Welke veiligheidsgarantie kreeg Oekraïne in jaren ’90 van VS?

Nieuwszender espreso.tv staat aan de kant van het nieuwe Oekraïense bewind. Het toont een beeldverslag met overvliegende Russische MI-24 gevechtshelicopters. Op de Krim over luchthaven Belbek (Sevastopol). Een beeld van niks dat toch onheilspellend van inhoud kan zijn. Is het 31 augustus 1939 in Polen in de strijd om een excuus voor strijd? Waar komen de helicopters vandaan en spelen ze een rol in een campagne? Welke campagne dan? Laat Rusland z’n spierballen zien en behartigt het de eigen belangen of gaat het verder?

Het is geschiedenis uit de jaren ’90, maar in een driemogendheden verklaring tussen Rusland, VS en Oekraïne heeft dat laatste land ooit een veiligheidsgarantie gekregen voor het opdoeken van haar kernwapens: ‘According to the terms of the declaration — some of which still remain undisclosed — in exchange for U.S. foreign aid, reactor fuel rods, tripartite mutual security guarantees, and compensation for fissile material transferred to Russia, Ukraine promised to remove all former Soviet nuclear weapons from its territory within 7 years and to accede to the NPT.’ Wrang is dat Rusland dus ook zo’n garantie gaf. Lees Views in Ukraine. 

Na de ontwikkelingen op de Krim vroeg de nieuwe Oekraïense regering vanochtend om bescherming van de VS en Groot-Brittannië wegens een overeenkomst uit 1994. Snellen de VS Oekraïne te hulp omdat het dat volgens het Lissabon-protocol bij het Start-1 verdrag verplicht is? Als compensatie voor het feit dat Oekraïne toen haar kernwapens opgaf. Het protocol werd in 1996 definitief geïmplementeerd. Na lange onderhandelingen. De veiligheidsgarantie voor Oekraïne is tegen de zin van de Rada nooit geformaliseerd. Interventie van de VS lijkt er dus niet op, want de geheime garantie is eerder een morele dan een formele verplichting. De sfeer in de VS helpt er evenmin aan mee om zich in buitenlandse avonturen te storten. Denk aan de rode lijn van Syrië die president Assad straffeloos kon overschrijden.

Foto: Luchthaven Belbek, 28 februari 2014.