Vanochtend werden drie werken van Jan Schoonhoven en een van Tomas Rajlich gestolen uit Museum Van Bommel van Dam in Venlo. Ze maakten deel uit van de collectie Manders die voor het eerst in het openbaar te zien was. De voordeur werd geforceerd. Het afgelopen half jaar waren er ook diefstallen in de Kunsthal, het Catharijne Convent en het Stedelijk Museum Zutphen. Vanwege de negatieve uitstraling houden musea kleinere diefstallen doorgaans buiten de publiciteit. Zodat de schade mogelijk groter is. Museumbeveiliger Ton Cremers merkt op dat criminelen onze musea blijkbaar als ‘soft targets‘ zien. Ze komen betrekkelijk makkelijk binnen. Hij vindt dat het zo niet langer kan. Cremers adviseert over de veiligheid van musea.
Cremers vindt dat musea serieus werk moeten gaan maken van de inbraakwerendheid van de gebouwen, en de vitrines in de gebouwen. Hij merkt op dat niet alle inbraken in musea voorkomen kunnen worden, maar wel dat het mogelijk was geweest om ‘inbraken als in Rotterdam, Zutphen en Venlo te voorkomen, of een diefstal tijdens openingstijd zoals in het Catharijne Convent (via inbraakwerende vitrines).’ Dat kan door stapeling van up-to-date veiligheidsmaatregelen die een vertragend en ontregelend effect hebben op dieven. Zoals ultrasoon geluid, stroboscopisch licht, mist of gewoon de ouderwetse rolluiken achter ramen en deuren.
Beveiliging kent een waterbed-effect. De sector die zijn zaakjes het minst op orde heeft loopt grotere kans om slachtoffer van criminaliteit te worden. Als de juwelier, het benzinestation of de sigarenboer zich beter beveiligen, dan heeft dat gevolgen voor de museumsector. Beveiliging is deels een kwestie van geld omdat investeringen in het verhogen van de inbraakwerendheid van gebouwen niet voor niets gaat. Maar het is deels ook een kwestie van verkeerde maatregelen en nalatigheid. Zoals het vertrouwen op camerabewaking die de inbraakwerendheid ’s nachts niet kan vervangen. Hoe meer diefstallen de publiciteit halen, hoe meer het beeld bevestigd wordt dat musea slechts beveiligd zijn. Grotere musea uitgezonderd. Dat beeld lokt weer actie uit.
In het bij de tijd brengen van de beveiliging van musea wacht een taak voor de museumvereniging NMV en de overheid. De NMV kan de bewustwording van het museumpersoneel over de beveiliging verhogen en adviezen verstrekken. Zoals de overheid verantwoordelijkheid nam door een idemniteitsregeling die kunst collectief verzekert, kan het een deltaplan voor de beveiliging ontwikkelen. Waarom geen collectieve aanpak die de beveiliging van de musea in kaart brengt, gevolgd door een reparatie ervan? Voorlopig kan volstaan worden met reparatie van de zwakste plekken. Het gaat niet zozeer om de waarde van de collectie, maar om het imago. De geloofwaardigheid van de museumsector staat op het spel. Bruikleengevers zien dat gebeuren.
Foto: Jan Schoonhoven, Sterren (1968). Collectie Manders. Een van de op 22 maart 2013 gestolen werken uit Museum Bommel van Dam in Venlo.
George Knight 
Misschien zijn museums in deze vorm niet meer van deze tijd en kan kunst alleen nog tentoongesteld in zwaar bewaakte bunkers en op internet. Dat zou zeer jammer zijn. Het werk van Jan Schoonhoven juist zo kwetsbaar. Verzekeren werkt niet preventief en je krijgt er de kunstwerken niet mee terug.
LikeLike
@Blewbird
Zonder zich om te vormen tot een onneembare vesting kunnen musea winst halen door logische beveiligingsmaatregelen te nemen en procedures te volgen. Het kan toch niet zo zijn dat de beveiliging van de voordeur van Museum Bommel van Dam weinig afweek van uw of mijn voordeur? Dat neemt een museum zichzelf niet serieus. Mijn idee is dat deze aanpassingen die geen kapitalen kosten verplicht worden gesteld.
Mijn idee was verder dat het gevaar dreigt dat kleinere musea de goede naam van de sector beschadigen. De grotere musea hebben hun zaakjes wel in orde qua beveiliging, de kleinere niet. En een bruikleengever ziet ook de berichten in de media hoe relatief makkelijk het is om in te breken bij een Nederlands museum. En weigert straks om nog uit te lenen. Ook aan grotere Nederlandse musea. Juist om deze reden is het van belang dat NMV en overheid de kleinere musea aanzetten tot actie wat de beveiliging van het gebouw betreft.
LikeLike
Doordat er de laatste tijd meer museumdiefstallen in het nieuws zijn gekomen worden anderen ook meer bewust en ontstaan er goede initiatieven om het cultureel erfgoed te beschermen. Uit mijn ervaring zie ik dat er een enorme slag te maken is in de bewustwording en professionalisering van museale beveiliging.
Op 12 november 2009 pleitte ik al voor een nationale opleiding museumbeveiliging tijdens een bijeenkomst van de sectie veiligheidszorg en facility management van de Nederlandse Museumvereniging en ik zie dat nog steeds als een belangrijke stap vooruit.
Keuzes maken over veiligheid is een onderdeel van het behouden van de collectie. Indien integraal gekozen wordt voor andere prioriteiten dan heeft dat een effect op de kwaliteit van veiligheid.
Vorige week is er een goed initiatief gekomen van de Rijksdienst, die een checklist publiceerde over museumbeveiliging. Ik lees daar goede onderwerpen in, zoals het denken in scenario’s, het oefenen, herkennen van afwijkend gedrag, communicatiebeleid, registeren,etc. Onderdelen waar ik achter sta, nu nog de uitvoering!
LikeLike
@Leen van der Plas
Dank voor uw toevoeging. Winst in de museumbeveiliging is te maken door bewustwording van de niet-beveiligingsmensen binnen de musea. Vraag is hoe verplichtend de maatregelen door overheid of NMV opgelegd kunnen worden. Daar moet nu naar mijn idee een knop omgezet worden. Zodat mensen zoals u die vanuit de museumbeveiliging redeneren bredere steun krijgen.
LikeLike
@ George Knight
De beslissers zijn vaak directieleden, die de keuzes maken op basis van publieksgedreven argumenten, vaak ook terecht. Het spreken over een verplichting, onthouden van subsidie of juist het belonen met subsidie in de sector is een gevoelig onderwerp. Persoonlijk ben ik van mening dat bij het verplichten je niet de juiste motivatie krijgt om te professionaliseren. Het bewustmaken van het beslissend niveau waarom veiligheidszorg in de erfgoed sector van belang is, vormt de basis om te professionaliseren. Dagelijks maken wij mee dat organisaties meer bewust worden dat de incidenten toch wel in een hogere frequentie dichtbij komen. Zij maken vaker keuzes om oa de medewerkers te trainen in het herkennen van afwijkend gedrag, en te investeren in andere beveiligingsmaatregelen.
Wij voeren al enige tijd strategische gesprekken met verantwoordelijken uit de culturele sector om juist deze bewustwording te transformeren naar inzicht en kennis. Ik ben een voorstander van samenwerking en delen van visie en kennis. Vanuit een gezamenlijk geborgde en op onderdelen wetenschappelijke visie op museale beveiliging kunnen we elkaar goed helpen om ons erfgoed te behouden en te beschermen tegen criminelen.
Zonder een commercieel verhaal af te steken is er door ons (en een aantal musea) een duidelijke museumbeveiligingsvisie ontwikkeld die gedragen wordt door de overheid. De wil is zeker aanwezig om de visie zoals wij die voorstaan verder te ontwikkelen, echter de wieken van de molens draaien langzaam.
Ben het dus ook met je eens dat het inderdaad tijd is dat er een versnelling gaat optreden in de uitvoering van professionaliseren van museale veiligheid.
LikeLike
Pingback: Sotheby veilde gestolen reliëf Schoonhoven. En was gewaarschuwd | George Knight