Berkvens-Stevelinck: ‘Bewijzen dat God bestaat is ongelooflijk vaak geprobeerd, maar gelukt is het nooit.’ Hoe zou dat nou komen?

In een artikel van Leonie Breebaart voor Trouw zegt emeritus hoogleraar Europese cultuur Christiane Berkvens-Stevelinck: ‘Bewijzen dat God bestaat is ongelooflijk vaak geprobeerd, maar gelukt is het nooit’. Het is exact om die reden dat geloof geloof wordt genoemd, en geen bewijs. Miljoenen mensen geloven dat God bestaat, maar kunnen het niet bewijzen. In plaats van dat ontbrekende bewijs dat ze niet kunnen leveren komen ze met allerlei verklaringen over wat hun geloof is: de ervaring van iets groters, iets dat de kosmos bij elkaar houdt of de verwijzing door het geloof naar iets anders. Op zijn best kan het bestaan van God dus door indirect en ondersteunend bewijs geleverd worden, maar niet overtuigend bewezen worden.

Christiane Berkvens-Stevelinck klinkt sympathiek in haar geloof, maar het artikel ademt een abstracte sfeer uit. Want godsdienst is meer dat theologie en zingeving, geloof en troost. Godsdienst is ook machtsvorming van religieuze instellingen en uitsluiting van andersdenkenden. Zelfs in haar verlichte opvatting van religie die de fundamentele verschillen niet tussen gelovigen en ongelovigen, maar tussen zij die zich tolerant opstellen en de fundamentalisten legt. Praten over godsdienst en geloof zonder het apparatus van de religieuze instellingen met de kerkleiders met hun eigenbelang en de politieke en maatschappelijke belangen van de organisatie erin te betrekken oogt wereldvreemd en schiet tekort. Godsdienst is immers meer dan geloof in God alleen. Hoe theologische denkers als mevrouw Berkvens-Stevelinck ook zo graag het tegendeel beweren.

Foto: Afbeelding bij artikel ‘Hoe weet je eigenlijk of God bestaat?’ in Trouw, 25 februari 2016. Credits: Jenna Arts.

Advertentie

Problemen met een artikel over de MH17 in De Telegraaf

Hoe komt een gewaardeerde journaliste als Jolande van der Graaf ertoe om bovenstaand artikel te schrijven? De belangen zijn groot. Het onder leiding van het Nederlandse OM staande strafrechtelijke onderzoek naar de daders van het neerschieten van de MH17 door het Joint Investigation Team is in de afrondende fase. Het rapport komt in 2016. Voor de schuldvraag wijzen tot nu toe de meest waarschijnlijke scenario’s naar het Kremlin. Of indirecte betrokkenheid door het leveren van de BUK-raket of directe betrokkenheid door ook het leveren van bedienend personeel. Maar juridisch rondkrijgen vraagt meer zorgvuldigheid dan een journalistiek verhaal. Betrokkenen zorgen voor afleiding door een rookgordijn op te werpen vol valse sporen. Zoals voor- en tegenstanders erkennen is de hedendaagse Russische propaganda van hoge kwaliteit. Trouwens meer dan een massage van de ziel van de nieuwsconsument, maar een onmisbare component van de militaire strijd.

Hoe zorgvuldig en dwingend van logica is het betoog van Van der Graaf? Ze citeert emeritus hoogleraar Theo de Roos als strafrechtdeskundige, maar laat hem niet meer zeggen dan dat het OM goed moet opletten. Of haar claim klopt dat er van alles mis is met het bewijsmateriaal valt dan ook te bezien. Het gaat er eerder om dat er te weinig materiaal bij andere landen opgevraagd zou zijn. Weliswaar probeert CDA-kamerlid Pieter Omtzigt al maandenlang boven water te krijgen wat het belang is van de satellietgegevens, maar zijn kritiek is hoofdzakelijk gericht op de kwaliteit van het Nederlandse strafrechtelijk onderzoek en op de doelmatigheid en de bravoure van de Nederlandse buitenlandse dienst en premier Rutte om die gegevens te bemachtigen. Zijn aandringen heeft ook te maken met de partijverhoudingen tussen coalitie en oppositie. Zijn kamervragen werden door waarnemend kamervoorzitter Khadija Arib (PvdA) niet doorgelaten, aldus Omtzigt in een tweet.

De Graaf raakt in een spagaat als ze de claims van Arthur Brand over de betrokkenheid van voormalig SBU-hoofd Valentyn Nalyvaichenko bij de diefstal van het Westfries Museum gebruikt en daarop haar kaartenhuis bouwt. Maar Nalyvaichenko’s betrokkenheid bij die kunstroof is vooralsnog niet meer dan een verdachtmaking uit een gesprek met Brand evenals de Finse connectie die werd gepubliceerd in het in Moskou verschijnende Oriental Review. Zelfs Brand probeerde zijn beschuldiging van Nalyvaichenko wit te wassen door in een tweet deze verwijzing als ondersteuning voor zijn claim te geven. Zo worden suggesties op suggesties gestapeld, en claims tot bewijs gemaakt. In De Telegraaf wordt het luchtkasteel in een ultieme witwas-operatie als stabiel bouwwerk gepresenteerd. Zij die af willen leiden van de schuldvraag over de MH17 kunnen tevreden zijn.

Feit dat de SBU medewerkers wegens criminele activiteiten uit de organisatie heeft verwijderd gebruikt Van der Graaf als een belastend argument, maar kan evengoed als ontlastend opgevat worden. Dat schetst het gebrek aan urgentie van haar betoog. Het is opmerkelijk dat zij Omtzigt citeert dat er weinig bewijsmateriaal is. Hoe kan Omtzigt specifieke kennis hebben in de details en omstandigheden van een vertrouwelijk justitieel onderzoek dat nog niet afgerond is? Hij kan gelijk hebben met zijn vragen over de beschikbaarstelling van de satelliet- en radargegevens van Oekraïners, Russen en Amerikanen. Maar zoals gezegd gaat dat eerder over de kwaliteit van het onderzoek die Omtzigt ter discussie stelt en de Nederlandse informatiepositie die door minister Koenders en premier Rutte slecht wordt bevochten, dan over de kwaliteit van het bewijsmateriaal.

Foto: Artikel ‘Problemen met bewijzen MH17’ van Jolande van der Graaf in De Telegraaf.

Ton Derksen bekritiseert undercoveroperatie politie in zaak Heidy Goedhart

De 40-jarige Wim S. uit Udenhout wordt verdacht van de moord in 2010 op zijn vrouw Heidy Goedhart. Zij werd op 19 december 2010 in de tuin van hun woning aan de Eem in Kaatsheuvel gewurgd. De rechtbank in Breda heeft vandaag zijn voorarrest verlengd, aldus het Brabants Dagblad. Wetenschapsfilosoof Ton Derksen die zich bezighoudt met justitiële dwalingen zoals de zaak Lucia de Berk, en de Puttense en Deventer moordzaak waarvoor de verkeerde personen werden veroordeeld heeft kritiek op de undercoveroperatie. Wim S. zou de moord tegen een undercoveragent bekend hebben. Ton Derksen vindt het immoreel dat de politie undercoveragenten in het onderzoek naar de moord van Heidy Goedhart tegen Wim S. heeft ingezet terwijl er geen bewijsmateriaal tegen hem was. Derksen meent ook dat diens bekentenis niet in lijn met de feiten is.