Evaluatie bevestigt opnieuw mislukking van F35-programma. Agendeert GroenLinks deze kritiek in informatiebesprekingen?

Aan de hand van het laatste jaarrapport van de inmiddels gepensioneerde Michael Gilmore, als Director of Operational Test and Evaluation zet Dan Grazier voor War is Boring in een overzicht de kwaliteiten van de JSF (F-35) op een rijtje. Hij concludeert dat het F-35-programma een nationale ramp is die nodig grondig moet worden geëvalueerd. Vragen moeten niet aan generaals of bestuurders gesteld worden omdat ze er belang bij hebben dat het programma wordt voortgezet. Ze hebben geen prikkel om de harde waarheid over de mislukking te openbaren (‘no incentive to tell the hard truth because they have a vested financial interest in making sure the program survives — regardless of capability’). Het debat over de F-35 moet breder en opener.

De politiek moet op zoek naar tegengeluid zodat het hele verhaal wordt verteld. In Nederland kan GroenLinks ervoor zorgen dat niet de pro-JSF lobby van VVD en CDA -vertegenwoordigd door communicatieadviesbureau Hill & Knowlton- alleen bepaalt hoe het defensiebudget wordt besteed. In september 2013 kwam toenmalig leider Bram van Ojik van GroenLinks met een petitie die ‘nee‘ tegen de JSF zei. Als de partij dat nog steeds vindt -en durft!- kan het dit standpunt in de besprekingen met informateur Edith Schippers agenderen.

Het is absurd dat in tijden waarin de Russische krijgsmacht als bedreigend wordt ervaren zo onverantwoord wordt omgesprongen met het defensiebudget. De JSF is te weinig waar voor te veel geld. En nog steeds een met veel onduidelijkheden omgeven eindproduct. Hoewel uitgaven aan de Amerikaanse wapenindustrie het Witte Huis tevreden zal stellen. Maar dat aspect gaat voorbij aan de beste verdediging van Nederland en West-Europa tegen Russische agressie. In november 2015 zei toenmalig presidentskandidaat Donald Trump in een verwarrend interview dat hij twijfels over de F-35 had. In 2013 maakte minister Hennis van Defensie bekend dat Nederland 37 JSF-toestellen aanschaft voor 14,6 miljard euro. Ondanks een meerderheid in de Tweede Kamer die in 2012 in een motie een streep door de JSF zette. CDA-minister en JSF-voorstander Hans Hillen manipuleerde in dat jaar de Algemene Rekenkamer met het door hem ‘bestelde’ rapport ‘Uitstapkosten Joint Strike Fighter’. In 2019 volgt een eindrapport met conclusies. De omgekeerde wereld van de wapenindustrie.

Duitsland: Hoe konden banken in de crisis zo uit de hand lopen?

Duitse belastingbetalers zijn 74 miljard euro kwijtgeraakt in de bankencrisis. Aan de financiële instellingen. HR-Fernsehen reconstrueert hoe zo heeft kunnen ontsporen. Uitgezonden op 2 april 2015. Waarom gaven de politici de banken eigenlijk de vrije hand? Banken zijn immers geen gewone onderneming omdat ze uit niets geld kunnen scheppen. Dat vraagt om extra toezicht. Maar dat ontbrak, en alle signalen werden genegeerd. De verklaring dat de crisis uit de VS kwam lijkt in elk geval niet te kloppen. Die fabel van een externe oorzaak wordt onderuit gehaald. De financiële crisis was volledig ‘Made in Germany’. Zoals Nederland ook voor de ontsporingen van de eigen financiële instellingen verantwoordelijk was. Nog steeds wordt dat in Duitsland of Nederland niet volmondig toegegeven. Dat gebrek aan bewustwording geeft weinig hoop voor de toekomst.

Wordt krijgsmacht ondersteunende vredesmacht? Met 20-25 JSF’s

Update 17 september 2013: De Telegraaf komt met het nieuws dat minister van Defensie Hennis (VVD) vandaag in haar visie op de toekomst van de krijgsmacht bekendmaakt dat er 37 JSF-toestellen worden aangeschaft. Haagse bronnen spraken eerder over de aanschaf van 35 toestellen. Bij coalitiepartner PvdA bestaat weerstand. Nog niet geopenbaard is hoe de prijs per toestel wordt berekend en hoe het onderhoud in de kosten wordt meegerekend. Want de rekensom klopt niet. Kritiek is dat de voorstanders niet eerlijk zijn over de hoogte van de onderhoudskosten en deze te laag inschatten. En dus doorschuiven naar de toekomst.  

Nederland kiest de minimale variant voor de JSF. Volgens RTL Nieuws kiest Nederland definitief voor de F-35, de JSF. Het staat in de toekomstvisie op de krijgsmacht van minister Hennis. Als kosten van het project noemt RTL een bedrag van 4 miljard euro. Vermoedelijk is dit inclusief onderhoudskosten. Eerder werd een bedrag van 14,6 miljard genoemd voor 85 toestellen en het onderhoud van 30 jaar. Da’s ongeveer 171 miljoen euro per toestel per 30 jaar. Omdat de prijs van de toestellen iets toegenomen is betekent dit dat er voor 4 miljard 22 JSF’s kunnen worden aangeschaft. Afhankelijk van de rekenmethode tussen de 20 en 25 toestellen.

RTL Nieuws zegt dat er twee squadrons komen, in Volkel en in Leeuwarden. Door de minimumomvang van een squadron in NAVO-verband kan er net een squadron van 10 en een van 12 toestellen gevormd worden. Mogelijk zal het kabinet in haar toekomstvisie het voornemen uitspreken om een groter aantal toestellen aan te schaffen. Maar da’s misleidend. Dan worden de onderhoudskosten over 30 jaar onvoldoende meegerekend.

In februari 2013 schetste Clingendael in de verkenning ‘Clingendael’s visie op de krijgsmacht van de toekomst’ vier scenarios voor de Nederlandse krijgsmacht. Nu lijkt minister Hennis voor scenario 4,  ‘de ‘ondersteunende’ vredesmacht‘ te kiezen. Hiermee geeft de Nederlandse krijgsmacht de ambitie op om hoog in het geweldsspectrum op te treden. Samenwerking met partners en integratie van onderdelen wordt de toekomst. Gesteld dat de rekensom klopt die RTL Nieuws over de kosten van de JSF naar buiten brengt.

Foto: Schermafbeelding van scenario 4, Clingendael’s visie op de krijgsmacht van de toekomst met minimaal aantal JSF’s. Februari 2013.

In de crisis worden rijken rijker en anderen armer. Debat gevraagd

Update 10 juni 2013: We leven in spannende tijden. Daniel Ellsberg noemt de onthulling door Edward Snowden over de controlestaat de belangrijkste in de geschiedenis van de VS. Snowden kan ons redden van de United Stasi of America. Met de suggestie dat de VS verder gaat dan de DDR. In Nederland hebben de oppositiepartijen geen goed woord over voor het economisch beleid van het kabinet Rutte-Asscher. De Nederlandse Bank meldt dat het tekort oploopt. Tussen de economie en de controlestaat is een verband. 

Als het normale met vakantie is, dan cashen de machtigen. Door afgenomen controle zijn een economische crisis of oorlog bij uitstek de middelen om via rondpompen van belastinggeld de welvaart in hun richting te laten stromen. Daarom is het idee dat de oorlogen in Irak en Afghanistan geen doel hadden onjuist. Weliswaar hadden ze geen militair einddoel als ‘de nazi’s verslaan’ of ‘de Noord-Koreanen terugdringen’, maar wel een economisch doel. Namelijk Angelsaksische oliebelangen veiligstellen en via het militair-industrieel complex bedrijven en rijke investeerders laten profiteren. Uiteraard wordt dit verborgen gehouden. Bij z’n afscheid in 1961 waarschuwde president Eisenhower er met voorspellende woorden voor. Juan Bosch werkte dat uit als Pentagonisme. Om voormalig Republikeins presidentskandidaat Ron Paul te parafraseren: ‘De ideologie die de samenleving stuurt is in feite de ideologie die de belangen van de machthebbers vertegenwoordigt’.

Op AlterNet vat Les Leopold een recent onderzoek van Pew Reseach Social & Demographic Trends samen over het Amerikaanse herstelbeleid van 2009 tot 2011 van president Obama: ‘Het lijkt alsof het totale economische herstel verdwijnt in de zakken van de rijken. En da’s geen toeval. Ofwel: ‘It’s as if the entire economic recovery is going into the pockets of the rich. And that’s no accident‘. Het al lang sluimerende idee van burgers dat ze opgelicht worden door hun regering, de bankiers en bedrijven vindt nu ondersteuning in de cijfers. In de VS zijn in die periode alle groepen er op achteruitgegaan, behalve de 7% rijksten. Ze verdienden 5600 miljard dollar aan het herstel uit de crisis terwijl de anderen 669 miljard verloren. Het verschil wordt betaald uit de toegenomen schuldenlast voor de overheid en de verdere ontmanteling van de verzorgingsstaat.

Wat geldt voor de VS hoeft niet in dezelfde mate te gelden voor Nederland. Door het egalitaire karakter van onze samenleving en halfslachtige aanpak van de crisis zijn de verschillen waarschijnlijk kleiner. Wegens de internationale dimensie van de financiële crisis en de verbondheid tussen landen, banken en bedrijven is het echter onontkoombaar dat de tendens in Nederland hetzelfde is. Ook in Nederland steelt sinds 2008 de omgekeerde Robin Hood die huist in banken en bedrijven uit de zakken van de minder-rijken en de staatskas.

Om verder te komen dan de lopende rekening van de overheid is het van groot belang om in Nederland een breed maatschappelijk debat te voeren over de effecten van de actuele financiële crisis. Dat schept het juiste perspectief om ruimer te kijken dan het cijferfetisjisme van de regering-Rutte. Met als basis een onderzoek dat inkomenseffecten, begrotingstekort, afbouw van de verzorgingsstaat en het profijt voor de machtigen in een model vat. Want het is onverkwikkelijk dat kundige en betrokken werknemers in zorg, cultuur en publieke diensten de afgelopen jaren hun baan verloren, maar het is ronduit onaanvaardbaar als dat moest gebeuren omdat overheidsgeld omgeploegd moest worden naar de machtigen die de crisis forceerden om te profiteren.

Foto: ‘social disparity: the wealthy minority and the 99 per cent’. Credits: durantelallera.

Canada draait besluitvorming JSF terug. Wat doet Nederland?

De Canadese regering-Harper gaat voor financiële degelijkheid en heeft afgelopen week de besluitvorming opgeschort over aanschaf van de F-35, de Joint Strike Fighter van het Amerikaanse Lockheed Martin. In juni 2010 kondigde Canada aan dat het 65 F-35’s aan zou schaffen voor 7 miljard euro. Net als Nederland is Canada behalve afnemer ook partner in de ontwikkeling van de JSF.  Hoe open kunnen opties zijn die weer open zijn? Wellicht schaft Canada de JSF alsnog aan, maar dan wel na een open competitie. Zo wordt gezegd. De Canadese regering stelt een onafhankelijk panel in dat aan de hand van een omschreven procedure de mededingers gaat evalueren. Naast de F-35, de F-18 Hornet van Boeing en de EADS Eurofighter Typhoon.

De gelijkenis tussen Nederland en Canada over de aanschaf van de F-35 is opvallend. Het ontbrak in beide gevallen aan een open competitie waarbij de mededingers van Lockheed Martin een eerlijke kans kregen. Voor Nederland is de Zweedse Saab Gripen NG een alternatief. Beide regeringen deden schimmig. Zoals toen er vertraging in de ontwikkeling optrad. De F-16 werd opgewaardeerd door het Mid-Life Update programma. Nu bereikt de F-16 door de MLU operationeel in 2015 zijn einde en is de JSF pas na 2017 beschikbaar. Mogelijk zelfs pas na 2023. Niemand die het zegt. Ook liepen de kosten per toestel zo op dat de aanschaf niet meer binnen het budget paste. Bij teruglopende budgetten konden krijgsmachten zich de dure JSF niet veroorloven.

Afgelopen twee jaar werden publiek en parlement misleid door de regeringen Harper en Rutte I. De Tweede Kamer heeft officieel een streep door de JSF gezet. Rutte I negeerde dat besluit. Nog vlak voor zijn aftreden haalde toenmalig minister van Defensie Hans Hillen alles uit de kast om de aanschaf van de JSF in de lucht te houden. Met opdracht voor een rapport van de Rekenkamer dat uitrekende dat er geld valt te besparen door het aan de JSF uit te geven. Maar de lobby van voormalige VVD- en CDA-politici lijkt niet opgewassen tegen de ernst van de economische crisis. Zoals oud-staatssecretaris van Defensie Jack de Vries bij Hill+Knowlton.
Kunnen ze nog langer van de armen stelen om aan de rijken te geven? Daarom: Te wapen met verstand!

Foto: De Canadese minister van Defensie Peter MacKay kondigt in juni 2010 de aanschaf van 65 F-35’s door Canada aan. Credits: Reuters.

JSF beschadigt Rekenkamer, krijgsmacht en politiek

Geld besparen door geld uit te geven. Het is een fabeltje dat iedereen met gezond verstand niet voor eigen rekening wil nemen. Juist daarom is het zo favoriet in de politiek. Immers het domein waar nooit iemand persoonlijk de portemonnee trekt en steeds de ander betaalt. Maar inkomsten wel altijd in een specifieke portemonnee terechtkomen. Dan wordt het saldo van uitgaven en inkomsten ondergeschikt en gaat het om het omploegen van gemeenschapsgeld. De volksverlakkerij is in de politiek tot grote hoogte gestegen.

Dat toont het onderzoek Uitstapkosten Joint Strike Fighter aan. In opdracht van minister van Defensie Hans Hillen door de Algemene Rekenkamer verricht. De Rekenkamer tilt domme praat naar een hoger niveau door te stellen dat het goedkoper is om meer geld uit te geven. Dat beschadigt de Rekenkamer die zich voor het karretje van Hillen laat spannen. De Rekenkamer opereert binnen de kaders die zijn bepaald door Defensie: ‘Van een alternatief toestel ‘van de plank’ zijn de functionaliteiten maar gedeeltelijk bekend; ze zijn volgens Defensie in ieder geval minder dan die van de JSF. Als de minister van Defensie kiest voor een ander toestel dan de JSF, dan kan dit alleen als de luchtmacht de eisen voor de vervanger van de F-16 heroverweegt‘.

Niet alleen de uitgangspunten van het rapport zijn verkeerd, maar ook de conclusies die zijn gebaseerd op cirkelredeneringen. De JSF is niet de redding voor de krijgsmacht, maar de ondergang ervan. Krimpende defensiebudgetten hebben de JSF geleidelijk uit de markt geprijsd. Daar komen kostenoverschrijdingen en slechte projectplanning van de fabricant bovenop. De Nederlandse krijgsmacht kan zich de JSF niet langer veroorloven. Het is de Ferrari van een bijstandsgezin dat ooit in weelde bestellingen deed, maar niet tot zich laat doordringen dat dat voorbij is. Krampachtig vasthouden aan de auto zet het hele huishouden uit het lood.

Volgens SP-kamerlid Jasper van Dijk is het rapport van de Rekenkamer een truc van minister Hillen om het afblazen van de JSF te vertragen. Er is immers een aangenomen kamermotie die zegt dat Nederland definitief een streep door de JSF zet. Maar de regering negeert dat besluit. Deze obstructie van minister Hillen doet de democratie geen goed. Niet in het minst omdat-ie bewust de Algemene Rekenkamer corrumpeert. Van Dijk rekent er nog steeds op dat de motie uitgevoerd wordt. Maar de vertraging is geen goed teken. Niet alleen geldt voor de JSF dat goedkoop duurkoop is. Meer nog dat duurkoop afkoop is. Op kosten van de burger.

Foto: De van corruptie verdachte voormalige gedeputeerde voor de VVD in Noord-Holland Ton Hooijmaijers in een JSF-toestel

Zet Tweede Kamer streep door het JSF-project?

UPDATE: GroenLinks kamerlid Arjan El Fassed overweegt een motie van wantrouwen tegen minister Hillen. Volgens El Fassed schoffeert Hillen een kamermeerderheid die wil stoppen met de JSF. Hillen wil doorgaan ondanks een parlementaire meerderheid tegen het JSF-project. SP’er Jasper van Dijk ziet daar een belediging van de democratie in. Vraag is wat minister Hillen behelst om een kamermeerderheid naast zich neer te leggen. De opstelling van premier Mark Rutte roept vragen op als-ie Hillen niet snel tot de orde roept. 

De opstelling van CDA-minister Hans Hillen van Defensie over de JSF is een extra reden om niet op het CDA te stemmen. Voor nu.nl stapelt-ie leugen op leugen over de noodzaak van aanschaf en compensatie. Wat-ie zegt is onaantoonbaar en bangmakerij, kortom een afleiding voor een debat over de JSF. De Nederlandse defensie-industrie NIFARP denkt een winst van 10 miljard euro te maken op de JSF als Nederland er 14,6 miljard euro instopt. Maar Hillen geeft toe dat deze compensatie niet gegarandeerd is en dat het uiteindelijk niet daarom, maar om het toestel gaat. Tegelijk snoeit Nederland 37 miljoen euro op ruimtevaart en brengt zo het positie van Nederland in het Noordwijkse ESA in gevaar. Een industrie die veel grotere uitdagingen en kansen kent.

In de Tweede Kamer tekent zich een meerderheid af tegen de aanschaf van de JSF. Op 5 juli is er een debat over de opvolger van de F-16. Bij de tegenstanders SP, Partij voor de Dieren, GroenLinks en PVV voegt zich ook de PvdA. Naar verluidt dient deze partij een motie in. Deze meerderheid kondigde zich al in maart aan.

Lobbyist NIFARP noemt het besluit dramatisch. Beoogde compensatie voor de Nederlandse defensie-industrie blinkt uit in vergezichten en verwachtingen. Maar als die defensie-industrie een tegenslag moest incasseren en bij moest dokken dan ging het piepen. Zoals PvdA-kamerlid Angelien Eijsink terecht opmerkt zijn er ‘géén onomkeerbare verplichtingen aangegaan voor de aanschaf van de JSF.’ Dus het staat de Tweede Kamer vrij om uit het project te stappen. Zonder besluit en met aanschaf van twee testtoestellen werd Nederland de laatste jaren het project ingetrokken. Op deze salamitactiek had de Algemene Rekenkamer al in 2011 kritiek.

Het is een verstandig besluit om te stoppen met een onbeheersbaar en slecht geleid project dat ook in de VS kritiek krijgt. De bestuurlijke onzorgvuldigheid om zonder besluit een project in te rommelen is ons land onwaardig. De argumenten van minister Hillen en de NIFARP kunnen omgedraaid worden. Tijdens de crisis kan Europa zorgen dat er geen miljarden naar de VS verdwijnen. Defensie moet niet verwaarloosd worden, maar de JSF is geen noodzaak. Nooit is aangetoond waarom Nederland het toestel moet aanschaffen. De overheid is geen verlengstuk of omwisselproject van het bedrijfsleven, maar een apparaat voor de burgers.

Foto: Majoor Mike Rountree, (midden) toont studenten een US Marine F-35B Joint Strike Fighter Jet tijdens een roll-out ceremonie op Eglin Air Force Base in Florida, 24 februari 2012.

Belastingcenten zijn in oorlog met het gezond verstand

In 1961 waarschuwde de voormalige opperbevelhebber en uitgaande president Eisenhower voor het militair-industrieel complex. In de jaren daarna werkte de gewezen Dominicaanse president Juan Bosch dat uit. Hij muntte de term Pentagonisme. In Nederland lobbyen oud-spindoctors en oud-politici als Mat Herben en Jack de Vries om Nederland 14,6 miljard euro aan de JSF te laten uitgeven. Volgens velen onnodige uitgaven.

In de VS is Ron Paul de enige anti-oorlogs presidentskandidaat. Da’s de reden waarom Paul wordt genegeerd door de gevestigde media. Want: ‘Onder het principe dat de ideologie dat de samenleving stuurt in feite de ideologie is die de belangen van de machthebbers vertegenwoordigt, is een empirische conclusie dat de heersende gevestigde media het ideologische voertuig van het in stand houden van de politieke macht zijn.’