De islam is een leugen, Mohammed een boef, de koran is gif. So what?

Update 17 mei 2014: Waarom de Saoedische regering nu met een reactie komt op de sticker-actie van de PVV is de vraag. Naar verluidt overwegen de Saudi’s om deze actie van de PVV een boycot van Nederland. Is dat de echte reden? Wellicht zetten de Saoedie’s druk vanwege de oplopende spanning met Rusland en de belofte van Saoedi-Arabië aan het Westen om de productie van olie op peil te houden. Ondanks de PVV zou deze Saoedische reactie een zegen in vermomming zijn. Want het wegkijken door de VS en EU voor de schending van de mensenrechten en de steun aan terroristische bewegingen in dat land is al jaren een schande die niet uit te leggen is. Een boycot kan daarom in z’n voordeel benut worden om nu eens definitief afstand te nemen van Saoedi-Arabië. Nederland gidsland, het kan nog steeds.  Er is wel lef voor nodig. 

Een symbolische actie van de PVV met een tekst die hooguit 3% van de Nederlandse bevolking kan lezen. Het gaat om een sticker met de tekst: ‘De islam is een leugen, Mohammed een crimineel, de Koran is (ver)gif‘. De NOS vertaalt het middenstuk als: ‘Mohammed is een boef‘. De ‘anti-islam sticker‘ kan hier gratis besteld worden. De sticker is een variant op de vlag van Saoedi-Arabië met de tekst: ‘Er is geen andere god dan God; Mohammed is de boodschapper van God.’ De tekst wordt als heilig beschouwd en is de geloofsbelijdenis van de islam. Merkwaardig trouwens dat Saoedi-Arabië de shahada op een vlag afbeeldt als het tegelijkertijd de afbeelding ervan op T-shirts of voetballen tegengaat en de vlag nooit halfstok gehangen mag worden.

Wat moeten we ervan denken, als we er al iets van willen denken? Het past in het idioom: Jezus is arrogant, de bijbel een bom, communisme een kwaal, de bisschop een pedofiel, het jodendom een wet-zonder-einde. De varianten zijn ontelbaar en vallen onder de normale religiekritiek. In de sticker spreekt de PVV zich niet uit over moslims. Zo kan volgehouden worden dat het de ideologie ‘islam’ om politieke redenen aanspreekt.

Volgens PvdA-voorzitter Hans Spekman gaat het te ver om een boek gif te noemen. Indirect, onbedoeld en onbewust pleit-ie zo voor het vrijgeven van Hitlers ‘Mein Kampf‘ en rakelt oud zeer op. In 2007 sprak een kamermeerderheid zich uit tegen de vrije verkrijgbaarheid van ‘Mein Kampf‘ in Nederland. Wilders pleit deze keer echter niet voor een verbod van de koran. Hij noemt het gif en dat is een diskwalificatie die binnen de vrijheid van meningsuiting past. ‘Haatzaaiboeken‘ bestaan en zullen altijd bestaan. Steeds minder in papieren en steeds meer in digitale vorm. Daarom makkelijk verspreidbaar. Laat ze vrij en laat de kritiek erop ook vrij. Hoe meer aandacht aan het een of het ander besteed wordt hoe meer het de onruststokers in de kaart speelt.

Foto 1: ‘Anti-islam sticker‘ van de PVV.

Foto 2: Tweet van PvdA-voorzitter Hans Spekman, 19 december 2013.

Advertentie

Eindigt volkswoede over afbraak verzorgingsstaat in revolutie?

De kredietcrisis begon in augustus 2007 en verergerde op 15 september 2008 door de val van bank Lehman Brothers. Met een schuld van $613 miljard, tegen de huidige dagkoers €465 miljard. Ter vergelijking, de Nederlandse rijksbegroting 2013 wordt geraamd op zo’n €250 miljard. Vanaf toen was het economisch goed mis. De kredietcrisis ging over in een schuldencrisis omdat landen de schulden overnamen. Volgens het oude principe dat winst van banken wordt geprivatiseerd, en verlies gesocialiseerd. Richting belastingbetaler.

Het economisch verhaal is vaak verteld. Economen leggen uit, tonen hun zorgen en oplossingen. Of zitten met de handen in het haar. Economie kan geen toekomst lezen. Nederland is voor de derde maal in een recessie beland. Een vraag over curves. Eerst of de ‘V’ een ‘W’ werd, nu of de ‘VW’ een ‘WW’ wordt. Als een hobbelende hei duikt de economie telkens omlaag. Dat geeft geen vastigheid, vertrouwen en uitzicht op beterschap.

Het menselijk verhaal is raadselachtiger. Cultuurhistoricus Thomas von der Dunk vraagt voor De Volkskrant in een opinieartikel waarom regenten zo halsstarrig zijn: ‘Wat men in die kringen nog steeds onderschat, is de toenemende volkswoede – vooral over zoveel arrogante onverbeterlijkheid. Die woede bleef bij eerdere schandalen nog binnen de perken, omdat de burger toen zelf nog niet zo hoefde te bloeden. Nu moet hij dat door de extra bezuinigingen – met dank aan Lenssen, Van Keulen en Rijkman Groenink – echter wel.’

Is het trouwens gewenst dat de toenemende volkswoede die gevoed wordt door groeiende publiciteit over de onrechtvaardige verdeling van de rijkdom, de arrogantie van de elite en de verstarring van de politiek die zich gegijzeld weet door de internationaal opererende financiële sector uitloopt in een revolutie? De wedervraag is, wat lost het op? Want de macht ontbreekt bij de Nederlandse regering om het over een andere boeg te gooien. Het moet het nu noodgedwongen bij cosmetische operaties laten die niets essentieels kunnen veranderen.

Is er een tussenweg die het onverzoenlijke verzoent? Ofwel, een goedaardige revolutie die de regenten en de graaiers uit bedrijfsleven en publieke sector door een combinatie van straf en heropvoeding terug met de beide voeten op aarde zet, de onmachtige bewindslieden macht geeft om de banken aan te pakken zoals ze echt willen, de burgers weer perspectief en inspraak geeft, en de afbraak van de verzorgingsstaat stopt om deze weer op te tuigen? Het lijkt er niet op. De gevestigde belangen zijn te groot. Het is van tweeën één: of er verandert niks of de volkswoede zal wild om zich heen slaan. Een tussenweg kan niet afgedwongen worden.

Foto: Op de kermis Den Bosch, 1928.

Controverse tussen Mediapart en Sarkozy over 50 miljoen euro van Kadaffi

In de aanloop naar de Franse presidentsverkiezingen van zondag 6 mei is op 12 maart een brief van december 2006 opgedoken met een onzekere status. Maar nu bevestigt de Libische oud-premier (2005-2011) Baghdadi Mahmoudi dat er een door Mousssa Koussa ondertekend document bestaat dat de financiering van 50 miljoen euro door president Sarkozy is ontvangen. Je confirme qu’il existe bien un document signé par Moussa Koussa et qu’un financement a bien été reçu par M. Sarkozy, aldus nieuwssite Mediapart. Moussa Kousa is de toenmalige chef van de Libische geheime dienst en de 50 miljoen kwam van kolonel Moammar Kadaffi.

Baghdadi Mahmoudi bevindt zich sinds september 2011 in Tunisische gevangenschap na zijn poging om na de val van Kadaffi van Libië naar Algerije te vluchten. Met mensenrechtenactivisten heeft-ie zijn uitzetting naar Libië succesvol aangevochten omdat daar voor zijn leven wordt gevreesd. De voorzitter van de Libische overgangsraad ontkent de echtheid van Koussas brief. Maar Othman Benassi wijst erop dat de voorzitter de echtheid ervan niet heeft kunnen nagaan. In 2011 namen Fransen en Britten het voortouw in de bevrijding van Libië en bestookten ze naar Benghazi oprukkende Libische troepen, het bolwerk van de opstand.

Sarkozy ontkent 50 miljoen van kolonel Kadaffi te hebben ontvangen voor zijn presidentscampagne van 2007. Mediapart wordt gesteund door diverse politici, waaronder Ségolène Royal die in 2007 van Sarkozy verloor. Inmiddels loopt de ruzie tussen Mediapart en Sarkozy op. Op 30 april opende de Parijse aanklager op verzoek van Sarkozy een vooronderzoek wegens ‘valsheid in geschrifte’ en publiceren van vals nieuws tegen twee journalisten en hoofdredacteur Edwy Plenel van Mediapart. En die heeft op 2 mei een klacht wegens laster tegen Sarkozy ingediend. Hoe dan ook wordt er twijfel gezaaid over de integriteit van president Sarkozy.

Foto: De Franse president Nicolas Sarkozy en de Libische kolonel Moammar Kadaffi in Parijs, 2007. Credits Jacky Naegelen / Reuters

Islam verstoort in Tunesië de overgang naar de democratie

Zes dagen voor de verkiezingen in Tunesië lopen de spanningen op. Het betreft geen parlements- of presidentsverkiezingen, maar de grondwetgevende vergadering die volgens afspraak een jaar blijft zitten en de grondwet aanpast. De emoties zijn ontketend door een fragment van de animatiefilm Persepolis van Marjane Satrapi dat door Nessma-tv werd uitgezonden. Daarin wordt God in de verbeelding van een achtjarig meisje voorgesteld in de gedaante van een oude man met een witte baard.

De voorstelling van Allah is volgens de leer van de soennitische islam verboden. Conservatieve moslims zeggen gechoqueerd te zijn. Een kleine minderheid van mannelijke salafisten gaat scheldend en dreigend de staat op en zet de campagnes onder druk. Met name de islamisten van Ennahda die gelieerd zijn aan de Egyptische moslimbroeders moeten kleur bekennen. Ze worden naar verwachting de grootste partij. Waar staan ze precies voor? Het is een brede beweging met een veelheid aan stemmen die pretendeert voor de liberale democratie te zijn. Het kent zelfs een kleine progressieve minderheid.

De afgelopen maanden werd de vrijheid van meningsuiting eerder onder druk gezet door mannelijke demonstranten. De islamisten beginnen er altijd mee het recht op expressie van anderen ter discussie te stellen. Door een beroep op de leerstellingen van de islam proberen ze dat in te perken. Een sterke staat is bij machte deze oproep te negeren, maar als demonstranten gehoor vinden dan kunnen ze ontwikkelingen verstoren. In een regio die toch al achterloopt en waar politiek en islam vermengd zijn.

Woordvoerder Hamadi Ghebali van Ennahda zegt dat de voorstelling van God onacceptabel is binnen de soennitische islam. Hij distantieert zich overigens wel van de gewelddadige demonstraties door de salafisten. Maar als dat verbod ook geldt voor shiieten, christenen of andersdenkenden dan is nu al duidelijk dat Ennahda klem zit tussen de pretentie van een liberale democratie volgens Turks model en haar islamisme. Velen vinden de uitzending door Nessma-tv onhandig, maladroite, en gevaarlijk in een gevoelig overgangsproces naar de democratie. Het lijkt erop dat krachten dat proces willen laten ontsporen.

Ondanks alle verwarring blijft de vraag wat de doelen van Ennahda in Tunesië en de Moslimbroeders in Egypte precies zijn. Woordvoerders hebben herhaaldelijk aangegeven niet voor een grondwet volgens Frans model te gaan, maar voor een op de sharia gebaseerde grondwet. Hoe gematigd dat vervolgens ook geformuleerd wordt, het maakt van niet-moslims tweederangs burgers. Nu staat de overgang naar een democratie met beperkte werking op het spel. Bizar is dat niet goed in te schatten valt of een ontsporing van dat overgangsproces negatief of positie uitpakt. Zoveel onbekenden zijn er in het spel.

Foto: Islamistische demonstratie  bij het hoofdkwartier van Nessma-TV in Tunis, tegen de uitzending van ‘Persepolis‘ van Marjane Satrapi. Credits: Fethi BELAID / AFP

Tunesische overheid beperkt persvrijheid: Persepolis

De animatiefilm Persepolis van de regisseuse Marjane Satrapi bevat bovenstaande scène waarin personage Marji zich verbeeldt een gesprek met een witgebaarde God te hebben. En hem het zwijgen oplegt omdat haar oom in de gevangenis zit. Afbeelden van ‘God‘ is in de ogen van bepaalde moslims heiligschennis.

Ook binnen een dramatisch verhaal. Persepolis is een hoog gewaardeerde film en heeft allerlei prijzen en nominaties binnengehaald. Het gaat over een expressief meisje dat als teenager opgroeit tijdens de Iraanse revolutie van 1979 en als studente uit voorzorg door haar ouders naar Wenen wordt gestuurd. Waar ze vervreemdt. De repressie van het islamitisch-fundamentalistische Iraanse regime is de leidraad in het verhaal.

In Tunis trokken op zondag 9 oktober 200 demonstranten op naar het kantoor van Nessma-tv, die de film op vrijdag 7 oktober uitzond. Nagesynchroniseerd in het Tunische dialect. Op maandag 11 oktober kondigde de openbare aanklager na ontvangen klachten een strafrechtelijk onderzoek aan tegen Nessma wegens belastering van de islam. In een concept voorstel van september over de media wordt godlastering uit de wet gehaald, maar de overgangsregering heeft dit nog niet uitgevaardigd. Da’s de achtergrond van de protesten.

Human Rights Watch heeft om intrekking van dit onderzoek door de overgangsregering tegen Nessma-tv gevraagd. Omdat volgens regiodirecteur Sarah Leah Whitson Nessma-tv ‘elk recht heeft om serieuze en provocatieve films uit te zenden’. Naar haar idee zou de regering dit recht juist moeten verdedigen, evenals trouwens het geweldloos protest tegen uitzending. Het onderzoek  door de openbare aanklager zet de persvrijheid en de pluriformiteit onder druk.

De zogenaamde Arabische Lente is akelig tot stilstand gekomen. In Egypte hebben de Moslimbroeders en de legertop het op een akkoordje gegooid. Voor wie dat wilde zien was dat al vanaf het begin duidelijk. De strijd vindt niet op straten, pleinen, kerken, moskeeën, sociale media, verkiezingsdebatten of televisiestations plaats, maar in het parlement. Als in de Maghreb een grondwet op islamitische basis het einddoel blijft, dan hebben andersdenkenden als tweederangsburgers het nakijken. Zelfs op televisie.

Onvrije islamnaties

Of islamnaties als Irak, Iran, Egypte, Indonesië of Saudi-Arabië in de kern religieus zijn, of vanwege uiteenlopende redenen een religieuze mantel aantrekken valt te bezien. De heersers van deze landen leggen hun inwoners een oppervlakkig idee van religie op. Religie als cultureel vehikel voor zingeving, troost, verzoening en saamhorigheid is echter te waardevol om het vanwege de politieke corrumpering bij het oud vuil te zetten.

Bhutan zet het Bruto Nationaal Geluk centraal. Indicatoren zijn mentale stress, cultuur, mate van spiritualiteit, vrede en harmonie en ecologie. Waarschijnlijk scoren landen als de VS, India, Rusland of China slecht op de BNG-index, evenals de meerderheid aan islamnaties. De Scandinavische landen, Zwitserland, Nieuw-Zeeland, Canada en allerlei Europese landen als Nederland scoren hoger.

Onderzoeken van organisaties als de Unesco geven aan dat in de islamnaties de cuturele ontwikkeling achterblijft bij andere regio’s. Andere onderzoeken zien weer een economische of politieke stagnatie in de islamnaties. Uit de verslaggeving van Al Jaazera blijkt dat vrede en harmonie nog ver weg zijn in de islamstaten. Burgerrechten zijn minimaal.

Heeft de islam de pech om in de verkeerde landen beland te zijn, of zijn de landen verkeerd ontwikkeld door de islam? In elk geval komen islamnaties achterlijk over door het gebrek aan discipline, het ontbreken van rechtsgelijkheid, achterblijvende ontwikkelingen, de martiale strijdbaarheid en de ernst waarmee het zichzelf serieus neemt. Tegelijkertijd is de opgebouwde energie en overlevingszin indrukwekkend.

De besturen van islamnaties hebben een eigen verantwoordelijkheid. China, de VS of Rusland zullen in hun machtsdenken altijd hun invloed aanwenden om elkaar en anderen te sturen. Het wereldwijde gestook van de VS, China en Rusland ontslaat Egypte, Saudi-Arabië of Pakistan niet van de plicht om zichzelf en de eigen bevolking te ontwikkelen. Waarom wordt er onvoldoende goede zorg en onderwijs aangeboden? Geld kan in de rijke wereld van de oliestaten het probleem niet zijn.

De vraag is waarom de culturele, politieke en maatschappelijke ontwikkeling in moslimnaties stelselmatig achterblijft bij andere ontwikkelingslanden die zich wel weten op te werken. Kijk naar Taiwan, Chili, Japan, Caraibische eilanden, Thailand en andere landen die ooit onder de invloedsfeer van de VS zaten, maar zich gunstig ontwikkeld hebben.

De geopolitieke invloed op moslimnaties kan nooit een voldoende verklaring zijn voor hun stagnatie. Nu al decennia lang. Er is een inherent kenmerk aan de islamnaties en dat is de islam die hun ontwikkeling remt. Of liever gezegd, niet op gang brengt. Een externe invloed als de VS, China, Rusland of Israël is hiervoor geen voldoende verklaring.

Getuigenissen geven aan dat de meerderheid van de bewoners van moslimnaties geen haat voelt jegens de VS, maar zich wel keerde tegen de Bush-politiek. Nog steeds is bij een meerderheid de relatieve openheid, vrijheid en sociale mobiliteit van de VS jaloersmakend omdat het in het eigen land ontbreekt. Vandaar ook de vlucht van velen uit moslimnaties naar het Westen. Niemand vlucht vrijwillig naar een land dat het haat.

De economie van islamnaties is harder dan de economie van Nederland. Ons land kent een behoorlijk niveau van verzorging voor allen. De manier waarop in de moslimnaties miljoenen talentvolle jongeren zonder baan, eigen woning, goed onderwijs, gezinsvorming en perspectief zich verliezen, en uit tekort en protest hun levensvervulling in een strikte versie van religie zoeken is horror.

Het gaat vergezeld met ideologische indoctrinatie, gebrek aan informatievoorziening, gebrek aan mentale weerbaarheid en zelfredzaamheid door toedoen van de wereldse en religieuze leiders. De bejegening op grote schaal van andersdenkenden als Egyptische kopten, joden, Armeniërs of christelijke Turken is bizar. Het zet welwillende hervormers buitenspel. De islam zit in een positie die het verst van vrijheid afstaat.

Foto: Keramieken fles met muziekscene Iran, omstreeks 1640-1665. Collectie Louvre Museum

Behoudzucht in de beeldende kunst

 

Beeldenstorm in kunst is als een pendule. Soms slaat het links, soms rechts. Een NRC-recensie van politieke affiches uit de jaren ’70 (vdve) toont de houdbaarheid: Eigenlijk maken ze één ding echt duidelijk: dit zijn de jaren van retoriek en van dik hout zaagt men planken. Links-activistische toegepaste kunst die jaren later als overspannen, pathetisch en ongenuanceerd wordt beoordeeld. Niets staat stil, onze mening nog het minst.

Lastig om uit te gaan van goede bedoelingen van beeldenstormers. De praktijk leert dat beeldenstormen altijd uit de hand loopt. Beeldenstormen is per definitie een emotie die uitgaat van intolerantie en tot doel heeft om iets van de ander te vernietigen. Of het sacrale nu het uitgangspunt of het doel is maakt geen verschil. Daar past geen relativering bij die een beeldenstorm goedpraat.

Sooreh Hera zette vanuit haar eigen wereldbeeld een autonoom beeld naast een al bestaand wereldbeeld. Ze vernietigde de illusie van de ander, niet een fysiek beeld. Zij is daarom geen beeldenstormer. Hoogstens een moderne variant die met hedendaagse middelen aanleunt tegen een traditie van iconoclasme in de kunstgeschiedenis. Wat rebelsheid door associatie suggereert. Hoogst fascinerend en van deze tijd, maar Hera bleef aan de nette kant door slechts een illusie te verdringen.

Iconoclasten die anderen hun opinie opdringen door middel van beschadigen of vernietigen van beelden zijn de ware beeldenstormers. Actief geweld tegen een kunstwerk maakt daarbij het verschil. Ze tasten de vrijheid van expressie van de maker aan door deze uit te willen vegen. Onder welk mom dan ook. Het gaat niet om het geweld dat indirect als reactie tegen de maker opgeroepen wordt. Ook Robert Rauschenberg vlakte ooit een tekening van Willem de Kooning uit. Met toestemming.

Religies roepen trouwens door hun hooghartig karakter en hun beroep op het hogere tegengeluiden op. Dat tegengeluid hebben ze nodig om maatschappelijk bij de tijd te blijven en niet te vervreemden in apartheid. Ook daarom moet een tegengeluid als dat van Hera door alle weldenkende mensen onvoorwaardelijk geaccepteerd worden. Het tegengeluid is niet een bedreiging voor religie, maar juist de redding ervan.

Als overigens ooit de overbodigheid en het maatschappelijk isolement van de Nederlandse museumsector is aangetoond, dan was het tijdens de affaire-Hera eind 2007. Een collectieve actie van tien gezichtsbepalende kunstmusea had de geloofwaardigheid van de sector gediend. Al hadden ze maar elk een foto van Hera op zaal gehangen. Maar het bleef bij het kleinere museumgoudA en een standvastige directeur.

Sinds die tijd kijk ik anders naar blauwdrukken, vergadercultuur, megamanifestaties en megamarketing, vertragingen in bouw en kostenoverschrijdingen en de vraag naar steeds meer van deze musea. Ze mogen van mij gesloten worden. Hoe doorleeft kan een kritisch beredeneerd schilderij of installatie zijn of een als maatschappelijk opgezet project als een museum de eigen functie vergeet? De Nederlandse museumsector gaat aan behoudzucht ten onder.

Het Van Abbemuseum is hierop een gunstige uitzondering. Het handzame boekje van Jonas Staal over de vrijdenkersruimte van de VVD is een juweeltje van duidelijkheid en oorspronkelijkheid. En Boijmans, De Pont en het Haags Gemeentemuseum bieden kwaliteit. Daar stopt het voor Nederland. Voldoende?

Foto: ‘Kerkinterieur met beeldenstormers‘ olieverf op paneel door Hendrik van Steenwijck II, omstreeks 1610-1630. Aankoop in 2008 door museum Het Prinsenhof met steun van de Vereniging Rembrandt.