Waarom zegt burger: ‘Politiek zegt me niks’? Uit teveel interesse?

Twee berichten die los van elkaar lijken te staan, maar toch op elkaar aansluiten. These, antithese, synthese.

1) Commissaris van de Koning in Zuid-Holland Jaap Smit (CDA) vindt in zijn nieuwjaarstoespraak dat het respect tussen burgers en overheid wederzijds moet zijn. Hij pleit voor ‘daadwerkelijke invloed van burgers en voor een integere en transparante overheid‘. Smit constateert een gemis. Opmerkelijk is dat-ie dit nu zegt, terwijl het openbaar bestuur met die invloed en transparantie al jarenlang een begin had kunnen maken. Maar niet deed. Smit is voor transparantie op zijn voorwaarden: ‘Transparantie is het sleutelwoord, maar het is de paradox van deze tijd dat transparantie eerder het wantrouwen voedt dan het vertrouwen versterkt.’ Indirect neemt Smit de burger z’n wantrouwen kwalijk. En: ‘Als wij het vertrouwen in de democratie willen bevorderen, dan zal de burger het gevoel moeten hebben dat zijn stem werkelijk wordt gehoord en dat hij invloed heeft.‘

2) In de discussie over het lesbische stel in Assen dat uit een buurt wordt wegtreiterd zonder dat de instanties afdoend optreden doet Koos van Woudenberg uit eigen ervaring met veel details een boekje open over het falen van betrokkenen. Hem is in Assen iets soortgelijks overkomen als wat nu Lambertha Penning en Jannie Donker treft. Iemand die door de instanties niet wordt gesteund staat alleen. In zijn ogen faalden in de jaren 2006-2010 niet alleen de gemeente Assen, woningbouwvereniging Actium en de Asser politie met wijkagent Piet van der Ploeg, maar ook de lokale politiek en de antidiscriminatiebureau Art.1. Dat het wegpesten van homo’s ‘hot’ vindt en onaanvaardbaar relativeert. Van Woudenberg voegt toe als sluitsteen op de ontwikkeling van een teleurgestelde burger: ‘Politiek zegt me niets, stemmen doe ik al meer dan tien jaar niet meer.‘

3) Wie past het meeste begrip, bestuurder Jaap Smit of burger Koos van Woudenberg? Wordt het ooit nog wat met de ‘daadwerkelijke invloed van de burger‘ en ‘de integriteit en transparantie van bestuur’? Ik ben een slechte beoordelaar want ik heb een grote weerzin opgebouwd tegen het functioneren van de Nederlandse partijpolitiek die mensen als Jaap Smit voortbrengt. Die in het gunstigste geval voorzichtig systeemkritiek ventileren zonder dat dit tot enige verandering leidt. Het politieke systeem zit op slot. De uitspraak van de burger ‘Politiek zegt me niets‘ wordt door politici gereduceerd tot het verwijt dat een calculerende burger niet geïnteresseerd is in politiek. Frits Bolkestein buigt dat zelfs om tot de conclusie dat de burger dus tevreden is.

Maar het omgekeerde is waar. Burgers als Koos van Woudenberg haken af omdat ze teveel geïnteresseerd zijn in politiek. En er eisen aan stellen die nooit ingewilligd worden. Je zou er in de wanorde kwaad over worden.

Foto: Franc Laicisation par these antithese. Et leur synthese de demons.