Artikel 18 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens luidt: ‘Een ieder heeft recht op vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst; dit recht omvat tevens de vrijheid om van godsdienst of overtuiging te veranderen [accentuering GK], alsmede de vrijheid hetzij alleen, hetzij met anderen zowel in het openbaar als in zijn particuliere leven zijn godsdienst of overtuiging te belijden door het onderwijzen ervan, door de praktische toepassing, door eredienst en de inachtneming van de geboden en voorschriften.‘
Abdelhakim reageert op een posting van november 2011 ‘NRC schat aantal Nederlandse moslims opnieuw te hoog in‘. Zijn woorden: ‘DEZE ONGELOVIGE IS NOOIT MOSLIM GEWEEST, EX MOSLIM BESTAAT NIET!!!‘ roepen allerlei vragen op over de vrijheid van godsdienst, het recht op afvalligheid, de islam en het debat binnen de islamitische geloofsgemeenschap. Abdelhakim kiest de korte bocht. Door zijn suggestie dat iemand als Ehsan Jami nooit moslim is geweest, gaat-ie de discussie uit de weg of-ie een moslim het recht gunt uit te treden.
De vragen gaan erom of de islam die de in Nederland wonende moslims inspireert zich kan verenigen met de nationale rechtsstaat. Of de Nederlandse islam en de Nederlandse moslims de Nederlandse grondrechten onderschrijven. Vrijheid van godsdienst kent rechten en plichten die onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. Het geeft de islam het recht om zich in vrijheid zonder overheidsbemoeienis als godsdienst te presenteren en gelovigen te inspireren. En het biedt de gelovigen het recht om hun vrije keuze te maken zonder onderworpen te zijn aan een religie of levensovertuiging. De overheid behoort die vrijheid voor elke Nederlandse burger actief te garanderen. Een religie die de grondrechten selectief toepast plaatst zich buiten de rechtsstaat.
Wat gelovigen vinden moeten ze onder elkaar bespreken. Het gaat om de relatie van moslims tot de grondwet zoals toenmalig leider van GroenLinks Femke Halsema in 2007 in haar toelichting om de verklaring aan het Steuncomité ex-moslims niet te tekenen omschreef: ‘Als seculier politicus wens ik mij bovendien niet te mengen in theologisch dispuut. Het maakt mij niet uit wat of waarin iemand gelooft, als hij of zij zich maar houdt aan de (grond)wet. Terecht wordt in het manifest de grondwet centraal gesteld, want daar gaat het om. (..) , zolang elke gelovige maar leeft en handelt naar de wet en de democratische rechtsstaat. (..) Datzelfde geldt voor moslims die geweld gebruiken tegen afvalligen, of die hen intimideren of bedreigen. (..)’
Gelovigen maken onder elkaar maar uit wat volgens de uitgangspunten van hun religie moet. En wat niet kan. Maar ze dienen zich aan de wet te houden. Als ze dat met velen weigeren, dan plaatsen ze hun godsdienst buiten de wet. De overheid zou assertiever dan nu op de gevolgen van die afwijzing moeten wijzen en er de sanctie van een verbod aan moeten verbinden. Want ook voor een religieuze organisatie bestaan rechten niet zonder plichten. De reactie van Abdelhakim bevat geen concrete dreiging, maar kan door ex-moslims als intimidatie opgevat worden. Het zou passend zijn als het OM serieuzer dan nu gebeurt in overweging neemt om tegen alle Abdelhakims een zaak te beginnen. In de hoop dat ze leren zich aan de (grond)wet te houden.
Foto: Campagnemateriaal van de Duitse Raad van ex-moslims.
George Knight 
Waar wil je nou precies de sanctie van een verbod aan verbinden, aan het afwijzen van de grondwet? Zie je dan niet dat je dan precies dezelfde situatie creëert als van een geloof wat men niet mag afvallen? Men mag de wet niet overtreden, maar met een verbod op inhoudelijke afwijzing kom je op het terrein van vrijheid van meningsuiting.
Het recht op afvalligheid staat bovendien niet in onze grondwet. Laten we dat eerst eens in orde maken.
LikeLike
@Joke
In artikel 6 GW staat dat ieder het recht heeft zijn godsdienst vrij te belijden. Dit impliceert vrijheid voor iedereen om een godsdienst of levensovertuiging te kiezen. En dit impliceert op zijn beurt weer afvalligheid.
De sanctie om een religie te verbinden is zwaar, maar mogelijk. Denk aan de Scientology Church die in een aantal landen verboden is. Of het Satanisme. Of lokale stromingen als Ahmadiyya die afwijken van de hoofdvariant van de islam. Lastig bij een verbod is dat het om zowel islamitische organisaties gaat die zich ongrijpbaar en verdekt opstellen, en ook nog eens divers zijn als om moslims die zich als individu uiten. Die laatste halen het nieuws, maar kunnen een verbod niet legitimeren. Zelfs niet als een onderzoek uitwijst dat 6% van de Nederlandse moslims geweld tegen uittredende moslims zou willen gebruiken.
Toch worden soms organisaties verboden omdat ze in strijd met de wet handelen, volgens de rechter. De gewenste weg zou leiden langs de vertegenwoordigers van de Nederlandse islam die onverkort artikel 18 van de UVRM of artikel 6 GW onderschrijven, en de gangbare toelichting daarop. Maar ik zie geen enkele beweging in die richting. Dat verontrust me. Een verbod zou niet de eerste stap als sanctie moeten zijn, maar wel het volledig stoppen van facilitaire en financiele steun door de overheid. Zoals het verlenen van vergunning om een moskee op te richten.
Ik vermoed dat door het op scherp stellen het debat over afvalligheid en de vrijheid van godsdienst aangezwengeld wordt. Ik vermoed ook dat er binnen de Nederlandse islam een schisma naar buiten zal treden tussen degenen die wel en niet onverkort de wet onderschrijven. Islamitische organisaties zullen zich aldus van elkaar onderscheiden in de omarming van de moderniteit.
De overheid moet zich op geen enkele manier in een inhoudelijke strijd binnen de islam mengen. Maar het heeft wel de taak om actief de grondrechten van alle Nederlanders te garanderen. Als blijkt dat een groot deel van de islam op grote schaal de rechten van individuen inperkt door ze niet uit te laten treden of ze na hun uittreding fysiek of publicitair niet met rust te laten, dan is het de verplichting aan de overheid om veel actiever dan nu gebeurt op te treden. Met een totaal verbod van de islam als uiterste, maar niet erg waarschijnlijke -en evenmin erg gewenste- consequentie. Voor de emancipatie kan deze sanctie echter behulpzaam zijn.
LikeLike
Uitbreiding van art. 6, zodat er duidelijk in staat dat ook afvalligheid tot die vrijheid behoort, lijkt mij een goede zaak. En voor de emancipatie van afvallige moslims zou zo’n steuncomité als in Duitsland heel goed zijn, dat is tenminste een positieve insteek (bevorderend ipv inperkend). Maar ja, sinds het Jami-debacle heeft niemand zich er meer aan gewaagd in Nl. Als mensen geïntimideerd of bedreigd worden kun je daartegen optreden, maar ideeën kun je niet met sancties afdwingen. En kom op zeg, een groot deel van de inwoners van dit land is in bepaalde mate racistisch, seksistisch en/of homofoob. Zolang ze er maar niet naar handelen valt het wel mee, maar veel meer kun je niet verlangen.
LikeLike
@Joke
Nee, gedachtenpolitie moeten we niet hebben. Daarom zei ik ook dat gelovigen onder elkaar maar moeten uitmaken waarvoor hun religie staat. Als ze erover filosoferen om homo’s van flatgebouwen te gooien en andersdenkenden als varkens te beschouwen dan gaan ze hun gang maar onder elkaar. Zoals ze zelf door anderen weer als achterlijk gezien mogen worden. Niks mis mee, het weerwoord is het passende antwoord. Maar die vrijheid stopt bij intimideren of bedreigen.
Ik betwijfel of een groot deel van de inwoners van Nederland in bepaalde mate racistisch, seksistisch of homofoob is. Vaak wordt ‘vreemdelingehaat’ gevoed door sociaal-economische factoren en snelle afbraak van het bestaande. Het is niet tegen de ander gericht. Maar hoe dan ook is de beste remedie om de burgers voor te lichten een zuiver rechtsstatelijk optreden van de overheden met een lik-op-stuk beleid voor de echte overtreders. Maar nogmaals, gedachten moeten op alle manieren vrij gelaten worden.
LikeLike
“Ik betwijfel of een groot deel van de inwoners van Nederland in bepaalde mate racistisch, seksistisch of homofoob is.”
Dat wordt elk jaar gemonitord, o.m. (sinds 1973) door de Eurobarometer. Wij scoren nooit zo denderend, ondanks onze spreekwoordelijke tolerantie. Homofobie neemt de laatste jaren toe, de reden waarom er nu op scholen weer les over wordt gegeven.
LikeLike
@Joke
Die onderzoeken gaan om perceptie. Of homofobie in Nederland de laatste jaren toeneemt weet ik niet. Dat er onder de Nederlanders racisme, seksisme en homofobie bestaat is duidelijk. Trouwens ook onder ‘nieuwe Nederlanders’. Maar bij een groot deel van de bevolking?
LikeLike
“Die onderzoeken gaan om perceptie.”
De respondenten worden naar hun mening gevraagd, maar dat is toch precies wat we wilden weten (nl. of Nl.ers het waardenpatroon van de rechtsstaat, gelijke rechten voor allen e.d. onderschrijven)? 31% antwoordt ja op de vraag ‘vindt u zichzelf racistisch?’, de rest van de antwoorden schommelt daar wat omheen. Da’s best veel.
LikeLike
@Joke
Je overtuigt me niet. Zelfs een bevestigend antwoord op de vraag of iemand zich als racistisch beschouwt wil niet zeggen dat iemand racistisch is of erger, zich niet aan de wet houdt. Ofwel, een onderzoek dat over een attitude of gedachten gaat wil niet zeggen dat betreffende ondervraagde feitelijk anderen intimideert of bedreigt.
LikeLike
Ik bracht het naar voren om te illustreren dat je ideeën niet kunt afdwingen. Daar blijken we het ook over eens te zijn, maar uit je blogtekst spreekt toch iets anders.
LikeLike
@Joke
Als ik gedachten al zou willen afdwingen is het via voorlichting. Niet anders. Mijn blogtekst ging over intimidatie en bedreiging van ex-moslims. En daartoe schetste ik een beeld. Dat gaat verder dan gedachten of meningen. Daarom volg ik je vergelijking niet. Maar inderdaad, uiteindelijk zijn we het eens.
LikeLike
Pingback: Wierd Duk zit klem tussen activisme en journalistiek. Hij ontkent wat hij nuanceert: ‘De islam wordt Nederland door de strot geduwd’ | George Knight