Atheïstische politiek van het Atheïstisch Verbond geeft strijdbare christenen munitie. En begrijpt niets van het secularisme

Via de petitie ‘Femke Halsema als burgemeester’ van petitionaris Geert Hoogeveen kwam ik op de website van het Atheïstisch Verbond terecht. Overigens een prima petitie die ik graag steun. Daar publiceerde Hoogeveen een artikel. Hij presenteert zich in de petitie als voormalig GroenLinkser ‘nu aktief op gebied van atheïstische politiek’. Hij lijkt overgestapt te zijn naar de Partij van de Rede waarvan hij secretaris/penningmeester is. Ik had nog nooit van ‘atheïstische politiek’ gehoord en had geen idee wat ik me er bij voor kon stellen.

Het probleem zit in de term ‘atheïsme‘ omdat het twee tegengestelde bewegingen inhoudt. De term is ongelukkig, maar wordt wel door bijna alle Nederlanders herkend. Er bestaat dus een praktisch probleem om een betere term te introduceren. Het voorvoegsel ‘a’ neemt afstand van het ‘theïsme’ waardoor een betekenis ontstaat die inhoudt dat er geen Goden bestaan. Maar tegelijk klinkt de term zich vast aan God (theos) en laat zich in een idioom en wereldbeeld trekken waarvan het afstand wil nemen. Dat is onbruikbaar en onhandig.

De doelstellingen van het Atheïstisch Verbond borduren voort op die term ‘atheïsme’. Het gaat de fout in als het zich zegt ten doel te stellen om ‘het atheïstisch en seculier stemgeluid’ een plaats in de samenleving te geven. De gelijkstelling van atheïsme met secularisme geeft aan dat de opstellers ervan niet begrijpen wat secularisme inhoudt. Of daar een verkeerde opvatting van hebben. Omdat andere doelstellingen eruit volgen is dat essentieel. Ze suggereren dat binnen het secularisme het atheïsme een principieel andere plek inneemt dan godsdienst. Dat is niet zo. Onder de paraplu van het secularisme –een politieke filosofie die verzekert dat iemand nooit onderworpen zal worden aan religie- zijn alle religies en levensovertuigingen gelijkwaardig. Atheïsme of humanisme hebben geen streepje voor en het secularisme is niet vijandig jegens religie of een specifieke godsdienst, maar biedt elke godsdienst of levensovertuiging een gelijkwaardige plek.

Zolang dit slordig en lui denken binnen de ‘atheïstische politiek’ bestaat geeft het munitie aan religieuze organisaties om het secularisme verdacht te maken en te verwerpen. Het lijkt er sterk op dat in het Westen vooral strijdbare christenen het opgeven van hun voorkeurspositie niet kunnen accepteren ten koste van minderheden als homosexuelen of moslims die een gelijke plek onder de zon opeisen. Ze beweren dat de marginalisatie van het christendom een gevolg is van zogenaamd ‘agressief secularisme’. Afnemend belang van christelijke politieke macht lijkt echter eerder het gevolg van demografische en maatschappelijke ontwikkelingen als ontkerkelijking en individualisering. Secularisme beschermt ook de christelijke minderheid.

In feite verwerpen deze christenen niet de politieke filosofie van het secularisme, maar het opgeven van hun voorkeurspositie. Omdat ze dat laatste niet kunnen toegeven richten ze hun pijlen op het secularisme. Zo ontstaat de merkwaardige tangbeweging dat zowel christenen als een vereniging als het Atheïstisch Verbond vanuit hun strijdbaarheid een verkeerd beeld van het secularisme geven. Ik moet niks hebben van dit soort atheïstische politiek. En zeker niet alleen omdat ik de term ‘atheïsme’ ondeugdelijk en tegenstrijdig vind.

Foto: Schermafbeelding van ‘Doelstellingen van het Atheïstisch Verbond’.

Christelijke organisaties weten niet goed te reageren op het einde van hun voorkeurspositie

Het christelijke nederlands dagblad zegt zich flink te irriteren aan wat het ‘seculiere opiniemakers’ noemt om hun vermeend gebrek aan nuance. Deze opiniemakers zouden religie als bron van ellende en conflicten zien. Dat kan een christelijk geïnspireerd medium allicht niet over zijn kant laten gaan. Het zoekt de tegenaanval.

In de tegenaanval stapelen christelijke opiniemakers fout op fout. Om te beginnen wordt het begrip seculier verkeerd weergegeven. Of dat bewust gebeurt om te kunnen overdrijven is hier de vraag, maar dit verkeerde gebruik komt vaak voor in vooral conservatief-christelijke kringen om een tegenstelling te suggereren die er niet is. Christelijke politici demoniseren graag het secularisme.

Feitelijk wordt met seculier een aanhanger van het secularisme bedoelt. Dat is een stroming die niet kiest voor het atheïsme of het vrijzinnig humanisme of tegen religie, maar het is ‘een politieke filosofie die verzekert dat iemand nooit onderworpen zal worden aan religie. Zodat die religie een individu door de strot geduwd wordt.’ Jacques Berlinerblau legt het uit.

Het secularisme is geen vijand van religie, maar juist een vriend van de gelovige en garandeert het bestaan van een breed spectrum aan religies en levensovertuigingen waaruit het individu in vrijheid kan kiezen.

Alleen, het secularisme wil de voorkeurspositie die het christendom in vele landen zoals Nederland nog steeds heeft gelijktrekken met maatschappelijk minder machtige religies en levensovertuigingen. Dat steekt die christenen die afgelopen jaren hun machtspositie hebben zien afkalven en dat proces betreuren.

Omdat het gevestigde christendom die voorkeurspositie niet op wil geven probeert het die gelijkschakeling met andere politiek-culturele organisaties in de sector religie/levensovertuiging via een omweg te vertragen door het secularisme verdacht te maken. Het kiest voor de eigen machtspositie ten koste van de keuzevrijheid voor de gelovigen.

De oproep van het nederlands dagblad om graag wat bescheidener te zijn over religie en terreur is vergund, maar gezien hun dominantie van het Nederlandse publieke debat in de afgelopen eeuwen zijn christelijke organisaties nu niet direct degenen die het meeste recht van spreken hebben.

Ook in de opinievorming speelt mee dat de christenen hun voorkeurspositie hebben verloren en nog niet goed weten hoe ze daar het best op kunnen reageren. In plaats van het secularisme te omarmen dat garantie van bestaansrecht en bescherming biedt zetten ze zich schrap omdat ze vrezen weggespoeld te worden en bijten in de hand van het secularisme dat de beste reddingsboei is voor een in belang, volume en zelfvertrouwen afnemend christendom.

Tekenend voor het einde aan de vanzelfsprekende dominantie van de christenen in de maatschappij en het publieke debat is onderstaande schermafbeelding van een aankondiging voor een radioprogramma op het ‘neutrale’ NPO1. Tien jaar geleden nog ondenkbaar.

Het gaat er niet om of de vraag positief beantwoord moet worden of de wereld beter af is zonder religie. Dat verschilt van persoon tot persoon. Dat de vraag gesteld wordt maakt het verschil en brengt christelijke media als het nederlands dagblad in de kramp van de krimp.

Foto 1: Schermafbeelding van aankondiging artikel ‘Graag wat bescheidener over religie en terreur’ in het nederlands dagblad, 2 januari 2016.

Foto 2: Schermafbeelding van aankondiging radioprogramma op NPO1 ‘Is de wereld beter af zonder religie?’, 1 januari 2016.

Hoe diep is de val van Josh Duggar? Over familiewaarden en hypocrisie

Een bom in christelijk Amerika en leedvermaak in progressieve kringen. Zoals Montel Williams dat verwoordt. Waarna hem uiteraard de kritiek wachtte dat hij ‘over the top‘ had gereageerd. Het gaat om de evangelische, conservatieve Josh Duggar die door Williams een kwezel, hypocriet en een verachtelijk persoon (scumbag) wordt genoemd. Duggar heeft op 14-jarige leeftijd streken met meisjes uitgehaald terwijl hij op de veroordeling daarvan zijn carrière bouwde. Met 19 Kids and Counting. Dat tast zijn geloofwaardigheid aan, hoewel hij vanuit conservatieve hoek nog steeds steun krijgt. Zoals door de voormalige kandidaten voor de Republikeinse nominatie Rick Santorum en Mike Huckabee. Ook een kwestie van geloof om in het slechte te geloven. Interessante vraag is waarom Duggar niet vervolgd werd en of zijn dossier opgeschoond is door de autoriteiten van Arkansas. Intussen is het lachen om Josh Duggar die exact dat deed wat hij en God verboden.

Foto: Header van FB-pagina van televisieprogramma 19 Kids and Counting. 

Secularisme heeft met vrijdenken en vrijheidsdrang te maken

Ben ik tegen religie? Welnee, waarom zou ik. Ik beschouw mezelf ook niet als anti-religieus of atheïst. Ben ik voor secularisme? Ja, waarom dat zo is legt Jacques Berlinerblau in 20 seconden uit. Secularisme is een politieke filosofie die verzekert dat iemand nooit onderworpen zal worden aan religie. Zodat die religie een individu door de strot geduwd wordt. Inclusief leden van een minderheidsreligie die door een machtige religie worden ingelijfd. Aangezien er op aarde duizenden religies zijn is die kans aanwezig. Waarom iemand iets tegen religies heeft ontgaat me. Ze moeten anderen alleen niet proberen te annexeren of lastig te vallen.

Sunday Assembly: Het nut van een niet-kerkelijke kerkdienst

Wat is het nut van een kerkdienst zonder kerk? Het lijkt op vleesvervangende producten in de vorm van vlees. Niet helemaal vlees maar evenmin helemaal niet-vlees. Samenzijn dat zich van het origineel onderscheidt door zich erop te baseren zet een proces van verdringing en projectie in gang. Sunday Assembly Amsterdam is de op 14 september 2014 opgerichte ‘seculiere gemeenschap die regelmatig bijeenkomt om het leven te vieren.’ Met Jan Willem van der Straten als organisator en aangesloten bij  de Meetup Group met bijna 20 miljoen leden wereldwijd dat als missie heeft om ‘de lokale gemeenschap te revitaliseren en mensen te helpen zichzelf over de hele wereld te organiseren’. Een mooi streven om de sociale cohesie op peil te houden.

Waarom zoeken mensen het in een kerkdienst zonder kerk? Ze kunnen ook op een koor gaan, met elkaar een poëzie- of leesclubje beginnen of gaan kerken bij een liberale kerkgemeenschap. Paradox is dat individuen elkaar opzoeken omdat ze zich in de dogmatiek van de monotheïstische religies niet kunnen vinden om zich op een nieuwe manier aan elkaar te binden. Hoewel losjes en ietsistischer. Ze gaan op zoek naar God, maar bewust niet naar de God van de bijbel. Vaagheid troef, de vorm moet het doen. Het omhulsel wordt de inhoud.

Mensen die ondubbelzinnig kiezen voor religie of religie als een niet geheel gelukte menselijke constructie zien en die daarom terzijde laten hebben het makkelijker dan deze twijfelaars tussen servet en tafellaken.

Zie verder voor posting uit 2013: ‘Sunday Assembly is zowel religie, anti-religie als pseudo-religie’.

Turkse vice-premier: vrouwen moeten niet lachen in het openbaar

De Turkse vice-premier Bulent Arinc is niet wat je een lachebekje noemt. Hoewel hij echt blijkt te kunnen lachen. Deze gematigde zelfverklaarde islamist roept vrouwen op in het openbaar niet te lachen omdat dit volgens de islam onrein is. Je vraagt je je af waar Arinc deze interpretatie vandaan haalt. Of mannen in het openbaar volgens Arinc evenmin mogen lachen is de vraag. Morele corruptie kan immers niet alleen vrouwen aangewreven worden. Integendeel, mannen hebben het in Turkije voor het zeggen. Eh, voor het lachen. Dus zij moeten het goede voorbeeld geven. Arinc die ooit verklaarde om toespraken van premier Erdogan te moeten huilen. Dus als Arinc zo recht in de leer is als het lijkt, dan mag straks in Turkije niemand meer in het openbaar lachen. Dat wordt een treurige boel. Het gezegde luidt ‘de humor ligt op straat’. In Turkije ligt de humor in de politiek. Turkse vrouwen reageren op sociale media lachend op Arinc. Groot gelijk hebben ze.

Foto 1: De Turkse vice-premier Bulent Arinc lacht in het openbaar.

Foto 2: Turkse vrouwen kunnen lachen.

Sunday Assembly is zowel religie, anti-religie als pseudo-religie

Hoe verzin je het, een atheïstische kerk. In opkomst in de VS, Australië en het Verenigd Koninkrijk: The Sunday Assembly. Volgens The Guardian streeft de organisatie naar de vestiging van 1000  atheïstische kerken binnen 10 jaar. Expansie die aan religie doet denken. Met marketing die bij het tijdperk van sociale media en internet aansluit. De Britse komieken Sanderson Jones en Pippa Evans geven door aan te kloppen bij Kickstarter voor crowdfunding aan dat ze hun project in de creatieve hoek plaatsen. Atheïstische religie als cultuurvorm die mensen in een gemeenschap horizontaal met elkaar verbindt en het verticale in het horizontale meent te vinden. Er is een publiek handvest (public charter) dat de voorwaarden geeft. Zoals geen god, geen commercie, geen machtsvorming, geen leefregels, ongebondenheid en de viering van het leven.

Het verschijnsel van mensen die een kerk buiten de kerk zoeken is verre van nieuw. De vorm die sterk leunt op het internet is echter wel nieuw. De kerkgangers uit vooral de blanke, jonge, stedelijke, professionele klasse zijn niet te omschrijven als Ietsisten die geloven in een hogere macht maar het bij de gevestigde religies voor gezien houden. Het gaat om het gemeenschapsgevoel en het idee om verenigd te zijn. Samen.

Is dit initiatief op te vatten als een bevestiging van religie of juist als kritiek erop? Interessant aan de Sunday Assembly is dat er zowel argumenten pro als contra  zijn. In de vorm leent het verworvenheden van het Christendom en geeft het toe daar bewust aansluiting bij te zoeken. Met een inhoud die daar haaks op staat. Dreigt dan niet het risico dat de Sunday Assembly een lege huls wordt? Wat is het verschil met een middag in de kroeg rond het biljart, een theatervoorstelling, een culturele lezing of de bingo-avond? Ondergeschikt is of Jones en Evans erop uit zijn om religie te bestrijden. Maar ze laten het principe voor zich werken dat de beste bestrijding van religie niet een verbod is, maar de onbeperkte uitbreiding ervan. Zodat het haar betekenis verliest, als gevolg daarvan haar voorrechten verliest en tenslotte verwaterd en verweesd overblijft. Amen.

Foto: Schermafbeelding van het public charter van The Sunday Assembly.