Internationalisering van de Russisch-Oekraïense oorlog. Kyiv ontvangt militair materiaal van meer dan 30 landen

Onder coördinatie van de Amerikaanse regering zenden meer dan 30 landen militair materiaal naar Oekraïne. Vooral aan artillerie, tanks, langeafstandsraketwerpers en luchtverdediging heeft het Oekraïense leger gebrek om passend te kunnen reageren op de Russische invasie. Russen vertrouwen op hun artillerie en raketten waarmee ze Oekraïne op afstand bestoken. Nederland zendt pantserhouwitsers, maar dat is een beperkt aantal. Nederland heeft er 54 in gebruik waarvan de helft inzetbaar is. Vraag is wanneer ze op het slagveld inzetbaar zijn en welk verschil ze kunnen maken.

De Duitse kanselier Olaf Scholz blijft op de rem staan en wijst leveranties van zwaar materiaal aan Oekraïne af en maakt zich hiermee in Kyiv, Brussel, Londen en Washington niet populair. Wel in Moskou. Scholz frustreert de eenheid binnen de EU. Het is de tragiek dat de huidige Duitse regering de historische rekening die de Duitse nazi’s in Oost-Europa hebben gepresenteerd nu niet vereffent door Oekraïne ruimhartig te hulp te schieten. Het ontbreekt Scholz en zijn partijgenoten aan zelfkennis, urgentie en daadkracht om snel te handelen nu de Europese veiligheid door de Russische agressie direct wordt bedreigd. Op termijn kan de obstructieve opstelling van de SPD ook de eenheid binnen de Duitse regering bedreigen omdat coalitiepartners Groenen en de liberale FDP Oekraïne wel willen helpen en de blokkade van kanselier Scholz met zorgzaam aanzien.

Experts waarschuwen wekelijks dat de Russisch-Oekraïense oorlog in een nieuwe fase terechtkomt. Maar dat gebeurt niet. Het Russische offensief in de Donbas is tot nu toe te krachteloos en te slecht georganiseerd om een doorbraak te forceren en het Oekraïense leger de genadeklap toe te brengen.

Zo kondigt zich een uitputtingsslag aan waarbij de partij die de meeste middelen weet te organiseren de winnaar wordt. De Russische Federatie ontbreekt het aan manschappen en Oekraïne aan materiaal. Wie het tekort het best en snelst kan aanvullen heeft gerede kans om de oorlog te winnen.

De huidige Amerikaanse steun doet denken aan de Tweede Wereldoorlog toen de VS vanaf oktober of november 1941 de toenmalige Sovjet-Unie van Stalin via de noordelijke zeeroute van wapens voorzag onder de Lend-Lease Act. De VS namen toen officieel nog niet aan de oorlog deel, dat gebeurde pas in december 1941 na de Japanse aanval op Pearl Harbor. Die materiële steun van de VS bleek voor de Sovjet-Unie doorslaggevend om de Duitse invasie te counteren. De waarde was in de valuta van toen 11,3 miljard dollar dat volgens de VS in de huidige valuta 180 miljard dollar is.

Het is nu Oekraïne dat steun krijgt van de VS dat officieel opnieuw (nog) geen oorlogspartij is om de invasie van de Russische Federatie te weerstaan. Het is een gedeeltelijke omkering van de geschiedenis. Want de Russen van nu gedragen zich als de nazi’s van toen, maar de Oekraïners van nu zijn nog steeds de Oekraïeners van toen die vochten tegen de indringers die ongevraagd hun land binnenvielen en dood en verderf zaaiden.

Advertentie

Gedachten bij de foto ‘Professor Denman Fink observes as student draws bathing beauty’ (1941)

‘Professor Denman Fink observes as student draws bathing beauty‘, 1941. Collectie: University of Miami Historical Photograph Collection.

Denman Fink (1880-1956) was een beeldend kunstenaar en ontwerper die vanaf 1924 in Miami zijn neef George E. Merrick hielp met het ontwikkelen van Coral Gables, een deel van Miami-Dade County dat periodiek in de publiciteit komt als uniek. De stijl waarin dat gebeurde wordt de Mediterranean Revival architecture genoemd. Volgens Merrick paste het bij het tropische karakter van Zuid-Florida. Het project omvatte meer dan duizend gebouwen.

In 1941 was Merrick allang verdwenen uit Coral Gables, maar zijn neef Denman Fink hangt er zo te zien nog rond. Hier op Tahiti Beach waar hij studenten begeleidt die modeltekenen. In de felle zon. In de foto kruisen diverse zichtlijnen elkaar.

Dit is de meest glamourachtige foto van Fink in de collectie van de University of Miami. Het zou een scène kunnen zijn uit Fellini’s film ‘Lo sceicco bianco‘ (1952) met de zoetsappige Alberto Sordi als held van een fotoroman. Dat is de cosmetische begoocheling van het droomland dat realiteit probeert te worden.

Madam Lillian en de ‘girlie show’. Foto’s van de Rutland Fair, Vermont (1941)

Fortune teller at the Rutland Fair. Rutland, Vermont. Collectie: Library of Congress.

Uit deze foto uit 1941 blijkt niet dat het storm liep bij Madam Lillian in Rutland, Vermont die het verleden, het heden en de toekomst vertelt. Zo staat het op het bord: ‘She tells the past, present & future’. Dat is niet niks. Het sluit mooi aan bij een zinsnede als ‘om je de waarheid te vertellen’. Het betekent eerder zoiets als ‘uitleggen’ dan ‘voorspellen’. Hiermee lijkt Madam Lillian veilig aan de kant van de redelijkheid te blijven. De titel van de foto ‘Fortune teller’, dus ‘waarzegster’ stelt Madam Lillian anders voor dan ze zelf doet. Hoewel het een ingewikkeld spel is omdat ze natuurlijk wel suggereert dat ze de toekomst kan voorspellen. Maar zeggen doet ze het niet met zoveel worden.

Over mensen die Madam Lillian bezoeken moet niet laatdunkend worden gedaan. Ze hebben behoefte aan een verhaal. Daar is niks mis mee. Madam Lillian en haar klanten weten dat het nep is. Het is amusement zoals dat hoort op een kermis.

Bij de attractie Dames, ofwel ‘a “girlie” show’ op dezelfde kermis is het stukken drukker. De meisjes staan op een verhoging en de voornamelijk mannen en jongens kijken tegen de meisjes op. Als het woord mannelijke ‘blik’ (gaze) in 1941 nog niet bestond, dam had het hier uitgevonden kunnen worden. Men kan zich alleen maar afvragen wat er te zien is in de ‘girlie show’. Waar Madam Lillian voor het innerlijk gaat, gaat deze ‘girlie show‘ voor het uiterlijk.

Deze attractie was onderdeel van de ‘World of Mirth Show’ die langs de Oostkust van de VS en Canada heen en weer reisde. Ooit werden de attracties met meer dan 50 treinwagons verplaatst. De Rutland Fair was dan ook meer dan een gewone kermis. Het was freak show, paardenrace, circus, kermisattractie en jaarmarkt ineen.

Fotograaf van deze intrigerende foto’s van de Rutland Fair is Jack Delano. De serie kwam tot stand in het kader van de Farm Security Administration dat het leven op het platteland en steden in de jaren 1935 tot 1944 documenteerde. Dat is niet toevallig de regeerperiode van president Roosevelt die met zijn New Deal project de recessie bestreed en de economie weer op gang probeerde te krijgen. Fotografen legden hierbij vast hoe boeren op gang geholpen werden met overheidsgeld. Later werd de onderwerpkeuze verbreed. Omdat de New Deal mede de opzet had om kunstenaars aan het werk te helpen sneed met deze fotoreportages het mes aan twee kanten.

[Untitled photo, possibly related to: At a “girlie” show at the fair in Rutland, Vermont]. Collectie: Library of Congress.

Bij de foto ‘Strand (..) Vrouw in geblokte bikini hangend aan ringen op het strand (..) Nederland, 1941’

Strand. 1941. Een vrouw in geblokte bikini hangt omgekeerd aan de ringen. Kunnen we de steekwoorden van de titel geloven? Die luidt ‘Strand. Badnummer van Het Leven. Serie van 7 foto’s. Vrouw in geblokte bikini hangend aan ringen op het strand. Op de achtergrond hoge, ronde. rieten strandstoelen en de zee. Nederland, 1941.’ Het gooit onze verwachtingen omver. Was tijdens de Tweede Wereldoorlog het Noordzeestrand geen Sperrgebiet, verboden gebied? En werd de bikini niet pas in 1946 ontworpen door de Fransman Louis Réard?

Twijfels knagen wat we hier te zien krijgen. Wat hangt de vrouw er trouwens ongemakkelijk en onflatteus bij. We zetten het recht en doen haar recht. Bevrijd uit haar geketende positie. Het is niet om aan te zien zo triest.

Foto’s: Jan Stevens, ‘Strand. Badnummer van Het Leven. Serie van 7 foto’s. Vrouw in geblokte bikini hangend aan ringen op het strand. Op de achtergrond hoge, ronde. rieten strandstoelen en de zee. Nederland, 1941’. Fotocollectie Het Leven (1906-1941).

Das Land des Lächelns. Heeft Franz Lehár iets om te lachen in Parijs 1941? Een duistere romance

De koning van de Weense operette Franz Lehár trad in 1941 op in het Parijse Théâtre de la Gaîté Lyrique en dirigeerde zijn stuk Das Land des Lächelns. Verfilming ervan in 1930 door Max Reichmann was het eerste internationale succes van de Duitse geluidsfilm. Geproduceerd door de productiemaatschappij van de hoofdrolspeler: Richard Tauber Tonfilm-Produktion GmbH, ter bevordering van de verkoop van zijn platen.

De voorstelling diende de Duitse propaganda. Een fragment ervan werd in de Deutsche Wochenschau 543 (na 3’27’’) van 29 januari 1941 getoond. Maar Lehárs omgang  met de nationaal-socialisten was ongemakkelijk. Niet alleen omdat hij een Joodse vrouw had die in 1938 dankzij Joseph Goebbels de status van ‘Ehrenarierin’ (ere-Ariër) kreeg, maar ook door zijn hechte band met Richard Tauber die Joodse grootouders van vaderskant had, en het niet-Duitse karakter van de Weense operette. Wat wel of niet kon was niet altijd duidelijk. Beide kanten waren opportunistisch. Stefan Frey omschreef de relatie van Lehár met de nazi’s in een artikel in De Groene treffend met diens woorden: ‘De belangstelling van de Führer verplicht mij tot diepste dankbaarheid’.

Dat dubbelzinnige verdriet valt uit de beelden af te leiden. Franz Lehár werd gegijzeld in dankbaarheid. Het is lastig om die lijn naar het heden door te trekken en te beseffen hoe kunstenaars, musici of componisten op dit moment in autoritaire landen handelen. Kunnen ze door de omstandigheden niet anders en worden ze gegijzeld in dankbaarheid of kunnen ze anders, maar tonen geen ruggengraat? Lachen ze het ongemak weg?

Foto: Fragment uit journaal van ‘Actualités Mondiales N°026 – Edition du 25 janvier 1941’ opgenomen in het archief van INA.fr met een dirigerende Franz Lehár in het Gaîté Lyrique op 25 januari 1941. Hier beschrijving (Franstalig).

Bij herdenking Februaristaking Hilversum weigeren antifascisten rechtse media. Herrie tussen radicaal-links en radicaal-rechts

In Hilversum werd vandaag 77 jaar na de Februaristaking in 1941 een strijd uitgevochten tussen radicaal-links en radicaal-rechts. De uit het communistische verzet uit de Tweede Wereldoorlog voortgekomen vereniging Antifascistische Oud-Verzetsstrijders Nederland / Bond van Antifascisten (AFVN) weigerde rechtse media de toegang tot de herdenking. Het gaat om PowNed, GeenStijl, WNL, De Dagelijkse Standaard en The Post Online.

Hilversums burgemeester Pieter Broertjes distantieert zich van de herdenking. Hij zegt over organisator Arthur Graaff in een reactie voor de NOS: ‘Er is niet samen te werken met de man. Toen hij vanmiddag ook nog die mail over de pers verstuurde, was ik er helemaal klaar mee.’ Volgens Broertjes had De Graaff de organisatie van de herdenking naar zich toegetrokken. De gewraakte mail waarin De Graaff zegt dat de genoemde rechtse media niet welkom ondertekent hij met ‘lid NVJ’. Op een inmiddels verwijderde Wikipedia-pagina die als waarschuwing geeft dat de neutraliteit ervan wordt betwist is meer te lezen over zijn journalistieke verleden.

Broertjes heeft gelijk dat wat Arthur Graaff en zijn Comité Februaristaking Gooi doen ontoelaatbaar is. Het is ongepast om media de toegang tot een openbare bijeenkomst te ontzeggen. Rechtse politieke partijen als de PVV of Forum van Democratie of het links-conservatieve DENK hebben in het verleden ook media de toegang geweigerd of geboycot en krijgen daar terecht kritiek op. Dat past niet in een open democratie. Het tekent de mentaliteit van radicaal-links en radicaal-rechts die de tolerantie voorbij zijn. Graaff suggereert dat de vijf media die hij de toegang ontzegt ontspoord zijn en ontspoort zelf in de weigering ze niet toe te laten. Tot een herdenking waar buiten Hilversum niemand ooit van had gehoord. Dat is nu veranderd. Niet in gunstige zin.

Foto 1: Voorpagina van website afvn.nl. De site bevat onder meer een persbericht over de Herdenking Februaristaking Gooi/ Hilversum.

Foto 2: Schermafbeelding van de e-mail van Arthur Graaf over weigering om media toe te laten tot herdenking Februaristaking in Hilversum, 26 februari 2018. 

Een krabbenbeet in Zandvoort, 1941

Zandvoort, 1941. Tachtig graden in de schaduw. Fahrenheit wel te verstaan, ofwel 27 graden Celsius. De tekst verklaart wat we hier zien: ‘Een badman verzorgt een der baadsters die door een krab werd gebeten’. In de linkerarm zo te zien. Veel pijn doet het niet, want het slachtoffer lacht naar de badman. Of voor de fotograaf? Het was de tijd dat beroepsgroepen uniformen droegen en herkenbaar waren. In een tijd vol zware schaduwen die toch al zwanger was van uniformen. Maar toen even niet. Wat resteert is een geruststellend schouwspel. Door de aandacht voor het kleine kwaad van een krabbenbeet wordt het grote kwaad even op afstand gezet.

Overheid Moskou neemt schaakspel met Hitler en Stalin in beslag

Meduza zegt dat de politie in het centrum van Moskou een schaakspel in beslag heeft genomen. Reden is dat de politie gelooft dat het beledigend is en in strijd met wetten tegen nazi-symbolen en het bevorderen van etnische haat, aldus de Moskovsky Komsolmolets. Dan komt het meest raadselachtige deel van het bericht: ‘Een commissie van deskundigen is ingesteld om een psycho-linguïstische analyse van het schaakspel uit te voeren, en de eigenaren van de winkel kunnen worden beboet, afhankelijk van de resultaten.’

Niet misselijk, en niet van de straat, een ‘psycholinguïstische analyse van het schaakspel’. Psycholinguïstiek kan samengevat worden als ‘het vak dat de theoretische taalkunde gebruikt bij de analyse van mentale processen die ten grondslag liggen aan menselijk gedrag’ (Tervoort, 1972). Hoe de commissie van deskundigen een psycholinguïstische analyse zinvol kan uitvoeren op een schaakspel blijft het raadsel.

Of de figuur die Hitler voorstelt de witte of de zwarte koningin is wordt niet duidelijk. Want omdat zowel de stukken verkeerd staan opgesteld (de lopers) als het bord verkeerd ligt (veld a1 linksonder moet zwart zijn) valt niet op te maken wie wit en wie zwart is. Evenals Hitler en zijn trawanten kijkt maarschalk Stalin van het Sovjet-leger in zijn witte uniform weg van het strijdperk. Symboliseert de opstelling het Molotov-Ribbentrop pact van 1939 tot 1941 toen Duitsland en de Sovjet-Unie een geheim partnerschap hadden gesloten?  Hoe dan ook zal een psycholinguïstische analyse van het schaakspel door deskundigen uitkomst bieden. Of niet?

Foto: ‘The witch-hunt continues. Police have confiscated a chess set featuring Nazi soldiers from a store on Arbat.’ Credits: Yod News.

Porosjenko schetst komende strijd tegen Rusland. Nu met NATO

Welk signaal geeft Petro Porosjenko af in z’n interview met Steven Sackur van BBC HardTalk? De Oekraïense president zegt dat Rusland met een overmacht aan militairen niet alleen Kiev in twee weken kan innemen als het dat wil en president Putin onlangs dreigend tegen José Barroso zei, maar ook ‘Warschau, Vilnius, Riga, Tallin, Boekarest of elke anders stad’. Het innemen van een hoofdstad is trouwens niet hetzelfde als het winnen van een oorlog, zoals Napoleon in 1812 ondervond. Hitler zei in 1941 ‘We hoeven alleen maar de deur in te trappen en heel het verrotte bouwwerk stort in elkaar’, maar zo werkt het niet als een tegenstander een guerilla weet te organiseren. Wat de Oekraïners zeker zullen doen in geval van bezetting van Kiev. Zodat het Russische leger in logistieke problemen komt. Daarom is het dreigement van Putin tamelijk wereldvreemd.

Porosjenko houdt er de moed in tegen een tegenstander als Rusland die bijna onbeperkt middelen tegen zijn land kan inzetten. En dat tot nu toe mondjesmaat doet. Hij kan alleen maar hoop en perspectief bieden.

Militair dient zich het volgende scenario aan: 1) Oekraïne blijft de strijd op de grond met Oekraïense militairen alleen opknappen, maar krijgt meer steun (militair, inlichtingen, financieel en technisch) dan nu van de NATO-lidstaten;  2) Oekraïne krijgt real time inlichtingen informatie van de bondgenoten (VS) waarin het in real time het Russische leger en de pro-Russische separatisten kan bestoken; 3) Oekraïne krijgt ondersteuning van kleine contingenten speciale troepen van de NATO die behulpzaam zijn bij het interpreteren van inlichtingen en het aanstippen in het veld met lasergeleide wapens; 4) Oekraïne krijgt van de Oost-Europese partners vervanging en aanvulling van munitie en materiaal; 5) Oekraïne krijgt van de VS en het Verenigd Koninkrijk ‘smart weapons’ oftewel precisie geleide munitie waarmee het Russische tanks en artillerie kan uitschakelen.

Het Oekraïense leger ontbreekt het niet aan motivatie, maar worstelde de afgelopen maanden met vier problemen: 1) logge commandostructuur; 2) Russische spionnen op middenniveau; 3) gebrek aan coördinatie en flexibiliteit; 4) gebrek aan middelen. Deze problemen kunnen de NATO-lidstaten helpen oplossen. Het leger is sinds april al vele malen beter gaan opereren, maar ontbreekt het nog steeds aan state of the art wapens die het op kunnen nemen tegen de separatisten en Russen. Met name het onkwetsbaar maken van vliegtuigen voor Russische luchtdoelraketten zou de Oekraïense luchtmacht weer optimaal inzetbaar maken.

Steven Sackur: Let me push you on that. You appeared to be suggesting yesterday that specific countries, member nations of NATO, were prepared to offer you precision-guided weaponry. Is that true?

Petro Poroshenko: Yes.

Steven Sackur: Which nations?

Petro Poroshenko: This is confidential information.

Steven Sackur: Well, there are only a few nations who would be able to offer you precision munitions.

Petro Poroshenko. Exactly. That’s exactly. So not every…

Steven Sackur: There are very sophisticated militaries in NATO. We’re talking about the United States, the United Kingdom, just a few others.

Petro Poroshenko: For the country? Please, Steve. Even if it is a hard talk, no comment. But this is the first time when Ukraine were proposed the sophisticated weapons to defend their territory.

And you should understand. This is not just for the victory in this war. This is just for helping us to create the European security. Because this is not a war for Ukraine. This is not a war for Ukrainian territory. We don’t have illusions, Steve, that NATO soldiers on Ukrainian soil would be defending their freedom and democracy. We count on us. But the military, financial, military-technical support is vital for us.

De stilte voor de storm in de geschiedenis: 1914, 1941 en 2014

Wat zegt de Amerikaanse educatieve film Children of Japan uit 1941? Hoe kan men met de kennis van wat Japan van 1942 tot 1945 te wachten staat dit filmpje lezen? Het gaat ogenschijnlijk over het dagelijkse leven van het gezin Yamada, met de kinderen Taro en Yukiko, de kersenbloesems, het bezoek aan de schrijn en het gezinsleven. Dit speelt voor de aanval op Pearl Harbor op 7 december 1941 door de Japanse marine. Een dag later verklaarden de VS Japan de oorlog en raakten ze actief betrokken bij de Tweede Wereldoorlog. Toen was het in de VS niet meer mogelijk zo’n filmpje te maken dat welwillend en mild positief naar de Japanners kijkt.

Dit jaar is het een eeuw geleden dat die andere Wereldoorlog uitbrak. Dat wordt volop herdacht. Op 28 juni 1914 vermoordde Gavrilo Princip de Oostenrijks-Hongaarse troonopvolger Franz Ferdinand. Dat zette een keten van gebeurtenissen in werking die niet meer te stoppen was. De vergelijkingen tussen toen en nu zijn niet van de lucht. Beleven we een stilte voor de storm? Is de wereld opnieuw op weg naar een periode van grootscheeps onheil? Of trekt de herdenking ons het ‘frame‘ in om het nu vanuit het perspectief van toen te zien? Als afweer wordt een bedreiging dan niet toegeschreven aan de ander, maar uit een dwanggedachte eigenen we ons de bedreiging van toen toe. De mindere kwaal die een eind maakt aan de onzekerheid van nu.

Foto: Menigte die rond vernielde eigendommen van de Serviërs is verzameld in Sarajevo. Op de dag na de moordaanslag op kroonprins Franz Ferdinand, 29 juni 1914.