zaken en onderwijs geraadpleegd en spreekt over ‘groteske verspilling’ van werken in nationale collecties. Cerutti is hoofd van Sotheby Frankrijk, dus het is logisch dat hij ervoor pleit om kunstwerken uit staatsbezit die door musea worden beheerd te veilen. Dit zou kunnen worden uitgevoerd binnen een nieuwe erfgoedwet die voor de lente in het verschiet ligt.

Ontzamelen van openbaar kunstbezit is in Nederland geen taboe meer. Het gebeurt al langer dan 20 jaar en ook het debat daarover wordt al zo lang gevoerd. De vraag is niet of, maar hoe er wordt ontzameld. En hoe de opbrengst mag worden gebruikt. Consensus is dat verkoop uit economische motieven ontoelaatbaar is. Door richtlijnen is ontzamelen aan voorwaarden verbonden die niet altijd verplichtend zijn. Dat wordt dwingender gemaakt om topkunst te beschermen, maar ook om inzichtelijk te maken wat dan wel verkocht kan worden. Overigens zegt het feit dat een museumobject nooit op zaal getoond wordt niet dat het geen belang heeft of dat het in de toekomst geen toegevoegd belang krijgt. Het profijtbeginsel werkt indirect. Uit de publiciteit blijkt alsof cultureel Frankrijk nu pas wakker wordt. Da’s een misverstand. Maar het moet wel en garde zijn.

Foto: Schermafbeelding artikel uit de Franse zakenkrant BFMTV, 3 januari 2015. (eigen vertaling:) En als de staat kunstwerken uit musea verkoopt om te investeren? // Een parlementair rapport dat net is vrijgegeven benadrukt het zeer grote aantal verzamelde kunstwerken in museumdepots dat nooit wordt tentoongesteld. Een deel ervan zou kunnen worden verkocht om geld te genereren. Heiligschennis? // En als de staat of lokale overheden kunstwerken verkopen die opgestapeld liggen in de museumdepots om andere werken te kopen of gewoon middelen vrij te maken om te investeren of schulden af te betalen? // Terwijl het Ministerie van Cultuur voor het voorjaar een grote wet voorbereidt over ‘erfgoed’, verdient de vraag op zijn minst te worden gesteld. Zelfs als ze de puristen laat stijgeren.

Frankrijk, kerststal, kindeke Jezus en scheiding van kerk en staat

In Frankrijk bestaat in theorie, maar niet altijd in praktijk de scheiding van kerk en staat. Het idee is dat de staat neutraal is. Laïcisme wordt dat genoemd. Een onderdeel ervan is dat uitingen van religieuze overtuiging in het publieke domein zoals in gemeentehuizen verboden zijn. Maar is een kerststal met het kindeke Jezus, une crèche de Noël, nou een religieuze of een culturele uiting? In heel Frankrijk vinden daarover debatten en rechtszaken plaats. Religie wordt zo een cultuurstrijd tussen traditionalisten en andersdenkenden.

De stal in de hal van het gemeentehuis in Béziers die het filmpje toont wil de ‘reactionaire’ burgemeester Robert Ménard laten staan, terwijl die in de hal van de Algemene Raad van de Vendée verwijderd moest worden. Waartegen beroep is aangetekend. The Local gaat in op voorbeelden in Melun en Montpellier. Het opstellen in overheidsgebouwen van de kerststal in de kersttijd gaat onlosmakelijk samen met het protest ertegen. Door OM en polemische secularisten. Protest lijkt kinderachtig, maar het tonen van christelijke symboliek in overheidsgebouwen is dat eveneens. De oplossing is simpel: plaats kerststallen uitsluitend in kerken en niet-overheidsgebouwen. Beide partijen zoeken de confrontatie. In strijd met de kerstgedachte.

Foto: Kerststal met voorstelling van het kindeke Jezus. Credits: Joe Raedle/AFP.