Amerikaans Hooggerechtshof draait constitutioneel recht op abortus terug

De westerse wereld kijkt met verbazing naar de VS. Wat blijft er over van wat ooit de grootste democratie ter wereld werd genoemd? Waarom worden rechten teruggedraaid? Verandert de VS in een land dat uit de pas loopt met Canada, het VK, de EU, Nieuw-Zeeland en Australië?

Het Hooggerechtshof heeft een rechtse meerderheid van zes tegen drie en is op het oorlogspad om mensenrechten terug te draaien. Van die zes rechtse rechters zijn er enkelen conservatief en enkelen radicaal-rechts. Zoals de rechters Clarence Thomas en Samuel Alito. Zij grijpen nu hun kans binnen het Hooggerechtshof.

Afgelopen week werd op initiatief van de rechtse rechters van het Hooggerechtshof het constitutionele recht op abortus voor vrouwen teruggedraaid. Met deze opvattingen staan de rechtse rechters haaks op de samenleving. Volgens een onderzoek van Pew uit 2022 steunt 61% van de bevolking het recht op abortus.

In de video meent de libertijnse Britse peer Claire Fox voor het rechtse GBNews dat het debat in de VS over abortus niet gaat over abortus en vrouwenrechten, maar wordt vervuild door de cultuuroorlog tussen links en rechts. Daardoor is er volgens haar geen open debat over mogelijk en kunnen de radicaal-rechtse rechters in het rechtse Hooggerechtshof tegen de maatschappelijke ontwikkeling in hun zin doordrijven. Met opvattingen die overeenkomen met een uitleg van de grondwet van 200 jaar geleden.

De overeenkomst van dit Hooggerechtshof met voormalig president Trump die met zijn claims over een gestolen verkiezing volgens oud-minister Barr los van de realiteit staat (‘detached from reality‘) is niet toevallig. Ook dit Hooggerechtshof is losgezongen van de realiteit. Toch zijn Thomas en Alito langzittende rechters die niet door Trump zijn benoemd. Ze zien nu hun kans schoon met een rechtse meerderheid in het Hof, een oprukkend politisering van de rechterlijke macht door een jarenlange Republikeinse campagne en een verdeeld land waar over politieke onderwerpen de meningen verdeeld zijn.

De uitbreiding van het aantal rechters is een oplossing om het Hooggerechtshof meer in lijn te brengen met de stemming in het land die gematigder is. Dus een uitbreiding van het Hof met twee leden tot 11 of zelfs 13 is mogelijk. Het aantal van negen rechters wordt niet door de grondwet gedicteerd, maar door een wet (‘Judiciary Act of 1869’) die het Congres in 1869 aannam en gewijzigd kan worden. In 2021 concludeerde een Witte Huis commissie dat het congres die juridische macht heeft, maar dat het ongewenst is om te doen. Theoretisch kan het.

Democraten moeten daarbij een meerderheid in beide kamers hebben om die uitbreiding en de benoemingen te regelen. De verwachting is dat de Democraten bij de tussentijdse verkiezingen van november 2022 de meerderheid in het Huis verliezen.

De inschatting is dat het terugdraaien van het recht op abortus electoraal een slechte zaak is voor de Republikeinse partij omdat het vrouwen in de buitenwijken motiveert om Democratisch te stemmen. Als de komende maanden ook andere rechten worden teruggedraaid, dan bouwt dit Hooggerechtshof niet alleen bij progressieven, maar ook bij gematigde Republikeinen en Onafhankelijken verdere tegenstand op die begint te lijken op een zelfmoordmissie.

Hoe meer uit het lood met de samenleving de koers van het Hooggerechtshof door archaïsche wetgeving komt te staan, hoe meer de druk op president Biden zal toenemen om het aantal rechters uit te breiden. Maar de Republikeinen zullen daar geen steun aan geven. Als de Democraten het Hooggerechtshof willen uitbreiden, dan zullen ze snel moeten handelen. Of moet de maatschappelijke tegenstand zich de komende maanden eerst nog verder opbouwen door het gedateerd en radicaal handelen van het Hooggerechtshof voordat Biden toestemt?