Gedachten bij dubbele standaard in de politiek. En in onszelf

De dubbele standaard van de ander wordt ergerlijk gevonden. Dus als iemand het een zegt en het ander doet. Voorbeelden genoeg. Premier Mark Rutte die in Den Haag de eurocriticus speelt, maar in Brussel al sinds 2010 het staande beleid onderschrijft en mede vorm geeft. Of de over straat rollende leiders van 50Plus die zeggen op te komen voor de positie van de ouderen, maar dat niet doen omdat ze zich verliezen in een spel om de macht in hun partij. Of de Franse president François Hollande die z’n mond vol heeft over mensenrechten, maar niet afziet van de verkoop van twee Mistral oorlogsschepen ter waarde van 1,2 miljard euro aan Rusland waarvan een ervan notabene in het geannexeerde Sepastopol op de Krim gestationeerd zal gaan worden.

Het leven is schipperen tussen het volgen van een innerlijk kompas en het sociaal omgaan met anderen. Daarin moet een evenwicht gevonden worden. Niet altijd werkt het om te zeggen wat men vindt. De nieuwe jas, het kapsel, de snelle auto, de verbouwing van de keuken, het pas gekochte schilderij, ze vinden hun waarde in het enthousiasme van de eigenaar ervan en niet in het antwoord op de vraag wat de ander ervan vindt. Die al ingepakt is door de verwachting voordat het antwoord klinkt. Zoals bij alles, is kritiek een kwestie van maatvoering. De wijsheid leert daar je moment voor te kiezen. Hetzelfde geldt voor politieke standpunten, de analyse van Thomas Piketty en inkomensongelijkheid, de Haagse politiek of het verbeteren van de wereld.

In de politiek hebben partijen die niet hoeven schipperen tussen theorie en praktijk, tussen programma en uitvoering, tussen plannen en implementeren het makkelijker dan partijen die het compromis nodig hebben om zaken met rivalen of opponenten te doen. In het Haagse jargon spreekt men over de middenpartijen VVD, CDA, PvdA en ook D66 omdat deze elkaar door het centrum vinden en hun concurrenten meer uit het centrum van de politieke macht staan: PVV, CU/SGP en SP. D66 is een uniek fenomeen omdat het in de innerlijke tweeslachtigheid tussen links en rechts, tussen behoud en vernieuwing haar eigen tegenspraak is.

Waar het politieke handwerk van geven en nemen, van de koehandel van de veemarkt overgaat in een dubbele standaard wordt het interessant. Wat is binnen de regels van het politieke métier nog gebruikelijk en waar gaat het die regels te buiten? Een concreet voorbeeld is de samenwerking van VVD en PvdA die elkaar voor de verkiezingen van september 2012 verketterden. Is dat pragmatische politiek of dubbele standaard? Of is de dubbele standaard een normaal instrument uit de timmerkast van het politieke handwerk? Een paardenmiddel om het onoverbrugbare te overbruggen. Met andere woorden ‘Bruggen slaan’ over het gekanaliseerde bedrog. Rutte, 50Plus, president Hollande en u en ik doen het allemaal op z’n tijd, we schipperen ons door het leven en verliezen zo een stukje van onszelf om het toe te voegen aan ons sociale weefsel. Als desertie van onszelf.

Foto: Sluiskil, verkeersbrug, 1945.