Tragische held: Osmar Maderna

Dit stukje verscheen eerder op George Knight Kort op 22 juni 2011. Licht gewijzigd.

Versleten taalgebruik zegt dat Osmar Maderna (1918-1951) voorgoed woont in het huis van zijn oudjes, La Casita de mis Viejos. Half ontstolen aan de dood schildert hij tussen radiogolven van een voorbije tijd een toon en roept ultieme nostalgie op. Onbereikbaar ver weg.

Osmar Maderna is geen lost hero. Argentinië vierde onlangs de 90ste geboortedag van deze bandleider en pianist. Als Osvaldo Pugliese de Duke Ellington van de tango was, Miguel Caló Count Basie en Aníbal Troilo Stan Kenton, dan was Osmar Maderna Frédéric Chopin. De toque sutil y casi etéreo, met een subtiel en bijna hemels touché.

Volgens Arthur Miller laat een tragische held zien wat hij of zij niet is geworden, maar had kunnen zijn. Het komt niet weer, maar is nooit weg. Een tragische held krijgt contouren door een tragisch incident.

Op 33-jarige leeftijd stort Osmar Maderna door roekeloos gedrag neer met zijn vliegtuig. Zorgeloos de dood tegemoet. Sans Souci zoals het orkest van Miguel Caló speelt. Op weg naar de Sterrenregen, Lluvia de Estrellas.

Mythische proporties: Het is ongewoon gewoon dat Máxima fietst, want er wordt in de publiciteit uitgebreid verslag van gedaan

Hoe kon de negatieve beeldvorming over het hoge salaris van koningin-gemaal Máxima worden veranderd? De afdeling publiciteit van de Nederlandse monarchie stak de koppen bij elkaar. De belastingbetaler is zo genereus om haar in 2020 aan inkomen en onkostenvergoeding €1.020.000 te geven. Meer dan een miljoen per jaar. Belasting betaalt zij niet. Loterijen jagen Nederlanders op loten te kopen om miljonair te worden. Zonder ook maar één lot te kopen wordt Máxima elk jaar miljonair. In de Nederlandse monarchie val je pas echt in de prijzen. Dat soort negatieve beeldvorming dus over een van oorsprong Argentijnse dame uit een bruin-conservatief milieu die naar goud ging graven door bewust in de Nederlandse koninklijke familie te trouwen. Het antwoord is van een Nederlandse simpelheid: op de fiets! Met het leiderschapsgeel van de Tour de France. Vergeten zijn de vorstelijke verblijven in Griekenland, Argentinië en Mozambique. De persoonlijke bewaker met donkere broek, wit overhemd en beige jasje fietst op afstand mee. Uiteraard was de Nederlandse pers ruim van tevoren ingelicht over de ‘toevallige’ fietstocht van Máxima. Museumdirecteur Benno Tempel staat haar op de stoep op te wachten. Wat is ze toch gewoon. Aan de afdeling publiciteit van het koningshuis zal het in elk geval niet liggen om dit ‘gewone’ fotomoment in te prenten in de hoofden van de Nederlanders.

Maxima’s toespraak over Nederlandse identiteit opgerakeld door Canoy

Een opvallende column van Marcel Canoy in Jalta die eerder verscheen in Sociale Vraagstukken. Aan de lijn van het betoog valt weinig af te dingen, maar toch klopt er iets niet aan. Canoy maakt het zich nodeloos ingewikkeld door naar Maxima te verwijzen die op 24 september 2007 een toespraak hield ‘bij de presentatie van het WRR-rapport Identificatie met Nederland, Den Haag’. De sleutelzin van die toespraak is ‘Nederland is veel te veelzijdig om in één cliché te vatten’. Maxima kreeg vanuit nationalistische hoek kritiek op deze  toespraak. Maar kritiek die verder keek zag dat Maxima niet werkelijk op zoek was naar nieuw inzicht, maar gewoonweg het ene door het andere cliché verving. Mijn commentaar op de column van Marcel Canoy:

Maxima zei in 2007 bij de presentatie van het rapport ‘Identificatie met Nederland’ ook dat de Nederlandse identiteit niet bestond. Een boute uitspraak -evenals de uitspraak dat de Nederlander niet bestaat- omdat het instrumenten om te onderscheiden en te verklaren bij voorbaat weggeeft. Uiteraard bestaat er geen onveranderlijke Nederlandse identiteit waar als in een mal alle Nederlanders passen. Niemand met enig historisch besef over de Republiek en het Koninkrijk der Nederlanden zal dat met enige onderbouwing kunnen zeggen. Door Nederland zijn talloze migranten gekomen die Nederland mede veranderd hebben, maar er tegelijkertijd ook door veranderd zijn. Om dat laatste proces gaat het. Dat geeft Maxima weg.

Want het andere uiterste dat Maxima in 2007 door adviseurs als Pauline Meurs ingefluisterd kreeg was dat er geen Nederlandse identiteit bestaat. Maxima ging daarin te ver en overspeelde haar hand. Ze had beter kunnen zeggen dat er geen vastomlijnde, onveranderlijke Nederlandse identiteit bestaat, maar dat Nederland en de Nederlanders zich wel manifesteren op een aantal kenmerken dat de identiteit onderscheidend maakt. Binnen bepaalde grenzen. Marcel Canoy schrijft een mooi betoog waarmee men het alleen maar eens kan zijn. Het is jammer dat hij het ontsiert door zijn verwijzing naar een onhandige uitspraak van een zoekende Maxima  in 2007. Waarom hij de episode oprakelt die Maxima beschadigt is het grote raadsel van zijn analyse.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘MAXIMA HEEFT GELIJK: DÉ NEDERLANDER BESTAAT NIET’ van Marcel Canoy, 28 april 2017 in Jalta.

Het gezicht van Máxima

In de publiciteit bestaat niets als er geen beeld van is. Het Vaticaan gaf deze foto vrij van het bezoek van Koning Willem-Alexander en zijn gezin aan paus Franciscus afgelopen maandagmorgen 25 april 2016. Vorsten besteedt er in een bericht aandacht aan. De foto dient als bewijsstuk van een overwinning. De foto is de triomf van de ingehouden emotie en onthult een geheim. Maar het gaat niet om het geheim, maar om de onthulling ervan. Of de suggestie voor de goede verstaander. Die grenst aan overmoed. Hybris. Dat moet getoond. Dat moet naar buiten. Het geheim kan niet verklapt wordt omdat de inhoud te politiek beladen is. De foto brengt aan de wereld het bericht over dat de mythe van de onfeilbaarheid maakbaar is. De foto lacht om alles.

De foto verbergt het mysterie van de gemaakte afspraken en gezichten. Door de gezichtsuitdrukking verraadt de foto wie de initiatiefnemer van de afspraak is: Máxima. Zij glundert omdat ze als katholiek een beetje thuiskomt. De rest van het gezin doet het als noordelijke calvinisten plichtmatig en beleefd af. Máxima die in 2008 in het geheim 200.000 dollar schonk aan de toenmalige Argentijnse aartsbisschop van Buenos Aires, Jorge Bergoglio die nu paus Franciscus is en Máxima terugbetaalt met een privé audiëntie. Een reis met geheimen. Máxima die in 2008 van haar uitkering uit de Nederlandse schatkist van maandelijks 19.000 euro zo’n 12.000 euro aan de katholieke kerk schonk. Máxima die bij haar huwelijk de conservatieve priester Rafael Braun een schriftlezing liet doen. Braun die herhaaldelijk in opspraak kwam en zich liet kennen als een verdediger van de junta, waar de vader van Máxima als staatssecretaris van landbouw deel van uitmaakte.

In de foto schemert het bruine verleden van Máxima door dat nog steeds vermengd is met haar huidige leven. Zij heeft zich in Nederland een modern en links profiel aangemeten met behulp van WRR-adviseurs als Pauline Meurs, de RVD en een stoet communicatiedeskundigen. Journalisten en opinie-makers hebben zich laten inpalmen. Kritiek op Máxima’s verleden is afgekocht en weggewerkt. Máxima’s binnenlandse profilering staat haaks op hoe ze zich in het buitenland opstelt als lid van een Argentijnse conservatieve, katholieke elite. Dat gaat verder dan het jetsetterige aspect en wordt zichtbaar als ze de keuze heeft. Zoals voor Rafael Braun.

De foto onthult waarom Máxima ongeschikt is als echtgenote van het Nederlandse staatshoofd. Nog steeds geldt wat oud-hoogleraar internationaal volkenrecht Paul de Waard in maart 2002 verklaarde: Het gaat erom of wij de troonopvolger geschikt vinden, met inbegrip van zijn partnerkeuze. Hij gaf als antwoord dat Willem-Alexander zich door de keuze voor Máxima gediskwalificeerd heeft als troonopvolger. Na jarenlange Oranje-propaganda ligt dat antwoord nog steeds voor de hand. Maar het mag niet gehoord worden. Wij mochten niet vinden of we de troonopvolger geschikt vonden. Daarom maar een foto om het te laten zien.

Foto: ‘Foto van koninklijk gezin bij paus’ op 25 april 2016, in Vorsten.

Máxima draagt twijfelachtige mantel bij bezoek aan Neurenberg. Altijd weer die oorlog

Máxima droeg op staatsbezoek in het Zuid-Duitse Beieren vanochtend een grijze jas met een motief dat aan een hakenkruis deed denken. De mantel is een ontwerp van de Nederlandse modeontwerper Claes Iversen. De Abendzeitung zegt in een bericht dat dit motief voor veel opwinding op sociale media zorgde. Eind goed al goed: ‘Nach dem Mittagessen trug die Königin dann ein schlichtes dunkelblaues Kleid.’ Een en ander ligt extra gevoelig omdat Máxima’s vader als staatssecretaris van 1976 tot 1981 deel uitmaakte van de Argentijnse junta en Máxima en koning Willem-Alexander moeite hebben om daar ruimhartig afstand van te nemen.

Foto: Tweet Abendzeutung, 14 april 2016.

Oranjes zwijgen over Zorreguieta. Dwaze zoon Matte Mourik filmt

Update 21 november 2014: Of Jorge Zorreguieta wel of niet overleden is is niet waar het om gaat. Wel dat de Zorreguieta’s Nederland opzadelen met een verkeerde mentaliteit. Koningshuis en gevestigde media wringen zich al jaren in vele bochten om die verkeerde mentaliteit goed te praten of professioneel uit de publiciteit te houden. Maar er zijn uitzonderingen die de mentaliteit van Zorreguieta principieel blijven afkeuren. 

Hebt u het uit 2011 daterende burgerinitiatief en de aangifte tegen Jorge Zorreguieta al getekend? Het gaat over zijn rol bij de gedwongen verdwijningen tijdens de Argentijnse dictatuur (1976-1983). Maxima’s vader blijft volhouden van niets geweten te hebben. Maar deskundigen als professor Michiel Baud, jurist Theo van Boven of journalist Arnold Karskens achten dit ongeloofwaardig. Zie hier een beeldverslag.

Er is een wet om Jorge Zorreguieta ter verantwoording te roepen. Maar in Nederland blijft het stil. Zoals het ook in de kwestie Demmink door maatschappelijke druk tien jaar moest duren voordat er een diepgaand onderzoek kwam. De Nederlandse justitie zwijgt. Vanavond vertoont de IKON de documentaire ‘De Dwaze Zoon‘. Over filmmaker Matte Mourik die de aanklacht van z’n vader, de inmiddels gestorven diplomaat en dichter Maarten Mourik tegen Zorreguieta heeft overgenomen. Treedt Matte in de voetsporen van z’n vader?

In de VPRO Gids wordt Matte Mourik om commentaar gevraagd. Dat de Oranjes zwijgen vindt hij smakeloos, terwijl ze de mond vol hebben van mensenrechten en onrecht. Zoals prinses Beatrix een betere wereld in haar kerstboodschappen schetste. Niets menselijks is de Oranjes vreemd, die betere wereld moet wel bij de ander beginnen. Niet in eigen kring. Matte Mourik: ‘Als koningin Beatrix nou ooit wat had gezegd, of Maxima of Willem-Alexander. Maar zij zwijgen.’ Zo is de kwestie-Zorreguieta een kwestie-Oranje geworden. Hoogste tijd voor een diepgaand onderzoek naar de vader van de koningin. Durft de Nederlandse justitie dat aan?

Foto: Schermafbeelding van ‘Teken het burgerinitiatief tegen Jorge Zorreguieta‘, 17 februari 2014.

Zie hier stukken over Jorge Zorreguieta op dit blog.

Nogmaals boycot van Sochi gevraagd. Of anders Pink Power?

Afgelopen donderdag besteedde ik aandacht aan de vanwege zijn homosexualiteit ontslagen tv-presentator Anton Krasovsky, de inperking van de homorechten in Rusland en een petitie die opriep tot een boycot van de Olympische Spelen van Sochi 2014. Nu blijkt er nog een petitie te zijn op petities.nl die gestart is door Henri Pieper. Hij wees me er in een reactie op. Stephen Fry ondersteunt deze petitie per tweet. Tekenen kan hier. 

Wrang is dat het IOC zich tegenover de tegenstanders van het Russische anti-homo beleid formeel opstelt en tegelijk net probeert te doen alsof de Russische regering geen politiek bedrijft met de Spelen. Da’s een dubbele standaard van het IOC. Volgens GayStarNews verbiedt het IOC met verwijzing naar het Olympisch Handvest elke sporter die deelneemt aan de spelen tot protest. Want de Spelen zouden niet de plek voor ‘politieke’ uitingen zijn. Deelnemers die zelfs protesteren met een regenboogspeld lopen de kans gestraft te worden door het IOC. En in de cel gegooid te worden door de Russische overheid. Want het IOC heeft na de uitspraken van de Russische minister van Sport Vitaly Mutko niet langer de garantie dat dit niet gebeurt.

Sport en politiek zijn als vanouds nauw verbonden. Niet alleen sporters zien dat verband zoals bij het Black Power-protest bij de Zomerspelen van Mexico 1968. Medaillewinnaars Tommy Smith en John Carlos balden bij de huldiging hun vuist. Landen gebruiken sport om politiek te bedrijven. China zocht in 1971 diplomatieke toenadering tot de VS via tafeltennis, de zogenaamde pingpongdiplomatie. Argentinië organiseerde in 1978 tijdens de dictatuur het WK-voetbal en probeerde de aandacht af te leiden van de repressie. Sochi 2014 valt in dezelfde categorie. De Spelen moeten president Putin prestige geven. Is er voor Sochi een Pink Power-protest in de maak? Met Nederlandse schaatsters, Duitse rodelaars of Scandinavische skiërs die hun vuisten ballen?

Foto: Schermafbeelding van de petitie ‘Boycot de Olympische Winterspelen Rusland‘, 18 augustus 2013. Zie hier.

Officiële titel van Máxima is prinses. Geen koningin

Het Koninklijk Huis vergroot de onduidelijkheid hoe Máxima genoemd moet worden. Het kan beter weten. Dat verwijt valt de Nederlanders nauwelijks te maken. Ze begrijpen niet meer hoe functie, formele aanspreekvorm, predikaat, titel en echtgenote samenhangen. Titels zijn historisch verbonden aan het lidmaatschap van het koninklijk huis, aldus de Wet lidmaatschap koninklijk huis uit 2002. De verwarring lijkt kenmerkend voor Máxima’s profilering. Ze wordt op de achtergrond gehouden om haar echtgenoot niet voor de voeten te lopen.

Koning Willem-Alexander is het staatshoofd. Alleen hij heeft deze functie en niet als duo-baan met Máxima. Als echtgenote van het staatshoofd draagt zij de titel ‘Prinses der Nederlanden’ sinds haar huwelijk met de toenmalige kroonprins Willem-Alexander. Tevens haar opname in de adelstand. De titel ‘prins-gemaal’ was voorbehouden aan de echtgenotes van de koninginnen Wilhelmina, Juliana en Beatrix. Ze konden geen koning genoemd worden. Omdat het gebruikelijk is dat een man met dezelfde titel hoger wordt geplaatst geldt dat bezwaar voor de echtgenote van een staatshoofd niet. Op voorhand is duidelijk dat zij staatsrechtelijk niet gelijkwaardig is aan de koning. De titel ‘Koning’ van Willem-Alexander is functioneel en verwijst naar zijn functie als staatshoofd, zoals ‘Prinses’ voor Máxima verwijst naar haar functie als echtgenote van de Koning.

Artikel 8 van de Wet lidmaatschap zegt: ‘Mede gelet op de sedert het begin van de vorige eeuw gevolgde praktijk, ligt het in de rede dat in elk geval de titel «Prins (Prinses) der Nederlanden» wordt verleend aan de echtgenoot of echtgenote van de Koning en aan de echtgenoot of echtgenote van de vermoedelijke opvolger van de Koning.’ Da’s een argument te meer om prinses-gemaal Máxima Zorreguieta prinses te noemen. De omschrijving ‘in elk geval’ laat ruimte voor een hogere titel, maar stelt deze niet verplicht. De titel ‘Koningin’ voor Máxima is niet wettelijk voorgeschreven. Als predikaat krijgt ze nu ‘Hare Majesteit’, met als formele aanspreekvorm ‘Majesteit’. Maar da’s ongepast. Het predikaat ‘Majesteit’ is voorbehouden aan de monarch, het staatshoofd. Ook in lijn met haar functie is ‘Hare Koninklijke Hoogheid’ eenduidiger. Om geen verwarring met het staatshoofd te wekken is het logischer en staatsrechtelijk zuiverder om Máxima prinses te noemen.

Foto: Bijeenkomst in het Amsterdamse Olympisch Stadion op 12 september 1953 met onder meer koningin Juliana en prins Bernhard.

#OpUSA en Anonymous: Hacked door wie en waarom?

Vandaag is het hackersdag, een dag om nooit te vergeten. Dat zullen we niet vergeten. In de actie #OpUSA zijn honderden websites gehackt. Hackers die opereren onder de paraplu Anonymous vallen wereldwijd sites aan. Bedoeld als protest tegen de buitenlandse politiek van de VS is het verbreed tot aanvallen op sites die niets met de VS te maken hebben. Het raakt zakelijke sites uit Israel, Brazilië, Argentinië, Oekraïne, Italië en het Verenigd Koninkrijk. En Nederland zoals het voorbeeld leert. Op Blueplay.nl dat aan sportverenigingen informatica levert zegt Anonymous Algeria van de islam te houden. Wat is het doel en waar gaat dit nog over?

Sommige hackers hebben al afstand genomen van de actie. Op softpedia.com zegt een Anonymous hacker: ‘Anonymous is a leaderless group and these attacks are being carried out by Muslim extremists and we are asking all domestic Anons not to participate in this OpUSA‘. En: ‘Anyone can claim to be part of Anonymous. We believe these attacks are being promoted by people who want to see CISPA passed and need a good reason for it.‘ Kortom, de Amerikaanse regering heeft belang bij negatieve publiciteit over hackers en internetvrijheid zonder dat het operationeel wordt geraakt. Precies wat met de actie OpUSA nu gebeurt.

Of het een provocatie is om steun te winnen voor CISPA is de vraag. Hoe dan ook geeft CISPA de Amerikaanse overheid meer en burgers minder macht. Het onvoorstelbare scenario is dat de Amerikaanse regering en moslimextremisten een gemeenschappelijk belang hebben bij onrust en de actie kaapten. Terwijl ‘echte’ hactivisten het nakijken hebben en publicitaire schade oplopen. Een typisch geval van in eigen voet schieten. De verburgelijking en fragmentatie van Anonymous tot een sleets merk gaat verder. Wie spreekt namens wie?

Foto: Schermafbeelding van Blueplay.nl dat door Anonymous Algeria is gehackt, 7 mei 2013. 

God save the Queen: verwarring over positie Máxima

Minister-president Mark Rutte beantwoordt vragen van de D66’ers in de Eerste Kamer Thom de Graaf en Hans Engels over de ‘beëdiging en inhuldiging van de nieuwe Koning‘. Waaronder vraag 5. Het antwoord is slordig. De aanspreekvorm voor de koningin is niet ‘Koningin‘, maar ‘Hare Majesteit‘. Evenmin is de functie ‘Koningin‘, maar ‘koningin‘.  Het Genootschap Onze Taal geeft als aanspreekvorm ‘Majesteit‘ of het gewone ‘Mevrouw‘. Naar verluidt had koningin Juliana een voorkeur voor dat laatste en koningin Beatrix voor het eerste.

De site van het Koninklijk Huis is evenmin correct: ‘Prinses Máxima wordt als echtgenote van de Koning aangeduid met Hare Majesteit de Koningin. Da’s een combinatie van een aanspreekvorm en de titel. Anders dan premier Rutte spreekt het niet over de aanspreektitel ‘Koningin’, want: ‘Haar aanspreektitel is Majesteit.’

De verwarring over de aanspreekvorm van prinses Máxima is opvallend. Wat nog eens vergroot werd toen Máxima in een uitspraak onjuist veronderstelde dat ze koningin Beatrix opvolgt. Ze ‘krijgt‘ de titel ‘koningin‘ echter alleen vanwege het feit dat ze echtgenote van de koning is. Vraag is of een en ander erop duidt dat de aspecten van de titelatuur, de aanspreekvorm, de rol en de positie van Máxima onvoldoende besproken zijn tussen het kabinet en het Koninklijk Huis. En binnen het Koninklijk Huis ook intern. Het lijkt er sterk op.

Foto 1: Schermafbeelding van kamervragen door de senatoren De Graaf en Engels (D66) aan premier Rutte.

Foto 2: David Buckingham, ‘God save the Queen‘, 2010. Credits: Cain Schulte Contemporary Art.