Wat is partijpolitiek? Enkelen zijn lid van een politieke partij en roeren zich binnen zo’n organisatie. Zo’n 36% tot 75% van de kiesgerechtigden stemt om de paar jaar op een partij. Maar zo gauw de stem is uitgebracht verliezen ze het zicht erop. De stem smoort binnen of buiten een coalitie. Daar blijft het niet bij. Is zo’n partij nou een vehikel om externe belangen veilig te stellen, carrière te maken of een instrument om de macht te helpen verdelen? Hoe dan ook pleitte ik hier herhaaldelijk voor meer ideologie in de politiek. Tuig de politieke partijen weer op met ideologische veren, zodat duidelijker dan nu wordt dat ze uiteenlopende wereldbeelden representeren. Zeg maar, een samenhangend pakket van beleidsvoorstellen waaruit gekozen kan worden.
Uiteraard kunnen niet alle programmatische varianten door afzonderlijke partijen afgedekt worden. Dat zou op zeven hoofdlijnen al tot 49 partijen leiden. Omdat programmapunten samenhangen en terug te brengen zijn tot fundamentele verschillen over machtsdeling, bezit van productiemiddelen, nationale identiteit, rechten en vrijheden kan het aantal partijen beperkt blijven. Er zijn echter ook belangenpartijen -soms onterecht one-issuepartijen genoemd (ouderenpartijen, Partij voor de Dieren) – die zich programmatisch beperken. De tendens bestaat dat partijen programmatisch naar elkaar toe bewegen. Het befaamde politieke kluitjesvoetbal met een drukbezet centrum. Wie tegen de NAVO of voor de republiek is kan nu nergens z’n stem meer kwijt.
Een pleidooi voor meer partijpolitiek straks houdt niet in dat men de partijpolitiek van nu niet weg wenst. Integendeel zegt de deconstructivist die graag op puinhopen bouwt en een fundamentele verbetering wil doorvoeren. Voorwaarde om meer partijpolitiek met meer ideologie in de toekomst te realiseren is het leegtrekken van de huidige politieke partijen. Da’s dus een pleidooi voor minder partijpolitiek nu. Zo is vanwege de representatie van belangen en de verdediging van bepaalde waarden Nederland gediend bij een sterke sociaal-democratische beweging die het nu niet heeft. De PvdA blokkeert de opbouw van een krachtige sociaal-democratische partij. De PvdA moet eerst verdwijnen om dat voor de toekomst mogelijk te maken.
Opbouw is lastig. Naar aanleiding van de posting ‘Eén-partijstaat Nederland, Nico Baakman en misbruik van de wet‘ stuurde politicoloog Nico Baakman me een notitie met de volgende tabel. Hij merkt op: ‘Er bestaat een aanmerkelijk verschil tussen de kans op succes voor gevestigde en voor nieuwe partijen. Over de hele periode (1948 – 2012) slaagde gemiddeld 94,3% van de partijen die al in de Kamer vertegenwoordigd waren erin bij een volgende verkiezing opnieuw zetels te behalen, terwijl van de partijen die nog geen zetels hadden slechts 10% daar in slaagde. Vergelijken we de periodes ’48-’63 en ’67 – ’12, dan is de kans voor gevestigde partijen in de Kamer te blijven weliswaar afgenomen (van 97,3 naar 94,2%) maar de kans voor voor nieuwe lijsten in de Kamer te komen daalde sterker (van 16,0 maar 9,2%) terwijl het aantal nieuwe lijsten dat een poging waagde juist groeide van gemiddeld 5 naar gemiddeld 12,2 per verkiezing. Daar zou men uit kunnen afleiden dat het moeilijker is geworden voor nieuwkomers een of meer Kamerzetels te verwerven.’
Partijen die in het parlement vertegenwoordigd zijn functioneren onvoldoende. Ze verzaken hun hoofdtaak de bevolking direct te representeren. Ze dienen andere meesters die soms wel, maar vaak niet belangen hebben die overeenkomen met die van de bevolking. Tegelijkertijd worden politieke partijen steeds minder relevant omdat de macht nog slechts sporadisch in nationale parlementen wordt verdeeld. De kaders worden in de bestuurskamers van de EU, het IMF, de banken of het grootbedrijf bepaald. Voor nieuwe politieke partijen is het steeds moeilijker om tot het parlement door te dringen. De Eén-partijstaat is ontstaan waar partijlozen of nieuwe partijen door de gezamenlijke kaste van politieke partijen juridisch buiten het openbaar bestuur worden gehouden. Zodat een evenwichtige representatie van de bevolking en een programmatische update nog verder uit zicht raakt. Oplossing is een implosie van het politieke systeem. Voor de nieuwe emancipatie.
Foto 1: Verkiezingsuitslagen menigte op Dam, 1962. Credits: Nationaal Archief, CC-BY-SA.
Foto 2: Schermafbeelding van een tabel uit een notitie van Nico A. A. Baakman die hij me op 28 mei 2013 stuurde.
George Knight 
= Oplossing is een implosie van het politieke systeem. Voor de nieuwe emancipatie=
Bij een implosie vliegen de scherven eveneens alle kanten op, welke een nieuwe emancipatie danig in de weg kunnen staan. In een hyper-complexe samenleving geen prettig vooruitzicht.
Is het ooit eerder vertoond dat een poltiek systeem een zachte buiklanding maakte zonder dat de scherven in de rondte vlogen? Laat staan een implosie.
Wellicht kunnen de pogingen van Gorbatschov, daarna ‘Polen’ en de ‘DDR’ daaronder worden geschaard. Maar daar viel weinig te verliezen.
Men kan slechts hopen op gezond verstand alvorens de raderen van de politieke machinaties knarsend vastlopen in een behuizing huis dat echter van alles achter de hand heeft om dit voorkomen.
LikeLike
@King Billy
Tja, een makkelijke uitweg uit het politieke systeem bestaat niet. Aan alle oplossingen kleven nadelen. Ik zie de minste bijkomende schade (‘collateral damage’) in anti-politiek die binnen het politieke systeem functioneert. Daarom ben ik lid van de Piratenpartij geworden. Eerder vervulden Van Mierlo’s D66 en Pim Fortuyn zo’n rol. Als ik Italiaan was zou ik Beppe Grillo steunen.
Overigens als ik bestuurslid van de Piratenpartij of een andere nieuwkomende systeemkritische partij was dan zou ik juist van dit beschaafd opblazen van het partijpolitieke systeem een belangrijk thema maken. Het is onderscheidend van de zittende partijen, bekritiseert het huidige beleid op hoofdpunten, geeft perspectief naar de toekomst en dicht de kloof tussen politiek en burgers door de laatsten centraal te stellen. Met voorbijgaan van de traditionele partijpolitiek. Maar het is een balanceeract om als partij met een voet binnen en met een voet buiten het politieke bestel te staan. Dat vraagt veel geloofwaardigheid.
Op gezond verstand vanuit de Haagse vierkante kilometer rond het Binnenhof valt niet te hopen. Want nog een wetmatigheid is dat politieke partijen nooit vrijwillig hun macht afstaan. Die krom genoeg voornamelijk nog bestaat uit de exclusieve toegang tot functies in het openbaar bestuur. De aflaat voor politieke partijen om hun gebrek aan echte macht te maskeren. Nog minder dan voorheen geven ze dat uit handen omdat er verder steeds minder overblijft om over te besluiten. De paradox van de kramp van een systeem in de laatste fase met een bunkermentaliteit.
LikeLike
“Tuig de politieke partijen weer op met ideologische veren, zodat duidelijker dan nu wordt dat ze uiteenlopende wereldbeelden representeren..”
Tamelijk zinloze bezigheid wanneer je een politiek stelsel in stand houdt dat elke keuze voor een duidelijk politiek programma belachelijk maakt,
Het kabinet Rutte-Samson is er een duidelijk voorbeeld van. Twee tegenpolen die verkiezingen winnen, een programma opstellen dat (noodgedwongen) van onduidelijkheden en principeverloocheningen aan elkaar hangt, en dat wrakkige concept dan ook nog in duigen zien vallen omdat de winnaars van de Tweede Kamer0verkiezingen afhankelijk zijn van de goedkeuring van een Eerste Kamer waarin de verliezers nog de overhand hebben.
Zoiets is absurd en kan alleen bedacht worden door mensen die domweg oneindig DOM zijn. Schaf als je vernieuwingen wilt in de eerste plaats die eerste kamer af, of zorg ervoor dat eerste- en tweede-kamer-verkiezingen samenvallen, zodat een keuze van de kiezer ook een echte keuze kan zijn.
.
LikeLike
Pingback: Hoe kunnen burgers omgaan met de eenogige partijpolitiek? | George Knight
Pingback: Vrije Politiek in de raad. Op weg naar partijonafhankelijkheid? | George Knight