Volgens CBS-onderzoek ‘Sociale samenhang en welzijn’ behoort bijna 60% niet tot religieuze groep. Opnieuw: hoe passen humanisten in de statistieken?

Schermafbeelding van deel artikel ‘Bijna 6 op de 10 Nederlanders behoren niet tot religieuze groep‘ van het CBS, 22 december 2022.

Uit nieuwe cijfers van het onderzoek Sociale samenhang en welzijn van het CBS met de stand van 2021 blijkt dat de mensen die zeggen niet tot een religieuze groep te behoren in een jaar tijd met 2,1% is toegenomen. Uit het onderzoek blijkt dat 57,5% van de Nederlanders zich niet tot een religieuze groep rekent. Sinds 2015 neemt het percentage dat zich niet tot een religieuze groep rekent jaarlijks met gemiddeld 1 tot 2% toe.

De afname van het aantal mensen dat zegt Rooms-katholiek te zijn is in 10 jaar afgenomen van 26 naar 18,3%. Het aantal mensen dat zegt Protestant te zijn is in 10 jaar relatief minder afgenomen, van 17 naar 13,6%. Opvallend is dat het aantal mensen dat zich verbindt met de Islam is afgenomen van 5 naar 4,6%, hoewel deze cijfers door de jaren heen fluctuaties laten zien. Duidelijk is dat het aantal mensen dat zegt tot de Islam te behoren niet toeneemt. De ontkerkelijking werkt ook in deze categorie door.

Schermafbeelding van deel artikel ‘Bijna 6 op de 10 Nederlanders behoren niet tot religieuze groep‘ van het CBS, 22 december 2022.

Het onderzoek laat zien dat de verschillen tussen leeftijdsgroepen toenemen. Van de 18- tot 25-jarigen rekende 28% zich in 2021 tot een religieuze stroming, terwijl dat onder de 75-plussers 65% was. Alleen in de twee oudste leeftijdscategorieën boven 65 jaar verklaart nog een meerderheid tot een religieuze groep te behoren. Onder de 65 jaar verklaart de meerderheid zich niet tot een religieuze groep te behoren.

In december 2020 had ik in een commentaar ‘CBS-onderzoek ‘Religie in Nederland’ is verwarrend. Het Humanistisch Verbond wordt gerekend tot ‘een andere christelijke geloofsgroep’ kritiek naar aanleiding van het CBS-onderzoek ‘Religie in Nederland’. Ik noemde dat onderzoek nodeloos verwarrend omdat  kerkelijke gezindte en levensbeschouwelijke groepering op een hoop worden geveegd. Waarom is dat nodig? Dat houdt onder meer in dat mensen die verklaren humanist te zijn indirect tot een religieuze groep worden gerekend.

Schermafbeelding van deel commentaar ‘CBS-onderzoek ‘Religie in Nederland’ is verwarrend. Het Humanistisch Verbond wordt gerekend tot ‘een andere christelijke geloofsgroep’, 18 december 2020.

De kritiek die ik in 2020 formuleerde over deze methodologische begripsverwarring die religie, pseudo-religie en niet-religie vermengt geldt in 2022 jammergenoeg nog steeds. Het blijft lastig te verklaren welke begrippen de onderzoekers van het CBS hanteren en waarom ze religie en niet-religie vermengen. De ‘andere gezindte‘ omvat 6.1%. Wat de humanisten in deze categorie doen is het raadsel van dit soort onderzoekers die zich blijkbaar gedwongen voelen om door te gaan op een ooit verkeerd ingeslagen weg en niet meer achterom kijken om hun eigen bias te herkennen.

Advertentie

Verwarrende journalistiek van WNL en verwarrende vraagstelling van Peil.nl met een opvallende rol voor de achterban van de PvdD

Mijn reactie bij deze video:
Uiteraard gaat een pleidooi voor de afschaffing van welke soort bijzonder onderwijs te ver. Maar dat is ook helemaal niet de kwestie die aan de orde is. Een flodderige en verkeerd geformuleerde vraag in de wekelijkse peiling van De Hond zet het debat op een dwaalspoor.

De vraag is of het bijzonder onderwijs door de belastingbetaler bekostigd moet worden. Dat is wat anders. Die vraag wordt in overgrote meerderheid met ‘nee’ beantwoord.

Ofwel, de vraag of het het christelijk onderwijs ‘afgeschaft’ moet worden is niet aan de orde omdat het in strijd is met de vrijheid van onderwijs. De vraag die wel aan de orde is, is of dat christelijk onderwijs uit de staatskas bekostigd moet worden.

Steeds meer partijen, zoals de PvdA en de VVD, spreken zich nu uit om scherpe voorwaarden te stellen aan die bekostiging van het bijzonder onderwijs. Dat is een eerste stap voor de afschaffing van die bekostiging.

Opvallend aan de vraag in de wekelijkse Stemming van 15 september 2019 van Peil.nl van Maurice de Hond is dat de achterban van de PvdD het met afstand het meest eens is met de stelling dat ‘alle scholen op basis van een religie in Nederland zouden moeten worden afgeschaft’. Dit is een inpertinente vraag die een impertinent antwoord oplevert omdat dit in strijd is met de grondwet. Wat opvalt is dat de achterban van de PvdD het minst de stelling steunt dat de vrijheid van godsdienst een groot goed is. Wat is er met de PvdD-achterban aan de hand dat het zich laat kennen als anti-rechtsstatelijk? Dit is des te onbegrijpelijker omdat de top van de partij, te weten Marianne Thieme en Niko Koffeman zijn verbonden aan het protestantse kerkgenootschap van de Zevendedagsadventisten. Het is merkwaardig dat Peil.nl niet de voor de hand liggende vraag stelt dat ‘de bekostiging van scholen op basis van een religie of levensovertuiging in Nederland zou moeten worden beëindigd’. Men kan alleen maar gissen waarom Peil.nl deze fundamentele vraag niet stelt en laat liggen.

Foto: Schermafbeelding van deel wekelijkse Stemming van 15 september 2019 van Peil.nl van Maurice de Hond

Wat zegt het over de emancipatie van Marokkaanse- en Turkse Nederlanders dat godsdienstvrijheid rol speelt bij partijkeuze?

Het rapport ‘Turkse en Marokkaanse Nederlanders over de komende verkiezingen’ werd in opdracht van de NOS door IPSOS met het Opiniehuis opgesteld. Het gaat om het politieke gedrag van Turkse- en Marokkaanse Nederlanders. Een conclusie luidt: ‘Marokkaanse Nederlanders voelen zich dan ook vaker Nederlander dan Turkse Nederlanders. Desalniettemin zijn godsdienstvrijheid, verdeeldheid in de samenleving en discriminatie van bevolkingsgroepen juist voor Marokkaanse Nederlanders belangrijke thema’s voor hun partijvoorkeur.’

Wat het rapport onder godsdienstvrijheid verstaat wordt niet duidelijk gemaakt. Dat is een gemis omdat het een thema is dat op vele manieren kan worden opgevat. Dit maakt de strekking van het rapport diffuus. Wordt door de respondenten met de vrijheid van godsdienst of levensovertuiging verstaan het uit vrije wil of dwang kiezen van een godsdienst of levensovertuiging? Wordt er het in alle vrijheid en zonder sociale dwang of geweld het uit uit een godsdienst of levensovertuiging kunnen treden onder verstaan? Wordt er het in het openbaar het laten zien van de eigen godsdienstige overtuiging onder verstaan? En wordt dat alles uitsluitend begrepen voor de eigen etnische groep, de eigen geloofsgemeenschap  of de hele bevolking van Nederland? Het onderzoek legt ook vast dat 9 van de 10 Turkse- en Marokkaanse Nederlanders zich tot de islam rekenen.

Alle politieke partijen die meedoen aan de Tweede Kamer verkiezingen onderschrijven zonder uitzondering de Nederlandse grondwet inclusief artikel 6, de vrijheid van godsdienst. Het is weliswaar politieke realiteit dat Geert Wilders van de PVV ageert tegen de islam -zonder daarbij overigens buiten de wet te gaan- maar hij heeft geen macht of instrumenten om de vrijheid van godsdienst in te perken. In Nederland heeft geen enkele partij die macht of ziet het ernaar uit dat een partij in de nabije toekomst de macht krijgt om eenzijdig de grondwet aan te passen. De godsdienstvrijheid zou de respondenten in hun partijkeuze sturen. Maar alle partijen onderschrijven volmondig de grondwet en de vrijheid van godsdienst. Onderscheidend is dit niet.

De rol die de godsdienstvrijheid voor de partijkeuze bij de Turkse- en Marokkaanse Nederlanders speelt lijkt iets anders te zeggen dan het belang dat ze er zelf aan hechten. Namelijk dat deze twee groepen niet precies begrijpen wat de Nederlandse partijpolitiek inhoudt en ze evenmin doorhebben hoe hecht de democratische instituties, grondwet en rechtsstaat verankerd zijn in de Nederlandse samenleving. Dit leidt tot de conclusie over de emancipatie van beide groepen. Ze achten het blijkbaar nodig hun focus op de islam te vertalen in hun partijkeuze met voorbijgaan aan alle waarborgen die de Nederlandse rechtsstaat aan allen biedt.

Foto: Schermafbeelding van diagram ‘Top 5 thema’s die een rol spelen bij partijkeuze’ uit rapport ‘Turkse en Marokkaanse Nederlanders over de komende verkiezingen’ van IPSOS.

Gregoriuskerk Spierdijk wordt gehalveerd en vindt herbestemming dankzij paramedische bedrijven

Het kerkbestuur van de Gregoriuskerk in het Noord-Hollandse Spierdijk heeft een vooruitziende blik. Uit het in opdracht van KRO gehouden onderzoek God In Nederland blijkt dat Nederland steeds minder gelovig wordt. Nu komt al 82% nooit of bijna nooit meer in de kerk. Zoals al eerder uit cijfers van het CBS blijkt en nu ook voor het eerst uit dit onderzoek dat sinds 1966 om de tien jaar uitgevoerd wordt zijn de ongebondenen in de meerderheid. Nederland is allang geen christelijk land meer. Dat is een constatering met gevolgen. Kerken van de toekomst bedienen een kleine minderheid en besturen van bestaande kerkgebouwen dienen rekening te houden met herbestemming. Het tij keert niet meer en daarom dienen kerkbesturen vooruit te lopen op afnemend kerkbezoek dat blijft dalen. Met de zorgkerk in Spierdijk wordt religie onwillekeurig een onderdeel van de gezondheidszorg. Via een omweg komt het vakgebied ‘religie’ eindelijk thuis als paramedisch bedrijf.

Vragen over Demmink, Opstelten, Borghouts, Rolodex en Wikipedia

Op het moment dat oud-hoofdofficier van Justitie Hans Vrakking in een artikel van Marcel Haenen in de NRC bevestigt dat het zogenaamde Rolodex-onderzoek van hogerhand is beïnvloed en Joris Demmink naar aanleiding van belastende informatie van diens chauffeur Rob Mostert ook werd onderzocht, verwijdert Wikipedia een pagina over dat onderzoek. Vrakkings toelichting op dit onderzoek ‘is in tegenspraak met herhaalde mededelingen van minister Opstelten (Veiligheid en Justitie, VVD). Opstelten zei begin deze maand nog dat Demmink „op geen enkele wijze” is voorgekomen in het Rolodex-onderzoek‘. Aldus NRC. Wie liegt er?

De rol van toenmalig secretaris-generaal van Justitie en voorganger van Demmink op die functie Harry Borghouts (GroenLinks) is opvallend. Later werd-ie tegen alle politieke verhoudingen in Commissaris van de Koningin in Noord-Holland waar onder z’n ‘leiding’ de affaire Ton Hooijmaijers ontstond. Volgens Vrakking werd-ie door Borghouts opgebeld. NRC: “Waar ben jij mee bezig”, zou Borghouts hebben gevraagd. Vrakking zegt niet te snappen hoe de top van het departement op de hoogte was. “Ik begrijp tot de dag van vandaag niet hoe Borghouts erbij kwam mij te bellen terwijl het om geheime inlichtingen ging.” Opheldering gevraagd.

Foto 1: Schermafbeelding van de lege Wikipedia-pagina over de Rolodex-zaak.

Foto 2: Schermafbeelding van mirror van Wikipedia-pagina over de Rolodex-zaak door GeenStijl.

Steun voor godsdienst neemt op allerlei manieren af. Een feit

In de westere landen schrijdt de ontkerkelijking voort. Publieke steun voor religie kalft van jaar tot jaar af. Volgens steekproeven van het CBS daalt het aantal volwassen dat zichzelf godsdienstig acht. Van 1999 tot 2012 met 6 procent, naar 54 procent. In 2012 bezocht zo’n 16% van de volwassen bevolking minstens een keer per maand een kerk, moskee of andere religieuze bijeenkomst. In 1999 was dat nog 25%. Met 45 procent is nu ‘geen godsdienstige gezindte‘ de meest voorkomende religieuze of levensbeschouwelijke groep.

Het is een gedateerde benadering van het CBS om Nederlanders met een levensbeschouwing negatief ten opzichte van anderen -in dit geval godsdienstigen- in statistieken te definiëren. Zeker nu de groep ‘geen godsdienstige gezindte’ de grootste religieuze of levensbeschouwelijke groepering is. De enige aanleiding lijkt de gewoonte om dat zo te doen. Maar nu het evenwicht definitief verschoven is pleit meer ervoor om godsdienstigen in het denken over religie en levensbeschouwing als afgeleide van andersdenkenden te gaan beschouwen. Ook in taal. Godsdienst is nu of binnenkort niet langer de norm, maar de uitzonderingspositie.

Schadelijker dan de gestaag afkalvende aanhang onder de westerse bevolking is voor godsdiensten het afnemende respect ervoor en het vertrouwen erin. Vergenoegd zet Cenk Uygur van The Young Turks dat voor de VS op een rijtje naar aanleiding van een Gallup-onderzoek. Voor het eerst sinds 1977 is het vertrouwen in de eerlijkheid en de ethiek van de geestelijkheid onder de 50% gedaald. De claim van vertegenwoordigers van godsdiensten en religieuze instellingen op de moraal is zo nog potsierlijker dan deze al was.

Zo kalft bij westerse bevolkingen kwantitatief en kwalitatief gestaag de steun voor religie af. Dit is niet iets om honend over te doen of leedvermaak over te hebben. Religie past bescheidenheid in de erkenning van dat feit.

Foto: Gallup, ‘Honesty and Ethics Rating of Clergy Slides to New Low‘, 16 december 2013.