Een foto met kruisbeeld uit 1890 in het Beierse Garmisch. Een dorpsgezicht of Dorfspartie. Een vrouw knielt voor de houten behuizing met twee verdiepingen. Beneden Maria, boven Jezus aan het kruis. Links leidt een pad door de wei of de alm. Rechts het dorp met kerktoren. Wat is hier zo bijzonder aan dat een Amerikaanse maatschappij het vastlegt als beeld van Duitsland en er exemplaren in eigen land en in Europa van hoopt te verkopen? Moet dit dorpsgezicht bevestigen wat men kent of verrassen? In diep katholiek Beieren ontmoeten half afgewende gezichten elkaar naar beneden of boven kijkend. Dat lijkt een verticale samenleving. De echte verrassing ligt in de toekomst besloten en ontvouwt zich 43 jaar later. In 1933. Wordt hier de kiem gelegd?
Een 17-jarige vluchteling uit Afghanistan die al twee jaar in Duitsland verblijft hakte in een regionale trein in Beieren met een bijl in op een groep mensen uit Hong Kong. Dat zou gebeurd zijn onder het roepen van ‘Allahu Akbar’ (God is groot). Hij werd na het verlaten van de trein door de politie doodgeschoten. Hij woonde in een pleeggezin. Op zijn kamer werd volgens een bericht van Die Welt dat de Beierse minister van Binnenlandse Zaken Joachim Herrmann (CSU) citeert een zelfgemaakte vlag van IS gevonden. De islamistische terreurgroep heeft de daad opgeëist. Zoals bij al dit soort aanvallen valt dit niet te verifiëren.
Bovenstaande video van het Iraanse Press TV is voorspelbaar. Iemand die slecht doet in naam van de islam moet niet in verband worden gebracht met de islam. Het zou volgens de commentator een ‘incident’ zijn en ‘geen terrorisme’ en handelen om een ‘gestoord iemand’ die als ‘eenzame wolf’ zich niet op de islam baseert. Hoewel de commentator snel reageerde en hij nog niet alle feiten kende is dat ook met de kennis die hij had een onjuiste conclusie die niet uit de feiten volgt. Want iemand die met een bijl op mensen inhakt en ‘Allahu Akbar’ roept maakt zelf de verwijzing naar de islam. Ook als de 17-jarige vluchteling gestoord is baseert hij zich op de islam. Daarnaast is de uitleg dat Duitsland de grenzen goed heeft bewaakt onjuist omdat dit niet is gebeurd en vele migranten het land zijn ingekomen zonder voldoende gecontroleerd en geregistreerd te zijn.
Van de andere kant kan evenmin beweerd worden dat elke vluchteling uit een islamitisch land een terrorist is. Of een potentiële terrorist. Dat is een even onzinnig als te beweren dat iemand die ‘Allahu Akbar’ roept en een vlag van IS heeft nagemaakt niets met de islam te maken heeft. Islamofoben en islamofielen moeten accuraat en evenwichtig verslag doen en afstand nemen van hun eigen vooringenomenheid. Niet elke moslim is een terrorist, maar iemand die onder verwijzing naar de islam mensen om zeep probeert te helpen is wel degelijk een terrorist. Dat daarbij een religie bezoedeld of misbruikt wordt doet die religie geen goed, maar kan maar beter niet ontkend worden. Het verstoort de beeldvorming en uiteindelijk een gerichte en doelmatige aanpak van de risicogevallen onder de migranten. Ze moeten als de bliksem opgespoord en geïsoleerd worden.
Máxima droeg op staatsbezoek in het Zuid-Duitse Beieren vanochtend een grijze jas met een motief dat aan een hakenkruis deed denken. De mantel is een ontwerp van de Nederlandse modeontwerper Claes Iversen. De Abendzeitung zegt in een bericht dat dit motief voor veel opwinding op sociale media zorgde. Eind goed al goed: ‘Nach dem Mittagessen trug die Königin dann ein schlichtes dunkelblaues Kleid.’ Een en ander ligt extra gevoelig omdat Máxima’s vader als staatssecretaris van 1976 tot 1981 deel uitmaakte van de Argentijnse junta en Máxima en koning Willem-Alexander moeite hebben om daar ruimhartig afstand van te nemen.
Sociale media als YouTube, Twitter of Facebook die onderdeel zijn van machtige Amerikaanse bedrijven zijn een hedendaags weerhuisje. Ze meten de stand van een land inclusief de onderbuik en geven deze beeldend weer. Maar net zomin als het weerhuisje het weer maakt, zo maken YouTube of Facebook de politiek of de onlustgevoelens. Die ontstaan elders. Ze vergroten die hooguit uit door hun groot bereik en sociaal belang.
Duitsland is verdeeld over de vluchtelingencrisis. Naast de Willkommenskultur die volgens een veelgehoorde verklaring ontstond als compensatie voor het schuldcomplex over de Tweede Wereldoorlog, is er een kritiek op sociale media losgebarsten over het gebrek aan regie van de regering en het in gebreke blijven om met streefcijfers doelstellingen te formuleren. Door dat open einde karakter worden velen nerveus en onzeker.
Weer anderen grijpen de instroom van de vluchtelingen en migranten -naar schatting 280.00 in september 2015– aan om zich te uiten over andere onderwerpen. Zoals het democratische gehalte van de EU, hun eigen benadeelde positie, buitenlanderhaat of gewoonweg het positioneren van de eigen organisatie, zoals Pegida.
Dat ook de Duitse overheid door het bomen het bos niet meer ziet blijkt uit een bericht uit Der Spiegel Online waaruit blijkt dat het OM in Hamburg onderzoekt of het tegen Facebook moet optreden wegens verdenking van opruiing of stemmingmakerij, ofwel Volksverhetzung. Het gaat om het omgaan van Facebook met haatspeech (Hass Kommentaren). Drie leidinggevenden van Facebook Duitsland zouden onderwerp van onderzoek zijn. Voorlopig gaat het om een vooronderzoek, tot een zaak tegen Facebook is het nog niet gekomen. Niet onmogelijk is dat de regering door te dreigen met een rechtszaak druk wil zetten op Facebook.
Het lijkt erop dat het OM op politieke missie gestuurd wordt door de regering Merkel dat grenzen wil stellen. Binnenlandse grenzen tegen de eigen bevolking en Facebook wel te verstaan. Voorbeelden die Der Spiegel in een bericht noemt, namelijk opruiing, belediging en oproep tot geweld (Hetze, Beleidigung, Gewaltaufrufe) zijn zo ongelijksoortig dat het onbegrijpelijk is. Dat iemand die door oproep tot geweld of haatzaaien dat het bestaansrecht van de ander betwijfelt binnen de wet aangepakt dient te worden staat buiten kijf. Dat legt de rechtsstaat de instituties zelfs op. Maar het gaat niet aan om zonder onderscheid beledigende uitlatingen te gaan bestraffen of Facebook op te dragen die uitingen te verwijderen. Beledigen is toegestaan volgens de vrijheid van meningsuiting. Hypercorrect reageren van de Duitse regering maakt het er alleen maar erger op.
Foto: Weerhuisje van Tina Tonagel in tentoonstellingruimte Maxim in Keulen, september 2014.
Het lijkt er sterk op dat deze petitie op Change.org van ‘Yousef Mohammed’ uit Ankara een provocatie is. Om uiteenlopende redenen vinden critici het Oktoberfest op de Theresienwiese een dom feest. Daarbij domineert de commercie de traditie. Mede om het feest en de lallende, plassende en kotsende mensen gedurende 16 dagen zijn vrienden van me naar een ander deel van München verhuisd. Maar anti-islamitisch is het Oktoberfest niet omdat het ontstaan is binnen de Beierse traditie van feesten, bier drinken en worstjes eten.
Het idee van anti-islamisme bestaat in het hoofd van moslim-extremisten en rechts-radicalen. Autochtonen vermijden het Oktoberfest omdat ze er niets mee hebben -het te plat vinden- maar zullen het niet in hun hoofd halen het te willen verbieden. Want door een verbod van iets dat iemand niet bevalt kan de pluriforme samenleving met zulke diverse uitingen niet functioneren. Door voorlichting moet dit aan moslim-extremisten en rechts-radicalen uitgelegd worden. En aan vluchtelingen die onvoldoende weten wat democratie inhoudt.
En dan nog, wat zou er beter zijn voor de integratie van vluchtelingen dan een bezoek aan het Oktoberfest? Al is het eenmalig. Bij sommigen in Nederland heerst de verkeerde redenering dat elke vluchteling een moslim is, en dat die vermeende moslims niet volgens Nederlandse gebruiken ontvangen kunnen worden. Maar dat ze ontzien moeten worden. Dus geen Nederlandse gerechten, wijn of bier op tafel. Deze pseudo islamitische gevoeligheid door eigen projectie dient de integratie van de nieuwe inwijkelingen niet, maar staat er haaks op.
Paus Benedictus XVI treedt af. Hij is op. Katholieke gelovigen zijn verrast. Aan anderen gaat het bericht voorbij. Moeten zij er iets van vinden? Nee, ze hebben er niks mee te maken. Natuurlijk kunnen ze er wel een mening over hebben. Van het bericht op RTL Nieuws dat de paus zichzelf nog steeds beschouwt als ‘gematigd progressief‘ keek ik op. Hoe moet een conservatief er dan wel niet uitzien binnen de Rooms-Katholieke Kerk?
Ook progressiviteit is relatief. Een wereldkerk is als een pendule. Soms wijst het richting moderniteit, soms richting conservatisme. Na de omslag worden de medewerkers gemaand om met een eed afstand te nemen van het oude, en het nieuwe te omhelzen. De antimodernisme-eed van 1910 is tot in 1967 blijven bestaan. Tot de tijd van de progressieve paus Johannes XXIII. In de wereldse samenleving lieten provo’s van zich horen.
Wie wordt de volgende paus, dus de 266ste? Voor katholieken is dat een enerverende vraag. Want als er straks een nieuwe wind gaat waaien, dan moeten ze om kerkpolitieke redenen wellicht weer een nieuwe eed zweren. Richting progressiviteit. Want dat een volgende nog conservatiever kan zijn dan de laatste twee pausen is nauwelijks voorstelbaar. Maar met religieuze instellingen weet je maar nooit. Ze kennen hun eigen dynamiek.
Foto: ‘Pope Benedict XVI (at far end, c.) led a meeting at the Vatican in February to canonize five new church saints, including the first one from Australia, a 19thcentury nun‘. Credits: Osservatore Ro mano/Reuters
Soms zegt uitleg die het vanzelfsprekende uitlegt alles. Neem het bericht op een Duitse site dat huurders hun woning voor kerstmis mogen versieren: ‘Mieter dürfen ihre Wohnung weihnachtlich schmücken‘. Ja, nogal wiedes, waarom zouden ze dat niet mogen? Zo logisch lijkt dat dus helemaal niet in Duitsland. Het gaat blijkbaar om een cultuurverschil. Maar let op, de buren mogen niet gestoord worden. Door knipperende lampjes of zingende rendieren. Kunnen rendieren zingen? Hoe dan ook, anders moet om 10 uur ’s avonds de stekker eruit. Dan staan de rendieren, kerstmannen, sneeuwpoppen en sterren weer in het donker. Goh!
‘Würstchen und Gans treiben Bayerns Stromverbrauch auf Rekordhöhe‘. Een ander bericht vervolgt dat worstjes en gans het stroomverbruik in Beieren tot recordhoogte opvoeren. Ondanks het gebruik van energiezuinige LED-lampjes zal volgens schattingen het energieverbruik tijdens de kerstvakantie toenemen. De Duitsers verstoken 400 miljoen kilowattuur om hun huizen in de juiste sfeer te brengen. Omdat tijdens de kerstvakantie de industrie minder energie afneemt valt niet te vrezen voor een tekort. De piekbelasting valt op eerste kerstdag als het gebraad de elektrische oven inschuift. Zoals ganzen. Ook in huurhuizen. Dat mag.
Foto 1: Een huurder heeft geen toestemming van de verhuurder nodig om zijn huis voor de kerst te versieren. Credits: dpa/ Karsten Bootmann.
Volgens een bericht op KLOKK (Kinderlijke Koepel Overleg Kerkelijk Kindermisbruik) verzet de Rooms-Katholieke kerk zich tegen ontdopen. Belangrijk voor degenen die de kerk definitief en compleet de rug willen toekeren. Bijvoorbeeld vanwege het kindermisbruik. Maar ook vanwege het conservatisme, de positie van de vrouw en een paus die tegen condoomgebruik is in het door AIDS geplaagde Afrika.
In Beieren wilde een gescheiden man de doop van zijn dochter ongedaan maken. Hij had een aanklacht tegen de kerk ingediend. Achtergrond was dat zijn voormalige vrouw de dochter in 2010 had laten dopen zonder zijn toestemming. Zijn beroep werd echter bij de rechtbank verworpen. Want die stelt dat de doop tot de interne zaken van de kerk behoort die door een rechter niet getoetst kunnen worden.
Volgens KLOKK loopt in Frankrijk een soortgelijke zaak met een tegengestelde uitspraak. De 71-jarige René LeBouvier werd ooit gedoopt in de katholieke kerk van Fleury, maar in de jaren ’70 viel hij van zijn geloof. In 2000 diende hij een verzoek tot ontdopen in, maar in de papieren die hij van de kerk vervolgens ontving stond alleen dat-ie uitgeschreven was. In 2010 probeerde hij opnieuw om ontdoopt te worden. In oktober 2011 besliste een rechter in zijn voordeel. Het beroep van het bisdom hiertegen loopt nog.
Ontdopen is een nieuwe trend, hoewel deze aarzelend op gang komt. Volgens berichten dienen in België jaarlijks ongeveer 2000 en in Frankrijk 1000 mensen een verzoek tot ontdopen in. Met de afnemende maatschappelijke betekenis van de katholieke kerk is blijkbaar ook de angst verdwenen. Pedofilieschandalen binnen de RK-kerk en de pogingen om ze in de doofpot te stoppen jagen gelovigen naar de uitgang.
Decaan van de School of Canon Law aan de Katholieke Universiteit van Amerika Robert Kaslyn stelt dat iemand nooit ontdoopt kan worden. Want hij redeneert dat een gedoopte door het sacrament voor God is gekenmerkt. Da’s een logische benadering omdat binnen religies regels norm zijn. Des te meer omdat de kerk meewerkt aan uitschrijven is het verzoek om ontdopen niet essentieel. Een betere manier om afstand van de kerk te nemen is het ontkennen dat de rituelen enige waarde hebben. Dan ontdoopt men zichzelf in de ontkenning.
George Knight 