Petitie: Snelheidsbeperking zeevaart op Westerschelde. Veiligheid binnenvaart in geding. Kolonisatie van de rivier door Antwerpen

we

Binnenschipper Marijn Oosdijk uit Terneuzen vraagt zijn collega’s om steun in een petitie. Het gaat om de Westerschelde waar zeeschepen op weg naar of van Antwerpen en binnenvaartschepen elkaar kruisen. Die bijvoorbeeld komend uit het Kanaal van Gent naar Terneuzen als onderdeel van de hoofdtransportas Gent-Duitsland de Westerschelde over moeten steken om het Schelde-Rijnkanaal of het Kanaal door Zuid-Beveland in te varen. De klacht van Oosdijk is dat zeevaartschepen te hard varen. Zijn petitie is ook bedoeld om de klachten te inventariseren, te polsen wat de ervaringen van zijn collega’s zijn en actie te ondernemen.

Uit de reacties blijkt ongenoegen en machteloosheid. Reactie #1 zegt zelfs niet graag over de Westerschelde te varen omwille van de zeevaart die niet naar de binnenvaart omkijkt. Dat gaat niet zozeer om botsingen, maar om hoge golfslag. Reactie #28: ‘Het is waar dat met name container schepen met hoge snelheid enorme golfslag veroorzaken, als kleine binnenvaart blijf je nergens en spoelen de golven over je heen’.

Reactie #14 ziet een al jarenlang bestaand probleem: ‘Er zijn meerdere incidenten gebeurt die telkens net goed aflopen. Maar het is wachten tot een incident waar het niet goed afloopt. Wie wil die slachtoffers dan op z’n naam hebben? En wie verteld het de nabestaanden?!’ Reactie #16 voelt zich in de steek gelaten door de overheid: ‘Alle klachten wordt niets mee gedaan, heb gemeld bij politie overleg vorige maand, dat sommige zeeboten met 36 km door komen, zij hebben geen snelheidsbeperking en het enige wat je kan doen als schipper is zeggen dat je omslaggevoelig bent en dan nog.’

Belgische loodsen worden genoemd als deel van het probleem. Reactie #20: ‘En onze zuiderburen zijn met bepaalde loodsen altijd een beetje veel aan het WEDSTRIJD VAREN’. Hoe het beter kan doet deze schipper door te verwijzen naar de drukst bevaren kunstmatige zeeweg ter wereld het Noord-Oostzeekanaal bij Kiel waar een snelheidsbeperking voor zeevaartschepen geldt. Waarom op de Westerschelde geen snelheidsbeperking voor de zeevaart of op z’n minst een gelijkwaardig overleg tussen vertegenwoordigers van binnenvaart- en zeevaart bestaat is de vraag. Een mogelijk antwoord geeft A. Verboom in reactie #40: ‘Ik heb het idee sinds de Westerschelde is uitgediept, de zeevaart niet meer hoeft af te stoppen i.v.m. diepgang t.o.v. de bodem en er steeds meer grote containerterminals bij komen het probleem voor de binnenvaart steeds groter wordt.’

De problemen zijn terug te brengen tot het economisch belang van de Antwerpse haven waar alles voor moet wijken. Inclusief de veiligheid ondanks de sussende woorden van de Vlaams-Nederlandse Scheldecommissie dat wel een loodsplicht noemt, maar geen snelheidsbeperking voor zeevaartschepen. Door afspraken van de Scheldeverdragen van 2005 is de Westerschelde verdiept tot 13.10 meter. Met als gevolg dat grotere, diepere en snellere zeevaartschepen naar Antwerpen kunnen varen. Met alle veiligheidsproblemen van dien die de binnenvaartschippers in hun reacties aankaarten. De verdieping van de Westerschelde heeft voor Zeeland ongunstige neveneffecten gehad, zoals het verlies aan natuur dat het volgens afspraken van de Natura 2000 richtlijn moet realiseren op eigen gebied en de veiligheid van de scheepvaart waarvoor zoals blijkt door snelheidsbeperkingen geen afspraken gemaakt kunnen worden omdat dat blijkbaar niet in Belgisch belang is.

Terwijl de Vlaamse regering er de economische lusten van draagt moet Zeeland de lasten dragen door de Hedwigepolder als natuurcompensatie af te stoten als landbouwgrond. Wat Zeeuwen met de herinnering aan de ramp van 1953 door de ziel snijdt. Het is zover kunnen komen door het systeemmatig zwakke bestuur van de provincie Zeeland en het relatief kleine belang van deze provincie in Den Haag. Toen de Zeeuwse Jan Peter Balkenende in 2002 premier werd was het kwaad al geschied. Hij kon met de Zeeuwse CDA’er Ad Koppejan dit dossier politiek en juridisch niet meer redden, maar alleen rekken. Dat geeft aan wie het op de Westerschelde voor het zeggen heeft: België. De Vlaamse kolonisatie van de Westerschelde is de afgelopen decennia door Nederland geen halt toegeroepen, maar eerder toegenomen. De politiek laat het gebeuren. Zoals ontpoldering van de Hedwigepolder tegen Zeeuwse wensen in en marginalisering van de binnenvaart op de Schelde leren.

Foto: Petitiesnelheidsbeperking zeevaart Westerschelde’ op petities24.com.

Hedwigepolder: Vóór en Na

De Hedwige polder in Zeeuws-Vlaanderen wordt ontpolderd. Op termijn. Uiteindelijk wordt Zeeuwse natuur opgeofferd voor het economisch belang van de Antwerpse haven. Nu met Bart de Wever aan het roer. In de publiciteit wordt het alleen zo niet gezegd. Als geboren en getogen Zeeuws-Vlaming heb ik afstand genomen van het territorium dat ik zo goed ken. Maar het besluit dat onder het mom van natuur, Scheldeverdrag, compensatie, habitat of wat dan ook wordt verkocht verwerp ik nog steeds. Waar natuur aan het water wordt gegeven geef ik niet thuis. Immers voor Antwerpen dat aast op de vierde verdieping. Moeten straks Breskens, Hoofdplaat of Ossenisse ontpolderd worden? VIA Drupsteen uit Sneek maakt er prachtige simulaties van.

Foto’s: Hedwige polder na en voor de ontpoldering, kijkrichting: Noord. VIA Drupsteen, Sneek

Debat Hedwigepolder benadrukt economisch belang Antwerpen

Update 28 juli: Eigenaar van de Hedwigepolder Geri de Cloedt zegt in een NRC-interview dat de dreigende ontpoldering begrepen moet worden vanuit de belangen van de Antwerpse haven. Om het nakomen van verdragen of natuurcompensatie gaat het volgens hem niet. ‘Het is geen natte natuur, maar politieke natuur‘, aldus de Cloedt. Nederland is bang ervan beschuldigd te worden Rotterdam te beschermen als het over het belang van Antwerpen praat. Zo wordt door alle partijen gelogen. Alleen de Zeeuwen noemen man en paard. Maar België, dus Antwerpen heeft de Europese commissie in de zak. Hoewel commissaris Potocnik ontkent

Het kamerdebat over de Hedwigepolder is een discussie over de toekomst van de Antwerpse haven. Op 24 december 2010 werden de werken voor de zogenaamde derde verdieping van de Schelde afgerond. ‘Hierdoor is de tij-onafhankelijke vaart voor schepen met een diepgang van 13,10 meter een feit. De maximumdiepgang voor schepen op de Schelde nam toe tot 15 meter eind december 2010 en zal verder worden verhoogd in samenwerking met de nautische Schelde-autoriteiten’. Aldus de Port of Antwerp in het jaarverslag 2010.

Tussen Nederland en België werd in 2005 een Scheldeverdrag ondertekend dat Nederland verplichtte tot een verdieping tot 13,10 meter. Grotendeels betaald door België. In de onderhandelingen gaat het niet alleen om het Zeeuwse belang, maar dient het verdrag om pijnpunten als een TGV-verbinding of loodstarieven glad te strijken. Onderliggend is het Scheldeverdrag van 1839 dat Antwerpen de vrije doorgang over de Schelde garandeert en in artikel 9/1 verwijst naar het Congres van Wenen 1815: ‘de vrije scheepvaart op de stroomen en bevaarbare rivieren, zullen toepasselijk zijn op de stroomen en bevaarbare rivieren die het Belgische grondgebied en het Hollandse grondgebied vaneen scheiden, of gelijkelijk doorlopen’.

Van Vlaamse zijde wordt het idee van doorgang opgerekt en verondersteld dat België behalve het recht op doorgang ook het recht op diepgang heeft. Maar hoe kon in 1839 een kieldiepte van schepen van 13,10 meter of meer worden voorzien? Het economisch belang van Antwerpen stopt niet bij de derde verdieping. Grootste concurrent van Antwerpen is Hamburg. Daar wordt nu gewerkt aan de zesde uitdieping tot 14,50 meter om de Elbe voor grote containerschepen bereikbaar te maken. Ook op de Elbe wijkt natuur voor economisch belang.

Staatssecretaris Henk Bleker en CDA-kamerlid Ad Koppejan stellen dat de Westerschelde in de toekomst ontpolderd noch verdiept zal worden. Maar ze zeggen alleen dat zij er niet aan mee zullen werken. In Zeeland bestaat over de vierde verdieping onduidelijkheid. In Provinciale Staten werd in 2007 een motie tegen verdere verdieping aangenomen. Maar het Zeeuwse college ‘vindt het onwenselijk op voorhand elke ingreep in de Westerschelde uit te sluiten‘. Antwerpen zinspeelt al op de vierde verdieping en zal haar macht gebruiken.

In het kamerdebat over de Hedwigepolder leggen veel partijen een direct verband tussen de verdieping en de aantasting van de natuur. Dat laatste vraagt om natuurherstel met als uiterste consequentie ontpoldering. Kamerlid Hero Brinkman suggereert dat instemming met de vierde verdieping de vinger aan de knop van Nederland is. Dat geeft Nederland een machtsmiddel dat altijd al bestond, met het verschil dat het nu centraal is komen te staan in het Nederlandse politieke debat. Niemand zegt nog langer Zeeuwse natuur op te willen offeren voor het economisch belang van de Antwerpse haven. De strijd wordt verplaatst naar de rechtbank.

Foto: Antwerpse haven