60 Minuten (60 MИHYT) is een talkshow op de Russische zender Russia 1 van VGTRK. Eigenaar is de Federale regering van de Russische Federatie. Kortom, deze zender is de spreekbuis van de macht in het Kremlin.
Het programma besteedt aandacht aan de gaspijplijn Nord Stream II die op dit moment in de Oostzee wordt aangelegd. Het onderzeese traject loopt zoals onderstaande kaart laat zien van Ust-Luga bij Sint Petersburg naar Greifswald in Noord-Duitsland. Voor de aanleg is toestemming nodig van de landen van wie de territoriale wateren worden gepasseerd: de Russische Federatie, Finland, Zweden, Denemarken en Duitsland.
Zoals uit de uitzending blijkt is er een kink in de kabel gekomen door de opstelling van Denemarken. Dat land werd door voor- en tegenstanders onder druk gezet. Tegenstanders zijn de VS en enkele Oost-Europese, Scandinavische en Baltische landen die vrezen dat de aanleg de Europese afhankelijkheid van Russisch gas zal vergroten. Uit een bericht van Reuters blijkt dat de Deense regering het traject wil beoordelen op milieugebied. Of het de voltooiing van het project in november 2019 vertraagt is vooralsnog onduidelijk.
Als er door het consortium onder leiding van Gazprom geen gebruik kan worden gemaakt van de territoriale wateren van Denemarken (12 mijl uit de kust) is omleiding van Nord Stream II mogelijk. Maar de exclusieve economische zone die zich tot 200 zeemijl buiten de kust van Denemarken uittrekt kan niet vermeden worden. Vraag is of Denemarken hiermee dan een middel in handen heeft om machtspolitiek te bedrijven en het Nord Stream II moeilijk te maken. Wellicht niet om afstel te forceren, maar wel vertraging.
In de uitzending wordt de Deense kwestie gekoppeld aan Oekraïne, de Oekraïense presidentsverkiezingen en het Oekraïense staats-energiebedrijf Naftogaz dat eigenaar is van de pijpleiding die Russisch gas naar Europa transporteert. Maar dat zegt meer over de Russische obsessie met Oekraïne dan met deze kwestie. Als de Deense regering al onder druk is gezet en niet vanuit de eigen autonomie, belangen en bezorgdheid over Nord Stream II handelt, dan zal het eerder de regering Trump dan de regering Porosjenko zijn die succesvol druk zet. De redenering is dat als Nord Stream II niet voor eind 2019 in bedrijf is, dit de Oekraïense regering onderhandelingsruimte geeft. Het Kremlin zette trouwens samen met Duitsland (regering en bedrijfsleven) de andere landen die hun territoriale wateren beschikbaar stellen met machtspolitiek onder druk.
De talkshow ziet de eigen tegenstrijdigheid niet onder ogen als het beredeneert dat de Deense vertraging ‘puur politiek’ is. Maar dat is logisch en onvermijdelijk omdat het project Nord Stream II ook puur politiek is. Zelfs kanselier Angela Merkel heeft na veel geaarzel eindelijk in 2018 toegeven dat het geen economisch maar een politiek project is. Men kan zich over de projectorganisatie van Nord Stream alleen maar verbazen dat het een aanleg van 12 miljard euro is gestart zonder dat de toestemming van alle landen gegarandeerd was en juridisch verzekerd. Ook dit feit geeft aan dat Nord Stream II een politiek project is waarbij regeringen beurtelings door de Russische Federatie, de EU, Duitsland of de VS en bondgenoten onder druk worden gezet.
Opvallend aan de uitzending is dat het een afwisseling biedt van roddel, amusement, harde informatie en propaganda. De toon ervan past dan weer bij een roddelprogramma als RTL Boulevard dan weer bij een serieus journalistiek nieuwsprogramma of een uitzending van de regering. Wie die mix niet gewend is moet steeds goed schakelen en goed beseffen welke soort informatie wanneer wordt gegeven. Er is nog een andere vermenging, namelijk van uitdragers van het regeringsstandpunt en kritische stemmen. De laatste rol wordt hier perfect gespeeld door de Oekraïner Vadim Tryukhan van wie deze korte, raadselachtige biografie meer vragen oproept dan beantwoordt. Hij gooit zand in de machine van 60 Minuten en kan daarin opvallend ver gaan. Maar de vertegenwoordiger van de regering mag minutenlang ongestoord zijn mening geven. Het op commando applaudisserend publiek benadrukt dat het amusementsgehalte van het programma hoog is.
Het minderwaardigheidscomplex van de Russen komt tot uiting in de analyses van enkele gasten. Ze zeggen zich omsingeld te voelen in dat grootste land ter wereld. Door erop te hameren dat de tegenstanders van de Russische Federatie onder leiding van de VS hun land willen verzwakken geven ze aan hierdoor geobsedeerd te zijn. Dit roept de vraag op of het de Russische Federatie uiteindelijk niet aan zelfvertrouwen ontbreekt. De verwijzing van Boris Nadezhdin naar Bornholm, Stalin en de Tweede Wereldoorlog maakt het verhaal rond met nostalgie, miskendheid en de Russische grootsheid die maar niet op waarde geschat lijkt te worden in Europa.
Foto: Afbeelding van projectie van traject van Nord Stream II, volgens het Russische bedrijf Gazprom.
George Knight 