Oorlog in Oekraïne slaat om in terrorisme. Volgen de media dat?

Een nieuwe escalatie aan het zuidelijk front in Oekraïne. De pro-Russische rebellen beschieten een woonwijk van de strategische belangrijke havenplaats Marioepol met 27 doden tot gevolg. De raketten kwamen uit het Oosten. Dat valt niet langer oorlog of burgeroorlog te noemen vanwege het ontbreken van een militair doel. Het is gewoon terrorisme. De opstelling van de westerse journalistiek om het beestje niet bij de naam te noemen is merkwaardig in deze oorlog. Het staat steeds meer uit het lood met de werkelijkheid. Wanneer is een vrijheidsstrijder een vrijheidsstrijder, een rebel een rebel en een terrorist een terrorist? Wanneer moeten journalisten zich bedienen van het ene of andere begrip? Het lijkt alsof verslaggevers de verandering van de strijd niet tot zich door laten dringen. Of een eenmaal ingenomen begripskader niet meer aan kunnen passen.

Toen het conflict in Oekraïne vorig jaar begon was het correct te praten over rebellen of separatisten. Allerlei ontevredenen verzetten zich tegen de centrale macht in Kiev. Onder wie politiek geïnspireerden, idealisten en criminelen die hun kans schoon zagen met het verjagen van het gezag. Zonder dat ze altijd de eenheidsstaat Oekraïne verwierpen of zich geen Oekraïners zouden voelen. Sindsdien is de rebellie van de opportunisten of ontevredenen door het Kremlin omgevormd tot een beroepsleger dat met ondersteuning van onderdelen van het Russische leger die de ruggengraat vormen in dienst van Rusland opereert. Losse elementen en criminelen worden tot de orde geroepen, teruggestuurd naar Rusland of geëlimineerd. Separatisme is niet langer de focus omdat Rusland het gebied niet wil inlijven, en het besef bestaat dat het niet op eigen benen kan staan.

De door de ‘pro-Russische rebellen’ gepleegde aanslagen van de laatste weken op de bus in Volnovakha, de trolleybus in Donetsk en deze raketaanval in Marioepol zijn het begin van een nieuwe escalatie. Rusland is niet te stoppen en wordt ook niet gestopt omdat president Putin door het bezit van nucleaire wapens vooraf weet dat hij altijd een tandje meer meer kan escaleren dan Oekraïne. Dat in 1994 bij ondertekening van het Boedapester Memorandum haar nucleair arsenaal inleverde en toen de garantie van de VS, Rusland en het VK kreeg van soevereiniteit en territoriale integriteit. Niet dus. Die fout betalen de burgers van Oekraïne nu duur. Hun aarde wordt verschroeid zonder dat er nog iets tegen te doen valt. Verandert dat straks als de bommen op Riga, Tallinn, Vilnius of Berlijn vallen? We zullen zien hoe westerse journalisten dan schrijven.

Foto: Tweet van Olaf Koens, 24 januari 2015.

Tegenacties Oekraïne: minderheden en militaire samenwerking

Russische militaire troepen lijken zich geleidelijk van de Oekraïense grens terug te trekken, aldus AFP. De schattingen liepen uiteen over het aantal samengebrachte troepen. Dat zouden er 40.000 zijn, of mogelijk zelfs 100.000. Sowieso te weinig voor een militaire operatie in lastig terrein waar naar schatting 500.000 militairen voor nodig waren. Dat aantal krijgt Rusland niet binnen korte tijd op de been. Zelfs met kans op een guerrilla-oorlog. Militaire druk werd ingezet om de annexatie van de Krim door Rusland te verzilveren.

Over het hoofd van Oekraïne heen stemmen Rusland en de VS nu hun belangen op elkaar af. Met de EU in de bijwagen. Maar Oekraïne is niet onmachtig in dit conflict dat op talloze borden tegelijk wordt gespeeld. Asynchroon verloopt omdat ieder z’n eigen favoriete wapen kiest. Zo heeft Oekraïne in reactie op de annexatie door Rusland van de Krim de militaire samenwerking met Rusland opgeschort wat de Russen op korte termijn voor problemen stelt. Met name voor haar Strategische Nucleaire Strijdmacht met de RS-20B intercontinentale ballistische raketten is Rusland afhankelijk van Oekraïne. Een stok in het wiel daarvan is in het voordeel van de VS. Oekraïne kan dit dus uitonderhandelen tussen de VS en Rusland. Wie biedt het meest?

De Oekraïense regering is evenmin onmachtig als het gaat om de roep om regionalisering van Oekraïne door de Russen. Met als inzet van de Russen dat de regio’s met grote Russische minderheden meer autonomie krijgen, het centrale gezag uit Kiev verzwakt en Oekraïne in een neutrale positie kan worden gehouden. Met het referendum en de autonomie voor Russisch-sprekenden op de Krim heeft de Russische regering een doos van Pandorra geopend. Oekraïne springt daar nu op in door naar minderheden binnen Rusland te verwijzen. Want de Russische Federatie kent vele niet-Russische minderheden die zich door de Russen misdeeld en gediscrimineerd voelen. Er zijn 21 niet-Russische Republieken binnen de grenzen van de Russische Federatie.

De rechtlijnigheid is dat wat Moskou de Russen op de Krim geeft, het de eigen minderheden die naar meer autonomie of zelfs totale onafhankelijkheid streven niet kan onthouden. Denk aan het naar onafhankelijkheid strevende Tatarstan met een meerderheid aan Tataren, de autonome Duitse Volga republiek of de in de Kaukasus gelegen republieken als Tsjetsjenië of Dagastan. De Oekraïense centrale regering maakt tot nu toe in de uitvoering een zwakke indruk, maar heeft voldoende kaarten in handen om een sterk spel te spelen.

Foto: Protesten voor onafhankelijkheid van Tataren in Tatarstan.